T. van Eldik, oprichter van de PKV Kesteren „In Hemmen waren ze blij dat ik ging...”

In gesprek met . .

Eén van de reacties op de aan het einde van het vorige interview geplaatste oproep, had betrekking op de heer T. van Eldik. „Met deze man is vast een heel interessant gesprek te houden", aldus onze tipgever. Daarbij werd ons telefonisch een indrukwekkende staat van dienst voorgeschoteld. Een beetje nieuwsgierig gemaakt, besloten wij te proberen een afspraak te maken. Zonder aarzelen werd daarop zeer positief gereageerd en dus ondernamen we op een mooie zomermiddag de reis naar het Betuwse Kesteren voor een gesprek met deze 88-jarige SGP-er in hart en nieren.

NADERE KENNISMAKING

De heer Van Eldik is geboren in het jaar 1903. Samen met zijn vrouw woont hij sinds een jaar in het bejaardenhuis 't Anker in Kesteren. Daar mochten zij op 16 april dit jaar hun 60-jarig huwelijk gedenken. Beiden zijn voor hun leeftijd nog buitengewoon vitaal en de gezondheid laat weinig te wensen over. Daarnaast mogen zij het voorrecht genieten nog helder van gedachten te zijn. Ondanks de hoge leeftijd kan Van Eldik het autorijden nog maar moeilijk laten en dus gaan ze er nog regelmatig samen op uit, hoewel niet ver van huis meer.

LOOPBAAN BIJ DE SPOORWEGEN

Na een aantal jaren in de landbouw gewerkt te hebben, kwam Van Eldik in dienst bij de Nederlandse Spoorwegen. Aanvankelijk als hulparbeider en later als arbeider, maakte hij deel uit van een ploeg mensen die verantwoordelijk was voor het onderhoud van het baanvak tussen Eist en Oosterbeek; een zogeheten „tussenploeg". Het werk beviel uitstekend, maar het spoorde niet met zijn voortvarendheid om zijn hele leven in die tussenploeg te blijven werken.

Afwachten of er mogelijk wat promotie kwam, lag ook niet in zijn aard; dus restte weinig anders dan de stoute schoenen aan te trekken en zelf maar om overplaatsing te vragen, het liefst naar het baanvak Nijmegen - Arnhem. Dat lukte direct; en mèt de overplaatsing kwam ook de bevordering tot voorwerker. Maar ook dat werd niet gezien als eindstation. Toen er na anderhalfjaar een vacature was voor een ploegbaas in Opheusden, solliciteerde Van Eldik en werd aangenomen.

VUURPROEF

Nauwelijks aangesteld tot ploegbaas, moest er een zogeheten , , puntstuk" verwisseld. Een puntstuk is het vitale onderdeel van een wissel en het leggen daarvan was een buitensporig secure klus. Bovendien deed zich hier de bijzondere omstandigheid voor dat dit puntstuk al eerder door een andere ploeg, onder leiding van een andere ploegbaas, was gelegd.

Maar niet goed gelegd, met als gevolg dat er een personentrein uit de rails was gelopen. Alle ogen waren dus gericht op de nieuwe ploegbaas en zijn mensen. Bovendien was er, door het uit de rails lopen van die trein, ook nog haast bij. Maar gelukkig liep het allemaal best af. De wissel werd gelegd en leverde geen problemen meer op. Hiervoor heeft Van Eldik van zijn superieuren veel waardering ontvangen. Zowel voor de kwaliteit van het geleverde werk als ook voor zijn manier van leidinggeven en de korte tijd waarin de klus werd geklaard.

ERNSTIG ONGELUK

Door wel zeer bijzondere omstandigheden kwam er een wending in het leven van Van Eldik. Gedurende de oorlogsjaren hadden de bezetters op vele plaatsen langs de spoorlijn landmijnen gelegd. Als gevolg daarvan was uiteraard het betreden daarvan een levensgevaarlijke bezigheid. En toen dan ook direct na de oorlog begonnen moest worden met het herstel van de spoorweg tussen Kesteren en Nijmegen, kon dat niet zonder meer. Eerst werd de hele spoorbaan afgezocht met mijndetectors („net stofzuigers") en daarna liet men grote, zware honden over de baan lopen. Maar toen vervolgens aan de mannen gevraagd werd of ze nu aan het werk wilden gaan, werd daarin niet bewilligd. De angst zat er diep in! En, naar later bleek, niet ten onrechte. Onder toezicht van de Engelsen hebben Duitse arbeiders al het grint omgezet, waarbij nog maar liefst twintig (!) mijnen werden gevonden. Daarna durfde men het pas aan om, waar nodig, dwarsliggers en spoorstaven te gaan vervangen.

Zonder problemen werd dat karwei geklaard. Twee dagen na het gereed komen ervan kwam het bericht dat als eerste een trein met militairen van de baan gebruik zou maken. Op die dag was Van Eldik met een ploeg van 12 mensen bezig om dwarsliggers op een lorrie te laden. Deze dwarsliggers lagen her en der verspreid langs de baan aangezien alles daar onder water had gestaan en de dwarshggers waren weggedreven. Toen het water verdween, dreven ze naar het laagste punt, de sloot langs de spoorlijn.

ZES METER DE LUCHT IN

Omilat het zo lang was geleden dat de spoorweg werd gebruikt, werd voor alle zekerheid besloten een man met een vlag vooruit te sturen, ter waarschuwing dat er een trein op komst was. Met het voornemen nog een laatste controlerende blik te werpen, stapte Van Eldik over de rails- naast een biels. . . bovenop een landmijn. Wat daarna gebeurde heeft hij van horen zeggen aangezien hij direct het bewustzijn verloor. Door de kracht van de ontploffing werd hij volgens de verschrikte toeschouwers wel zes meter omhooggeslingerd en kwam vervolgens met zijn rug op de rails terecht, waardoor zijn ruggegraat en heupbekken totaal werden ontzet. Twee artsen hebben in het ziekenhuis letterlijk geweld moeten gebruiken om zijn heupbekken weer op de juiste plaats te krijgen. Blijvend gevolg van het een en ander was dat het rechterbeen geamputeerd moest worden en ook zijn verbrijzelde lin­ kerheup door kunststof moest worden vervangen.

WEER AAN HET WERK

Na 3 maanden ziekenhuis en twee jaren thuis, was Van Eldik hersteld, althans voor zover daarvan sprake kon zijn. Het werken langs de spoorbaan was voorgoed verleden tijd. Toch kwam iemand van de Spoorwegen vragen of hij nog wat doen kon. Als hij bereid was een soort examentje te doen in Utrecht, dan was er misschien wel een kantoorbaan voor hem. Dat verhep naar wens, met als resultaat dat Van Eldik een kantoorbaan kreeg bij de NS in Kesteren. Het mooiste wat hij daar meemaakte was dat de hoofdopzichter zelf een soort motorvoertuig had gemaakt waarmee je over de rails kon rijden en waarop plaats was voor twee personen. Dan nam hij Van Eldik mee, want die kende het hele traject als zijn broekzak. Op zijn 60-ste jaar nam hij, met 40 dienstjaren, afscheid van de Nederlandse Spoorwegen.

DE SGP

Maar nu de SGP, want daar waren we toch min of meer voor naar Kesteren gekomen. En daarop sloeg ook de opmerking over de , , indrukwekkende staat van dienst", die we aan het begin van dit verslag bezigden. We laten de betrokkene zelf maar weer vertellen. Een van zijn collega's bij de NS wist hem in 1930 ervan te overtuigen dat alleen het onderschrijven van de Staatkundig Gereformeerde beginselen niet voldoende was. Actieve leden, daaraan had de partij behoefte. Vanaf die tijd dateert zijn lidmaatschap van de partij.

RAADSLID IN HEMMEN

Op merkwaardige wijze kreeg hij gelegenheid zijn overtuiging uit te dragen als lid van de gemeenteraad. Dat was enkele jaren na de oorlog. Het echtpaar Van Eldik woonde toen met hun vier kinderen (2 zoons en 2 dochters) in het dorpje Hemmen, toen nog een zelfstandige gemeente, vlakbij Opheusden. Aan de verkiezingen voor de uit zeven leden tellende gemeenteraad werd o.a. deelgenomen door de Christelijke Arbeiders Partij. De kandidaten voor die lijst werden aangezocht op grond van hun plaatselijke bekendheid, ongeacht hun politieke keuze in de landspolitiek. Zo kon het gebeuren dat twee liberalen, een SDAP-er en een SGP-er op één lijst stonden. Weliswaar een ongebruikelijke combinatie, maar omdat Van Eldik door velen in zijn woonplaats werd gerespecteerd en men bovendien wist dat hij heel goed zijn zegje kon doen, verzocht men hem kandidaat te worden. Tot zijn eigen verbazing werd hij nog gekozen ook. Waarmee hij zijn intrede deed in de gemeentepolitiek. Dat duurde slechts twee en een half jaar aangezien toen verhuisd werd naar Kesteren. En, waren er sommigen blij toen hij gekozen werd in de raad van Hemmen, velen waren blij dat hij ging. Zij vonden hem veel te lastig en veel te principieel.

Tot de dingen die in Kesteren destijds niet mogelijk waren, behoorde het lid worden van de plaatselijke kiesvereniging van de SGP. Om de heel eenvoudige reden dat die er niet was. Daar heeft Van Eldik verandering in aan mogen brengen. Hij is de oprichter geweest van de Plaatselijke Kiesvereniging Kesteren in 1953. Tijdens de oprichtingsvergadering werd hijzelf tot voorzitter gekozen. Een functie die hij tientallen jaren heeft mogen uitoefenen. In datzelfde jaar 1953 waren er echter ook gemeenteraadsverkiezingen en hoewel hij nog maar heel kort inwoner van Kesteren was, werd hij als nummer 1 op de lijst geplaatst. En gekozen! Ook daarvan moet hij zeggen, evenals het raadsHdmaatschap in Hemmen, dat het was gezocht noch begeerd. Het werd op zijn weg geplaatst en dat mocht ook altijd ervaren worden als een roeping.

TERUGBLIK EN VOORUITZICHT

Zo mochten van 1953 tot 1982 in Kesteren en daarvoor twee en een half jaar in Hemmen, bij elkaar dus meer dan dertig jaar, de SGP-beginselen door hem uitgedragen worden. Terugzien geeft nooit reden tot roemen in onszelf. Integendeel, dan zijn het de goedertierenheden des Heeren dat wij niet vernield zijn. Onzerzijds niets dan tekort en schuld. Dan kunnen we alleen maar van genade leven. En dat geeft ook uitzicht voor de toekomst.

DN

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen