Uit de kunst

Tachtigers
Deze maand oktober is het precies een eeuw geleden dat een aantal, overwegend jongere, letterkundigen en kunstenaars zich geroepen voelden om de Hollandse letteren, die naar hun smaak waren ingedommeld tot domineespoëzie, nieuw leven in te blazen. Daartoe creëerden zij o.a. het tijdschrift De Nieuwe Gids. Auteurs als Willem Kloos, Albert Verwey, Lodewijk van Deyssel werden de grote namen van dat blad dat had gebroken met de oude Gids van E. J. Potgieter. Nu is in het Dordrechts Museum tot 8 december een expositie te zien, gewijd aan deze,,Beweging van Tachtig", en gevuld met o. a. foto's, brieven, handschriften, boeken, schilderijen, tijdschriften etc. In samenwerking met Openbaar Kunstbezit organiseert het museum tevens een cursus over deze Tachtigers, getiteld,, Door schoonheidskoorts bezocht".
Kloos en Van Eeden en anderen redigeerden het eerste nummer van De Nieuwe Gids van 1 oktober 1885: ,,maandblad voor letteren, kunst, politiek en wetenschap." Invloedrijk was het vooral op letterkundig gebeid, maar in 1943 ging het blad roemloos ten onder. In 1955 publiceerde G.H. 'sGravesande een studie over dit orgaan der Tachtigers, dat ondertussen wel werd overleefd door de nog altijd bestaande (oude) Gids.

Singers Landgoed
Er zijn niet zo bar veel auteurs van wereldliteratuur die een Nobelprijs wonnen en die ik - soms met enige reserve - wel in handen wens van onze middelbare scholieren. Maar de Poolse, later naar de VS geëmigreerde joodse auteur Isaac Bashevis Singer (81) is er een van.
Hij beschrijft vooral het teloorgegane leven van de vooroorlogse Oosteuropese joden met hun chassidische mystiek en hij doet dat als een der laatsen in de ondergaande Jiddische taal, die mengvorm van Duits, Hebreeuws en wat Slavische elementen. Helaas kennen we zijn werk alleen via het Engels of Nederlands, maar ook dan nog zijn bijv. zijn drie grote Poolse epische romans de moeite waard.
Eén van die drie is ,,The Manor" dat nu bij Maarten Muntinga te Amsterdam verscheen als Rainbow Pocket nr. 20 (459 blz., ƒ9,90). Deze pockets bevatten — op grauw papier — goedkope herdrukken van bekende eerder in onze taal verschenen werken. ,,The Manor" heet nu ,,Het landgoed", maar het verscheen eerder in 1969 bij Bruna als ,, De landheer van Jampol''. Singer is geen moeilij k auteur met ingewikkelde structuren en dubbele betekenislagen. Hij is een weergaloos verteller - zoals Jan de Hartog of de grote 19e eeuwse Russen - en in, ,Het landgoed" gaat het over de vrome orthodoxe jood Calman Jacoby die een door de Russen in beslag genomen landgoed beheert. Calman is zakelijk een modern bestuurder, maar hij kan het niet verkroppen dat zijn dochter trouwt met een ongelovige. Een kostelijk boek over wel en wee van Calman, Jochanan, Clara, reb Sjimon en vele anderen. Een woordenlijst achterin legt uit wie de Baal Sjem Tov was of een sjadchen, een sjikse of Simchat Torah.

Uitgever Muntinga brengt heel wat waardelozer troep op de markt dan deze boeiende auteur van Yentl en Simpele Gimpel.

Spaanse furie
Spanje wordt volwaardig lid van de Europese Gemeenschap en ook wij' zullen het weten. Want het is Spanje wat de klok slaat in ons land en vooral België. Koningin Beatrix is net terug van een staatsbezoek aan de erfopvolger van onze vroegere vorst en vijand Filips II. En de Belgische kunststeden staan weken lang in het ditmaal aan Spanje gewijde festijn dat Europalia heet: kunst, letteren, muziek en wat niet al uit het land van Sinterklaas in Gent, Brussel enz.

Ook Amsterdam heeft nu zijn Spaanse Furie: vorige week werd in het Rijksmuseum de expositie ,,Velazquez en zijn tijd" geopend, gewijd aan Spanjes,,Gouden Eeuw''. Die viel ten dele met ,,onze" Gouden Eeuwsamen: de late 16e en de 17e eeuw. Uit het beroemde Pradomuseum in Madrid hangen nu in Amsterdam 45 werken van o.a. grootmeesters als El Greco, Murillo, Velazquez. Daarnaast zijn bij ons tot 26 januari vrijwel onbekende schilders te zien als Bartolomé, Orrente, Pachecoen Juan Bautista Mayno. Een buitenkansje, want niet vaak waren deze oude Spanjolen in onze gewesten te bekijken. En niet ieder kan een retourtje Madrid betalen. . .

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen