Uit de gemeente · Vier maanden dualisme

Theorie en praktijk

Meneer Barth, als men u een jaar geleden gevraagd had "waar denkt u aan bij dualisme? ", wat zou dan uw antwoord geweest zijn?

"Als mij een jaar geleden gevraagd zou zijn waar ik aan denk bij de term 'dualisme', zou ik terugdenken aan mijn studententijd. Onderdeel van de studie Nederlands Recht zijn publiekrechtelijke vakken. Ofschoon mijn interesse daar niet lag - het kan verkeren- is een belangrijk deel daarvan verplicht. Bij één van die vakken is uitgebreid stil gestaan bij de verschillen tussen het monistische en het dualistische stelsel. Het eerste waar ik bij het dualisme nü aan denk is dat de bestuurders geen deel uitmaken van het vertegenwoordigend orgaan.Verder zou ik denken aan onafhankelijkheid van de bestuurders. Bovendien had ik het beeld dat er in zekere zin sprake is van een tegenover elkaar staan van bestuurders versus vertegenwoordigend orgaan, lees van college van burgemeester en wethouders tegenover raad."

Stemt het beeld dat u toen had van dualisme overeen met de dualistische praktijk op lokaal niveau waar u nu zelf deel van uitmaakt?

"In formele zin wel. Hoewel ik zelf nog maar 6 weken als wethouder fungeer, heb ik toch sterk de indruk dat de praktijk weerbarstiger is dan de leer. Met name de rol van het tegenover elkaar staan of in ieder geval los van elkaar staan is moeilijk te realiseren.Voor voorstellen van het college is een meerderheid van de raad nodig, zodat je ook zelf als wethouder er bij gebaat bent om voeling te houden met je eigen partijgenoten, maar ook met de fractieleden van de partijen waaruit het college is voortgekomen."

Wennen

De voorlichting in de aanloop naar de lokale dualiseringsoperatie deed vermoeden dat de taak van de raadsleden meer zou gaan veranderen dan die van

de wethouders. Van raadsleden wordt een grotere cultuuromslag vereist dan van wethouders.

Meneer Slootweg, bent u het hiermee eens? Of wordt er van de wethouders ook een heel nieuwe opstelling gevraagd? "De invoering van het dualisme brengt voor alle betrokken bestuursorganen nogal wat veranderingen met zich mee. Al in de vorige raadsperiode is er in Middelharnis een nieuw reglement van orde door de gemeenteraad vastgesteld, waarin procedures rond vragen, moties, initiatiefvoorstellen en amendementen werden geregeld.

Een van de eerste activiteiten van de nieuwe raad was het vaststellen van een werkelijk dualistisch reglement, waarbij vooral het al dan niet instellen van raadscommissies de nodige discussie opleverde. Uiteindelijk is besloten wel commissies in te stellen, uiteraard met raadsleden als voorzitter, en het functioneren ervan halverwege de raadsperiode te evalueren.

Wel is het in Middelharnis zo geregeld dat elke fractie een commissielid aanwijst, dat inhoudelijk aan de besprekingen deelneemt, terwijl de voorzitter in overleg met de griffier de agenda opstelt en de besprekingen leidt. Dat is echt wennen. In de vorige raadsperiodes fungeerde de wethouder zelf als voorzitter, zodat hij meer actief aan de besprekingen kon deelnemen, vragen kon beantwoorden, enzovoorts. Nu moet je afwachten of je wordt uitgenodigd aan de besprekingen deel te nemen. Soms popel je om toch iets naar voren te brengen, omdat de stukken niet alle nuances en details (kunnen) bevatten. Meestal lukt dat wel, maar 't is soms toch spannend.

In de dagelijkse praktijk: (college)vergaderingen, gesprekken, stukken lezen, is niet veel veranderd. Wel zijn de taken van commissie- en raadsleden flink zwaarder geworden. Overigens valt op dat de aandacht van ieder sterk gericht is op taken, bevoegdheden en procedures, waarbij het gevaar dreigt dat de oorspronkelijke bedoeling van invoering van het dualisme, te weten het meer betrekken van de burgers bij het lokaal bestuur, te weinig aandacht krijgt, of het moest zijn door een levendiger discussie in de raad."

Meneer Barth, hoe denkt u hierover? "Het is juist dat raadsleden met een grote cultuuromslag te maken hebben. Zeker in een kleine gemeente als de gemeente Ouderkerk hadden (en hebben) raadsleden de neiging zich ook met de kleinste details te bemoeien. Er wordt nu veel meer gevraagd te besturen op hoofdlijnen en een goed volksvertegenwoordiger te zijn. Ook voor wat dat laatste betreft merk ik dat de burger nog steeds eerder een wethouder aanklampt met zijn probleem dan dat hij naar een raadslid stapt.

Het doel van duallsering is toch ook het dichten van de kloof tussen politiek en burger, daar zal concreet handen en voeten aan gegeven moeten worden. Tot op heden is dat onderbelicht gebleven."

Levendiger

Hoe ervaart u de nieuwe verhouding tussen raad en college in het algemeen? Barth: "ln Ouderkerk zijn de verhoudingen onderling altijd als goed te kenschetsen.Alleen neemt de PvdA sinds de laatste verkiezingen een echte oppositierol op zich, dit als reactie op het ontstaan van een christelijke meerderheid in Ouderkerk. Mogelijk slijt dat nog en worden de verhoudingen weer genormaliseerd. Echte fundamentele discussies werden er nauwelijks gevoerd, om reden dat het vorige college óf discussies uit de weg ging, óf de te nemen besluiten had 'voorgekookt' met eigen fracties. Ik zie er naar uit om het nu wél zo te doen: op basis van argumenten elkaar overtuigen en tot besluitvorming komen. Zo behoort het duale stelsel te werken: op basis van argumentatie tot besluitvorming komen."

Slootweg: "De raadsvergaderingen zijn een stuk levendiger geworden. De verschillende fracties bevragen elkaar steeds meer en verschillen soms sterker van mening dan in de vo­

rige raadsperiodes. De wethouders zitten apart aan een tafel, ze zitten erbij, ze kijken er naar en genieten er soms, maar niet altijd, van...

De verhouding tussen coalitie- en oppositiepartijen was in Middelharnis altijd vrij coöperatief. Een van de uitdagingen voor de komende periode is die verhouding zo te laten blijven, al heb je daar als wethouder niet direct invloed meer op."

Hoe zit het met de positie van de wethouder ten opzichte van de eigen fractie in het bijzonder?

Slootweg: "Hoewel de wethouder niet meer direct invloed heeft op de verhouding tussen coalitie- en oppositiepartijen, geldt dat natuurlijk wél voor de fractie en met name voor de fractievoorzitter

De SGP-fractie in Middelharnis bestaat met uitzondering van die voorzitter geheel uit nieuwe leden, die dus geen (raads-)ervaring hebben met het dualisme. Dat is aan de ene kant een voordeel: je bent niet 'erfelijk belast', maar aan de andere kant is het ook een nadeel: het is lastig keuzes te maken over de vraag welke methodes en procedures de voorkeur verdienen. Gelukkig is de wethouder welkom op de fractievergaderingen, die vrijwel wekelijks plaatsvinden. Daar wordt uitstekend en vaak diepgaand gediscussieerd over de agenda's van commissies en raad, over eigen belangrijke beleidsaccenten en ook regelmatig over dualisme. En we zijn er nog lang niet over uitgepraat..."

Barth: "Bij de SGP-fractie ben ik altijd welkom.Wel hebben we afgesproken dat ik als wethouder niet elke vergadering bijwoon. Als regel hanteren we zo om de andere keerTussentijds is er natuurlijk regelmatig overleg met elkaar Uitgangspunt is wel dat ieder, dus fractie en wethouder, een eigen verantwoordelijkheid heeft."

Spiegel

Meneer Barth, hebt u het idee dat er met de inweriiingtreding van de Wet dualisering gemeentebestuur van een omslag in het gemeenteliji bestuur sprake is? "Ja, al zal het in de praktijk nog wel enige tijd duren voor het echt functioneert. De raad zal veel meer kaders en toetsingsmomenten moeten stellen. De omslag naar het dualisme zal moeten groeien door regelmatig de spiegel voor te houden wat het dualisme beoogt." ^

Meriit u iets van verschillen tussen de manier waarop herkozen raadsleden en voor het eerst gekozen raadsleden functioneren in het duaal bestuur?

"Nee, eigenlijk niet. Het heeft veel meer met de persoon te maken. De ene persoon is veel meer op hoofdlijnen gericht dan de ander Zo worden er nog regelmatig vragen gesteld, ook door nieuwe raadsleden, of ze kunnen participeren in een ambtelijke commissie voor een webpagina of vraagt men of het college er weet van heeft dat straatverlichting al een week niet brandt.Toch echt zaken die in het duale stelsel niet in een raad thuishoren."

Geochte wethouders, hartelijk bedankt voor jullie bijdragen aan dit interview. Veel functioneel dualisme toegewenst!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen