Oudheidkundig bodemonderzoek en kerkhistorisch het terrein verkennen.

In de jaren na de Tweede Wereldoorlog is er ook in ons land aardig wat gedaan aan bodemonderzoek. Gegevens die de aarde hield verborgen, kwamen zo beschikbaar. Onder andere zijn van verschillende kastelen die reeds eeuwen zijn verdwenen, nu de fundamenten onderzocht of blootgelegd. Natuurlijk zijn we wat dit aangaat nog niet waar we wezen willen, maar we schieten toch wel flink wat cp. Het boekje dat Van Reyen aan dit onderwerp gewijd heeft, is bedoeld als een beknopte samenvatting. Speciaal de bouwgeschiedenis heeft hem geboeid. Een zestal hoofdstukken geeft hiervan een schematisch overzicht. De defensieve taak van de kastelen krijgt daarin de volle aandacht, wat ook voor de Middeleeuwen vanzelfsprekend is.

Renaud, die als deskundige bij vele opgravingen was betrokken, schreef een „Ten geleide." Daaruit blijkt weer dat er op bepaalde punten nog verschillend wordt gedacht. Intussen gaat het onderzoek steeds verder. Als uitstekende balans van wat tot nu toe werd verkregen, is dit voor een breed publiek bestemde werkje zeker waardevol.

Als alle deeltjes uit de reeks is dit ook ruim en goed geïllustreerd: een aantal foto's op afzonderlijke bladen én een serie tekeningen - plattegronden, rekonstruktietekeningen en nog een en ander - in de tekst. De platen staan in regelrecht verband met de beschouwingen. Dit alles vormt een goed geheel.

Behalve dat is er dan onder meer ook nog een woordenlijst met nodige verklaringen en uiterst instruktieve tekeningen. Spelling-, stijl-en drukfouten in deze publikatie zal de lezer zelf gemakkelijk herstellen. Alles wel beschouwd is dit een dankbaar stemmend uitgaafje: een boeiende materie wordt hier zeer deskundig voorgezet.

Dr. C. A. Tukker: „De Classis Dordrecht van 1573 tot 1609. Bijdrage tot de kennis van in-en extern leven van de Gereformeerde Kerk in de periode van haar organisering." Leidse Historische Reeks van de Rijksuniversiteit te Leiden, deel X. Uitgave van de „Universitaire Pers" te Leiden, 1965. 199 blz., geb. f 14.—.

Het boek van Dr. Tukker heeft eerst dienst gedaan als proefschrift. In de handelsuitgaaf is het zeer verzorgd gebonden. Een belangrijk werk, en redelijk in prijs.

De schrijver heeft gewerkt aan de transkriptie van de Acta van de Classis Dordrecht. Tot op 1609 is die nu voltooid. Verheugend is het te vernemen dat die Acta zullen worden uitgegeven. Tukker heeft de annotatie daarvan voor zijn rekening genomen. Tevens heeft hij kans gezien om er een goede dissertatie uit te slaan.

Dit werk, aldus de „Inleiding", is meer dan inventaris. De gegevens van de Acta van de Classis Dordrecht worden niet alleen geordend, maar ook vergeleken met gegevens die van elders komen. Eerst wordt bij de omvang van de Classis Dordrecht stilgestaan, vervolgens komt er een beschouwing over „Kei-korde en Kerkrecht", daarna wordt geiet op de verhouding „Kerk en Overheid", terwijl tenslotte aandacht aan de dienaren der Kerk en aan de eredienst besteed wordt. Ieder hoofdstuk is verdeeld in paragrafen, aan het eind waarvan de resultaten worden saamgevat. Een „Overzicht" geeft dan die resultaten nog weer eens tezamen. Deze studie is wel overzichtelijk.

Natuurlijk is het altijd belangwekkend het ontstaan en de ontwikkeling van iets te zien. Toch moet men de betekenis van deze publikatie niet alleen in de aantrekkelijke schildering van kerkelijke zaken in en rondom Dordrecht in de aangegeven periode zoeken. Het belang van deze onderzoekingen strekt zich veel verder uit. Wat hier omtrent een plaats en streek uit kerkelijke archivalia wordt vastgesteld, kan dienen om bepaalde, algemene uitspraken betreffende de protestantisering van

ons hele land, die ingang vonden, op hun zuiverheid te toetsen en te korrigeren. Dat er ook voor andere gebieden dergelijke samenvattingen van de gegevens uit de classicale Acta komen, is dus zeer gewenst.

Een beetje bar is dat Jacobus Koelman hier Johannes Koelman wordt genoemd (op bladzij 163) — zijn geboortejaar is bovendien niet 1663; dit moet 1632 zijn — en dat zijn naam in het „Register van personen, enzovoort" geheel ontbreekt. Helaas is dit „Register" ook waar namen opgenomen werden, niet in elk geval betrouwbaar. Achter Jonker's naam wordt enkel bladzij 174 vermeld, waar Jonker werkelijk niet voorkomt. Wel is hij terug te vinden op de bladzijs 162 en de volgende en 176.

Het aantal stijl-en druk-en spellingfouten is niet groter dan gewoonlijk tegenwoordig. Vakhistorici en kerkhistorici in het biezonder zij de bestudering van dit overigens in zijn formuleringen wel wat vermoeiende geschrift van harte aanbevolen. Allerlei wordt hierin rechtgezet.

J. Kwekkeboom.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen