Apeldoornse Dogmatiek (13)

Is de Bijbel voor 100% Woord van God of is zij een mengsel van Goddelijke en menselijke woorden? En als de Schrift in haar totaliteit Woord Gods is, waarop gronden wij dan deze bewering?

Daarop geeft professor Van Genderen het volgende antwoord.

Hij verwijst ondermeer naar Mattheüs 1:22,23, waar wij lezen dat het de Heere Zelf is Die door de profeet Jesaja de geboorte van Christus heeft voorzegd. Jesaja heeft niet uit zichzelf geprofeteerd, maar de Heere heeft gesproken “door de profeet”. En in Handelingen 3:21 staat geschreven dat “God gesproken heeft door de mond van al Zijn heilige profeten”. “Het Woord van God komt dus tot de mensen in en door de monden van Zijn dienstknechten!” (83)

Het geheim van de Schrift wordt met name duidelijk in teksten als 2 Timotheüs 3:16 en 2 Petrus 1:21.

In 2 Timotheüs 3:16 lezen we: Al de Schrift is van God ingegeven. In de Griekse grondtekst staat het woord theo-pneust. Het gaat in dit verband om het Oude Testament, de “Heilige Schriften” die Timotheüs van jongsaf kende en die hem wijs kunnen maken tot zaligheid door het geloof in Christus Jezus (2 Timotheüs 3:15).

In 2 Petrus 1:21 wordt gewezen op de oorsprong van de Schrift. “De profetie is voortijds niet voortgebracht door de wil van een mens maar de heilige mensen Gods, van de Heilige Geest gedreven zijnde, hebben ze gesproken”.

Mensen hebben die profetie niet zelf bedacht.

Zij spraken van Godswege. Zij schreven van Godswege.

Dat gegeven bepaalt de betrouwbaarheid van de Schrift, met name het Oude Testament, voor alle tijden en generaties.

Omdat die mannen door de Heilige Geest gedreven werden, kan de Kerk ervan op aan. Want de Geest is toch de Geest der Waarheid!

Dat van God gegeven zijn, waaraan het Oude Testament gezag ontleent, geldt volgens Van Genderen ook de brieven van Paulus en Petrus.

In 2 Petrus 3:16 vergelijkt Petrus de zendbrieven van Paulus met de Schriften van het Oude Testament. In vers 2 van hetzelfde hoofdstuk wekt Petrus de christenen op te gedenken niet alleen “aan de woorden die van de heilige profeten tevoren gesproken zijn”, maar ook “aan ons gebod, die des Heeren en Zaligmakers Apostelen zijn”. De brieven van Paulus werden al spoedig gebundeld. Ze waren in de eerste chistengemeenten evenals de gehele Schrift (het Oude Testament) regel voor geloof en levenspraktijk. Dat gold eveneens voor de vier Evangelieën.

Van Genderen vindt het overigens jammer dat het begrip Theo-pneus (van God ingegeven) niet gangbaar is om het geheim van de Schrift te verwoorden.

Hij verkiest het begrip “theo-pneustie” boven “inspiratie”. Een kunstenaar, een dichter kan geïnspireerd zijn. Maar door wie geïnspireerd? Dat zegt het begrip theo-pneustie wel. “Theo” betekent “van God”. Die verwijzing naar God als eerste Auteur van de Schrift, ontbreekt aan het begrip “inspiratie”. En daar heeft hij gelijk in. Maar hij legt zich neer bij het feit dat “inspiratie” nu eenmaal zo ingeburgerd is dat het zich niet gemakkelijk laat vervangen.

Er zijn verschillende opvattingen omtrent de verhouding tussen God en de bijbelschrijver.

Welk aandeel had hij in het tot stand komen van de Schrift?

Allereerst is daar de mechanische inspiratietheorie.

Deze opvatting komen we in de 17e eeuw tegen bij Lutherse en Gereformeerde theologen.

Van Genderen twijfelt of de Gereformeerde orhtodoxie van de 17e eeuw in dit opzicht aansluit bij de oorspronkelijke Lutherse of Gereformeerde opvatting van de 16e eeuw.

In deze mechanische inspiratietheorie wordt de Bijbel als “een hemels dictaat” beschouwd. De schrijvers van de boeken worden “secretarissen” en zelfs “levende pennen van de Heilige Geest” genoemd. Volgens Van Genderen wordt deze opvatting door bijna niemand meer voorgestaan. Vervolgens noemt hij de dualistische inspiratietheorie.

Volgens deze visie is de bijbel slechts voor een deel van Goddelijke oorsprong. Er is sprake van een dualisme: Een deel is van Goddelijke en een deel van menselijke oorsprong.

Terecht zegt Van Genderen dat door een dergelijke scheiding de eenheid van de Schrift wordt verbroken.

Ook de zogenaamde acutalistische inspiratietheorie van Karl Barth wordt afgewezen.

Volgens Barth mogen we niet zeggen: de Bijbel is Gods Woord.

De inspiratie is een doorgaand gebeuren.

De Heilige Geest alleen maakt voor de gelovigen de Bijbel tot Gods Woord. Dan pas is de Bijbel Gods Woord wanneer het God behaagt er door te spreken. In de acutaliteit. (“In de dadelijkheid” zouden ze vroeger onder Gods volk gezegd hebben.) Hoewel we moet Van Genderen de opvatting van de Barthianen verwerpen, (want de Bijbel is ook Gods Woord als ik het niet als zodanig beleeft), zit er in deze opvatting een element wat wij in onze kerken toch niet moeten vergeten, namelijk dat er inderdaad een “ogenblik des welsbehagens” is, waarin God Zijn Woord waar maakt.

Er kan inderdaad sprake zijn van een verborgen ergernis van het vrome vlees tegen het vrijmachtige spreken Gods. Dan “hébben” we de Bijbel. Dan “hébben” we de belofte. Maar men bekommert zich niet om de toepassing ervan. Gevolg: een dode prediking en een dood geloof. Daar mag ook weleens op gewezen worden. In liefde!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen