Schrijven

Schrijfmateriaal 2

Een heel ander soort schrijfmateriaal werd gevormd door de kleitabletten.

Men vormde een tablet uit klei, beschreef die met een stift en daarna werd het tablet in het vuur gelegd en tot steen gebakken en zo verduurzaamd. Daardoor bleven zij ook in de puinhopen van de oude verwoeste steden bewaard, tenzij ze gebroken zijn. Vele duizenden van zulke kleitabletten zijn bij het opgraven voor de dag gekomen.

De stift of griffel, waarmee geschreven werd, was vermoedelijk een afgeplat houtje, waarmee de tekens in de klei ingedrukt werden.

De eerste vondst van betekenis was die van de Armanabrieven omstreeks 1890. (Men zie mijn vroeger geschreven artikel hierover onder de titel „Opgravingen".) Behalve op tabletten van klei werd ook op andere vormen geschreven, b.v. op prismavormen en op cylinders. Vooral bekend is het prisma van Sanherib, waarop o.a. ook een mededeling voorkomt over zijn krijgsverrichtingen tegen Jeruzalem en koning Hiskia. Een mooi voorbeeld om uit op te maken, dat men ook toen al de kunst verstond, om het gunstige te vermelden en het ongunstige te verdonkeremanen.

O a Een ander schrijfmateriaal was steen. Van dat gebeitelde schrift hebben vooral de Egyptenaren gebruik gemaakt, maar ook de Hethieten en de Babylonische en Assyrische koningen hebben meermalen hun kronieken in steen laten beitelen.

Het schrift op steen werd ingebeiteld of ingekerfd, al naar de steen hard of zacht was. Ook werden de tekens wel op de steen opgewerkt.

Misschien verkoos men steen als schrijfmateriaal boven klei, omdat het voornamer stond. Men weet dat echter niet zeker.

O ft G Metaal werd ook gebruikt als schrijfmateriaal. De Bijbel maakt er melding van, maar ook de archeologie geeft daarvan voorbeelden. Van een Egyptische koning heeft men een zilveren plaat gevonden, waarop een verdrag met een koning der Hethieten was geschreven. Zo heeft men ook brons gevonden met opschriften en wie weet, wat er in de toekomst nog gevonden wordt.

Scherven werden meermalen gebruikt, om er op te schrijven, b.v. de brieven van Lachis. Deze zijn mede ook hierom van betekenis, omdat men heeft kunnen vaststellen, dat vijf ervan afkomstig zijn van dezelfde pot, zodat men deze zo ongeveer reconstrueren kan in zijn oorspronkelijke vorm.

Vooral in Egypte komt veel getekend schrift voor, zowel zwart als gekleurd. Men tekende figuren met bijschriften op muren en wanden, of op byssus, een witte en glanzende stof, waarschijnlijk uit katoen vervaardigd. Het schrift bij zulke tekeningen was meestal keurig verzorgd.

Vaak komt het voor, dat schrift is aangebracht op een ondergrond, waarop reeds eerder was geschreven. Men noemt het dan een palimpsest, dat is: weer uitgewist.

De oude tekst werd dan gewoonlijk afgeschuurd met puimsteen, zo goed en zo kwaad als het ging, en de nieuwe tekst werd er overheen geschreven. Men deed dat op leer, papyrus en perkament, maar ook wel op scherven en stenen tafeltjes. Een voorbeeld van zo'n palimpsest is de kalender van Gezer. In de Bijbelhandschriften is als palimpsest vooral bekend een codex, waarop men in de twaalfde eeuw de werken van een zekere Efraïm van Syrië schreef en waarop vroeger gedeelten van het Oude en Nieuwe Testament waren geschreven in het Grieks, ongeveer in de 5e eeuw.

Daar het gewoonlijk niet gelukte om de oorspronkelijke tekst geheel te verwijderen en die dus nog gedeeltelijk leesbaar is, kan zulk een palimpsest van grote waarde zijn om hetgeen er oorspronkelijk op stond.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen