Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Geloven in een democratische samenleving

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Geloven in een democratische samenleving

6 minuten leestijd Arcering uitzetten

In dit Boekenschap recenseert dr. K. van der Zwaag vier publicaties die alle cirkelen rond het thema van de betekenis van het christelijk geloof in de publieke samenleving, niet alleen de Nederlandse maar ook die van Europa.

Dr. K. van der Zwaag, REDACTEERD VAN ZICHT

Religie en Democratie. Bavinck lezingen 2005; onder redactie van Koert van Bekkum en George Harinck; uitgave Nederlands Dagblad, 2006; 66 blz.; (voor € 9 te bestellen via het Nederlands Dagblad te Barneveld).

Onder redactie van Koert van Bekkum en George Harinck verscheen bij het Nederlands Dagblad de bundel Bavinck-lezingen 2005 over het thema Religie en Democratie. De bijdragen zijn van Jan Willem Sap (protestantisme en democratie). Kees van der Staaij (theocratie en democratie), Kars Veling (over de vrijheid van onderwijs) en George Harinck (de uitdaging van de islam).

De bundel biedt in kort bestek interessante politieke beschouwingen vanuit christelijke optiek. Sap is echter te kort door de bocht als hij stelt dat de Reformatie pluralisme heeft gestimuleerd en het theocratische wereldbeeld heeft doorbroken. Van der Staaij stelt terecht dat gereformeerde theocraten principieel kiezen voor het functioneren binnen de grenzen van de rechtsorde. Theocratie staat niet tegenover democratie, maar tegenover autonomie, het zichzelf tot wet (willen) zijn. Harinck schrijft dat de pluriforme samenleving gediend is met een zelfstandige islamitische inbreng. maar die wordt niet bevorderd door nu reeds allianties met moslims aan te gaan. Er is nog geen breed gedragen islamitische visie op de moderne samenleving en de islam heeft geen goede naam op het gebied van de godsdienstvrijheid. Eerder dan een alliantie met islam pleit Harinck voor het christendom als waarborg voor een open en vrije samenleving, en publieke ruimte voor allen.

Antoine Bodar, Ik droom mij Europa; uitgeverij Balans, Amsterdam, 2007; 61 blz.; prijs €6, 95.

Europa moet weer terug naar haar religieuze wortels, stelt Antoine Bodar in dit boekje dat zijn inaugurele oratie bevat als hoogleraar christendom, cultuur en media aan de Universiteit van Tilburg. Volgens Bodar heeft het christelijk geloof Europa vormgegeven en dit doortrokken. Tegenover de secularisering pleit hij de zin voor het metafysische. Een grondwet die alleen put uit "culturele, religieuze en humanistische overleveringen", kan evengoed slaan op China of India.

Bodar gaat ook in op de islam. Hij stelt dat de moraal van de islam die van de neo-heidense samenlevingen overtreft, omdat met name in de Westerse wereld het eigen ik de maatstaf is. Bovendien delen

christenen met moslims hel geloof in de ene God en het metafysische besef'. "En moslims leren aan christenen in onze streken voor het geloof uit te komen en daarnaar te leven en daarvan te getuigen." Bodar zegt met open oren te willen luisteren naar wat moslims over de profeet IVlohammed leren, "met name over zijn gewelddadigheid als stichter van de islam. Over ons christenen valt veel slechts te vertellen, maar over onze stichter Jezus de Christus alleen goeds.”

Hij komt tot de conclusie dat zelfs kinderen van "verstokt verlichtingsdenken" samen met kinde­ ren van atheïstische politieke systemen van voorheen er achter komen dat godsdienst niet uit de openbaarheid is te verdringen. Voorwaarde tot horizontale verbinding in de samenleving is de verticale verbinding - de gerichtheid op God in Wie levenszin ten slotte oorsprong vindt. "Elke maatschappij zou moeten voldoen aan twee grondeisen: een politieke en een metafysische." Een intrigerend oratie waar tal van belangwekkende Europese cultuurdragers aan het woord komen.

”Bodar gaat ook in op de islam. Hij stelt dat de moraal van de islam die van de neo-heidense samenlevingen overtreft, omdat met name in de Westerse wereld het eigen ik de maatstaf is”

Govert Buijs & Herman Paul, De veerkracht van het grote verhaal. Levensbeschouwing in het publieke domein, uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer 2007, 141 blz., prijs € 14, 90;

Govert Buijs en Tymen van der Ploeg (red.). En plein puhlique. De samenleving van morgen en de kerk van nu, uitgeverij Boekencentrum / ICS, Utrecht 2006, 166 blz., prijs € 11, 50.

Twee boeken over de publieke betekenis van het christelijk geloof. De eerste bundel bevat eerder gepubliceerde interviews in het blad Beweging, orgaan van de Stichting voor Reformatorische Wijsbegeerte. In een inleidend woord voeren de schrijvers een pleidooi voor de opvatting dat religie of ideologie implicaties heeft voor alle aspecten van het leven. Ze willen religie niet afsnoeren van het publieke leven noch het laatste annexeren voor religieuze doeleinden. Zij pogen met de interviews te laten zien dat het 'grote verhaal' of de levensbeschouwing (als een systematische, breed georiënteerde uitwerking van religieuze of ideologische overtuigingen) niet aan waarde heeft ingeboet. Integendeel, zoals de titel luidt, het grote verhaal heeft een veerkacht, een metafoor die het debat over religie en ideologie uit de sfeer van 'stikken of slikken' haalt.

Het boek laat uiteenlopende personen aan het woord, zoals Alister E. McGrath (die het einde van het protestantisme aankondigt ten gunste van evangelische stromingen), Godfried Danneels, Nasr H. Abu Zayd en Paul Cliteur. Peter van der Veer concludeert in het slotinterview dat afscheid van religie typisch Nederlands is. Ons land kent een unieke ontwikkeling. Zowel de enorme invloed van religie als het radicale afscheid ervan zijn typisch Nederlands. In bijv. Engeland kijkt men veel genuanceerder tegen religie aan. Secularisatie is daar een langduriger en veel minder radicaal proces geweest dan in Nederland. Hij verbaast zich over de oproep dat de islam zich aan onze wereld moet aanpassen.

Is ons gedachtegoed dan zo inspirerend? Is 'meer geld verdienen' het enige wat telt? "Wij hebben te veel het idee bewoners van een paradijs te zijn waarin iedereen ons gelukkige voorbeeld moet volgen.”

De ICS-bundel En plein publique is van oudere datum, maar leent zich goed voor een combinatie met de eerstgenoemde bundel. Het onderwerp cirkelt om het snijpunt van geloof, wetenschap en samenleving.

Ineke Bakker (Raad van Kerken),

Paul Dekker en Joep de Hart (beiden werkzaam bij het SCP), B. Goudzwaard, J.J. Graafland, B. Plaisier belichten hoe kerken en christelijke organisaties vanuit het perspectief van verantwoordelijkheid en solidariteit kunnen bijdragen aan het vormgeven van de samenleving van morgen. In een fundamenteel betoog eindigt Govert Buijs met een analyse van de presentie van de kerk in de sa­ menleving, waarbij noch vanzelfsprekendheid noch valse bescheidenheid richtlijn is. Hij bepleit een cultuurtheologie, zoals die in het verleden is beoefend door Kuyper, Dooyeweerd, Miskotte, Van Ruler, Goudzwaard en F.O. van Gennep.

Al met al een intrigerende bundel die de christen met de neus op de feiten drukt om ook als politicus in te spelen op de nieuwe context van deze tijd en daarin verantwoordelijkheid te nemen. Buijs ziet nieuwe kansen in een nieuwe behoefte aan spiritualiteit en levensoriëntatie. Hij vermoedt dat over tien jaar de "frusti-generatie" met zijn negatieve verhalen over de kerk verdwenen is. "Geloof erft niet over, maar kerkfrustratie evenmin." Inspirerende bundels die tot nadenken stemmen

Dit artikel werd u aangeboden door: Wetenschappelijk Instituut voor de Staatkundig Gereformeerde Partij

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 juni 2007

Zicht | 60 Pagina's

Geloven in een democratische samenleving

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 juni 2007

Zicht | 60 Pagina's