"We oriënteren ons op de Reformatie van Zwingli en Calvijn"

Dominee Reifier, die in zijn preek zijn gehoor zegt dat ze misschien al jaren „met de gemeente onderweg kunnen zijn, maar mogelijk de kern van de Boodschap nog nooit hebben begrepen", vertelt dat er een groot verschil is tussen de Zwitserse landskerken en de vrije christelijke groepen, die de laatste jaren in Zwitserland steeds meer aanhang winnen. Zwitserland heeft drie landskerken; de Rooms-Katholieke, de Oud-Katholieke en de Hervormde of "reformierte". Het bestuur van het kanton int voor deze drie genootschappen belasting en betaalt twee derde van de salarissen van de predikanten en priesters.
De theologische verschillen binnen de protestants christelijke landskerk -de Hervormde of "reformierte" Kerk- zijn groot. In Nederland is de Hervormde kerk verdeeld in modaliteiten, maar Zwitserland kent zo'n indeling niet. Liberale en rechtzinnige christenen zitten in dezelfde gemeente en laten hun kerkbezoek doorgaans afhangen van de signatuur van de dominee die preekt. „En al die stromingen leven allemaal in redelijke harmonie samen", constateert Reifier. De gereformeerde-bondspredikant ds. M. Aangeenbrug uit Barneveld bevestigt het verhaal van Reifier. Ds. Aangeenbrug was vanaf 1984 tot 1989 predikant in de Hervormde landskerk in de plaats Thusis, in het zuidelijke kanton Graubünden. Hij bestempelt dit kanton als een „kerkelijk Noord-Holland". In tegenstelling tot deze streek kunnen Bazel en Berner Oberland volgens hem als „de Veluwe van Zwitserland" worden beschouwd.
„Er zijn weinig schriftgetrouwe christenen in Zwitserland. Veel dominees laten hun preken verzanden in een politiek praatje. Als Nederlander moest ik erg wennen aan de mentaliteit van de eigen kerkleden, vooral wat betreft de kerkgang. Een gemeentelid zei eens tegen me: In de winter ga ik bij u naar de kerk, en in de zomer ligt mijn kerk op 2500 meter hoogte, op een bergtop."

Goudschaal
Ondanks de aanwezigheid van rechtzinnige christenen in de Zwitserse hervormde landskerk heeft het vrijzinnige protestantisme de overhand. Soms neemt het liberale kerkbestuur besluiten die het behoudende deel van de gemeente niet waardeert, zoals bij bijvoorbeeld oecumenische samenwerking. Daardoor ontstaan er soms toch spanningen binnen een kerkelijke gemeente. Dat geldt bijvoorbeeld voor ds. Alder, predikant in Hundswil, in de buurt van Schaffhausen. De Zwitsere dominee, die getrouwd is met een Nederlandse en vroeger een gemeente had in Brig in Wallis, vaart een rechtzinnige koers te midden van een vrijzinnige omgeving. Alders werksfeer is daardoor niet prettig. Hij heeft liever geen gesprek met een Nederlandse verslaggever, want „ik moet ieder woord op een goudschaal wegen."

New Age
Toen de Hervormde landskerk in de vorige eeuw onder de invloed kwam van het liberale christendom en als gevolg daarvan de belijdenisformulieren afschafte, begon de groei van de zogenoemde vrije christelijke groepen. Veel christenen hadden behoefte om zonder de liberale invloeden van bovenaf, zoals dat in de Hervormde landskerk de praktijk was, hun geloof in gemeenteverband te beleven.

Momenteel zijn 2,7 miljoen Zwitsers officieel nog lid van de Hervormde of "reformierte" kerk. Volgens een enquête in Bazel zijn in deze stad slechts 7,8 procent van de kerkleden van de gevestigde landskerken nog actief betrokken bij het gemeenteleven. De werkelijke interesse van de Zwitsers ligt ergens anders. Esoteriek, New Age en astrologie bevinden zich momenteel in het reformatieland bij uitstek in een hoogconjunctuur. Maar terwijl de protestantse landskerk slinkt in ledental, gaan de vrije christelijke groeperingen er op vooruit. Momenteel hebben ze in heel Zwitserland 336.000 leden, en dit aantal wordt geleidelijk groter. Ook met de Vrije Evangelische Gemeenschap in het kleine plaatsje Riehen, zes kilometer van Bazel, gaat het goed. De gemeente krijgt binnenkort een nieuw kerkgebouw omdat het huidige onderkomen niet meer toereikend was voor driehonderd gemeenteleden.

Homogener
Dominee Reifier geeft in de kleine consistoriekamer van zijn kerk een toelichting op de drie stromingen binnen de vrije christelijke groepen. Er is een oecumenische, een charismatische en een wat hij noemt evangelische stroming. Reifier schat dat er ongeveer vierhonderd evangelische vrije groeperingen in Zwitserland zijn. Hieronder bevinden zich ook gemeenten die in Nederland reformatorisch genoemd zouden worden. „Ook onze gemeente voelt zich nauw verbonden met de Reformatie. Vooral de Zwitserse Reformatie zoals die in gang is gezet door Calvijn en Zwingli. Onze zondagdienst wordt doorgaans bezocht door zeventig procent van de gemeenteleden. Dat is veel meer dan de opkomst in de Hervormde landskerk. Terwijl daar soms wel duizend mensen lid zijn, zitten er soms een stuk of tien in de kerkbanken. Daar heb je ook vaak een scala van theologische verschillen binnen één gemeente. De liberale leden komen alleen als er een vrijzinnige dominee preekt, terwijl de meer orthodoxe lieden alleen komen opdagen bij een rechtzinnige preek. In onze gemeente is die verscheidenheid er nauwelijks."

Televisie
Reifler geeft wel toe dat er ook in zijn gemeente verschillende meningen leven, maar die gaan niet over kernzaken als het gezag van de Bijbel. Sommige gemeenteleden vinden bijvoorbeeld het bezit van een televisie voor een christen ongeoorloofd, terwijl anderen geen problemen hebben met het bezit van zo'n toestel. Ook over het drinken van alcohol bestaat binnen de gemeente geen eenduidigheid. „Maar de verschilpunten hebben niet te maken met de vraag of de Schrift autoriteit heeft op alle gebieden van het leven. We zijn het er over eens dat dat het geval is."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen