Na een goede start komt tegenwind

Met het vertalen van de Bijbel was men er niet; de vertaalde gedeelten moesten ook gedrukt. Een drukpers was uit Engeland naar Madagaskar verzonden. Wat werd er verlangend naar uitgezien En ook naar de helpers, die gelijkertijd zouden arriveren.

Het schip kwam binnen de bepaalde tijd, en aan boord was de drukpers, in kisten verpakt; vier Engelsen brachten dc kostbare vracht naar het gebied van koning Radama. Eén van de vier heette ook David Jones, maar om hem te onderscheiden van de zendeling, werd hij föhns genoemd. Verder was er een timmerman en huizenbouwer, een spinner en een drukker, deze laatste zou de pers in elkaar zetten. Maar ach, welk een teleurstelling! Charles Hovenden, de drukker, werd aangetast door de verschrikkelijke koorts, die ook indertijd Jones had aangegrepen. Vóór de delen van de drukpers konden uitgepakt, was Hovenden al bezweken.

Daar stonden de mannen nu. Niemand had verstand van een drukkerij. Dadelijk werd naar Engeland geschreven om een andere drukker te zenden, maar we kunnen begrijpen, hoeveel tijd daarmee gemoeid zou zijn: eerst het verzenden van de brief en dan de tocht naar Madagaskar. Een jaar ging er zeker mee heen.

Jones kon niet 'langer wachten. Met Cameron, de timmerman, en met Griffiths, zijn vriend, besprak hij de mogelijkheid om toch eens te gaan proberen. „Ik kan niet langer wachten, " zei de zendeling. „Voordat ik hierheen kwam, werkte ik een poosje op een drukkerij. Ik weet nog wel iets van de machines af en misschien kunnen we het klaar spelen. Proberen kunnen we het altijd."

Nu werden de kisten voorzichtig geopend en onderdeel voor onderdeel apart gelegd. Het was wel of er een porseleinen servies werd uitgepakt. Hoe krijgen ze het straks alles in elkaar tot een machine!

Maar plotseling roept [ones uit: „Kijk hier! Een boek over het drukken en een leiddraad voor de machine. Tussen IIovendens boeken gevonden!"

Wat een blijdschap! Nu was het geen zoeken en proberen meer. Volgens de leiddraad werd de machine nu gemonteerd en na verloop van korte tijd stond de drukpers klaar voor het gebruik.

Het letterzetten kon nu beginnen. De vrouwen hielpen ook mee om de kleine letters op de goede plaats te brengen. Ieder was nieuwsgierig of het drukken nu echt zou gaan. James Cameron vertelde later: „Met de leren rollen werd de drukinkt op de ijzeren plaat gerold, met de stenen rollen de inkt ingewreven, de goed ingesmeerde rollen gingen er overheen met daarvoor bestemde inkt, men probeerde, wreef en klopte met angstvallige zorg — er werd nog wat inkt bijgedaan — toen vatten de letters inkt. Halt nu, genoeg! Met kracht ging de schroef naar beneden en de eerste bladzijde was gedrukt! Een proefblad, dat David Jones in de hoogte hield om het aan de omstanders te laten zien."

Fraai drukwerk was het niet. Het zag er gevlekt en verfomfaaid uit, maar toch kon iedereen lezen: „In den beginne schiep God de hemel en de aarde", het begin van het eerste Bijbelboek.

Langzamerhand kreeg men nu meer routine in het drukken en na enige tijd kwam er goed werk van de drukpers.

Een jaar lang werd er 1111 hard gewerkt. Jones, Griffiths en Johns zwoegden elke dag aan de vertaling van het Oude Testament; de scholen werden druk bezocht; de kerken waren vol als het dienst was; taalboeken en leesboeken kwamen van de drukpers en ook psalmboeken en gedeelten uit de Heilige Schrift. Het ging een tijdlang zeer voorspoedig. Kon het zo nu maar eens blijven!

Maar, ja een „maar". . .. Koning Radama stierf en door de dood van deze man zou er zo'11 grote ommekeer komen. Die ommekeer had David Jones verwacht. Hij zag de toekomst donker in, want hij vreesde dat de kerk in gevaar zou komen.

Wat was het geval? De gestorven koning had maar liefst twaalf vrouwen. Eén hiervan maakte zich meester van de macht. Ze werd gesteund door de priesters, die niets moesten hebben van de godsdienst van de blanken.

Ook ontevreden hoofden stelden zich aan de zijde van de wrede vorstin.

Het duurde niet lang na de machtsovername of de zendelingen werden uitgenodigd bij koningin Ranavalona te komen. Daar stond [ones weer, zoals hij al meer had moeten wachten op de uitslag van koning Radama. De wachtende mannen bemoedigen elkaar en baden in stilte.

Daar verschijnt een lakei, gekleed in een prachtige uniform, en omringd door gewapende mannen. Trots kijkt hij de blanke mensen aan en zegt:

„De koningin laat u dank zeggen voor wat u gedaan hebt voor haar volk. U hebt hen onderwezen in lezen, schrijven en rekenen. Zij wenst te weten, of er iets anders is, dat u hun kunt leren: zo niet, dan wenst zij, dat u het land verlaat." Jones antwoordt: „Wc hebben nog vele dingen om het volk te onderwijzen. Zegt u dat maar tegen de koningin."

De lakei vertrekt om het woord van Jones over te brengen aan zijn vorstin. Het duurt niet lang, en hij staat er weer even trots als daareven. Hij spreekt: „De koningin wenst te weten, of u het volk iets nuttigs kunt leren. Zij zou willen, dat er zeep of springstoffen gemaakt werden van de grondstoffen uit haar land."

Daar stonden de mannen. Wat moesten ze hierop antwoorden? Gelukkig dat er één bij was, die de moed niet gauw opgaf. Dat was de timmerman Cameron. „Zeg maar tegen de koningin, " zo spreekt hij, „dat we haar binnen een week zullen antwoorden."

Toen konden ze gaan. „Laat dat zaakje maar aan mij over, " zegt James tegen zijn vrienden bij het weggaan.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen