IN CHRISTUS RECHTVAARDIG

Had Luther het wel bij het rechte eind toen hij de rechtvaardiging door het geloof alleen opvatte als een toerekening van Christus’ gerechtigheid, waarin ik alleen maar delen kan door een waar geloof? En hij was bepaald de enige niet die dit inzicht uitdroeg als het Bijbelse. We kunnen gerust stellen: de hele reformatorische traditie is ervan doortrokken. Noemen we het punt van de rechtvaardiging door het geloof alleen niet het artikel waarmee de kerk staat of valt? En is dat nu juist niet de kern van de boodschap van de apostel Paulus, waarbij hij zich keert tegen een zalig worden door de werken van de wet, zoals bij de Joden in zijn dagen?

Maar uitgerekend deze inzichten staan in het theologische debat van dit moment ter discussie.

Bekend is het New Perspective on Paul, o.a. door E.P. Sanders en N.T. Wrigth met verve naar voren gebracht. Volgens deze en andere auteurs heeft de Reformatie ons op het verkeerde been gezet. Het gaat bij de rechtvaardiging niet om de vraag naar het persoonlijk heil: ‘Hoe krijg ik een genadig God?’ (soteriologisch) maar om de vraag wie er bij de kerk horen (ecclesiologisch). Zijn dat alleen de Joden, of ook de heidenen?

Medio 2013 promoveerde één van de hervormde predikanten van Sliedrecht, ds. M. Klaassen, op het onderwerp dat in de titel van dit Profiel vermeld staat.

Hij stelde zich de vraag: wat zeiden en schreven de reformatoren nu echt? Is de kritiek op hun spreken over de rechtvaardiging terecht? Hij heeft ervoor gekozen om uitgebreid te luisteren naar de stemmen van Luther, Calvijn en Melanchton en ook van de puritein John Owen, die vanuit het gezichtspunt van het verbond sprak over de rechtvaardiging.

Het gaat niet om de rechtvaardiging sec, maar ook om de vraag hoe deze zich verhoudt tot de eenheid met Christus en de heiliging van het leven.

Het boek beweegt zich op het snijvlak van het ‘vierlandenpunt’ van dogmageschiedenis, kerkgeschiedenis, Bijbelse en systematische theologie.

Na geluisterd te hebben naar de vier genoemde schrijvers, gaat de schrijver in op de rechtvaardiging, de eenheid met Christus en de gedachte van de toerekening van Zijn gerechtheid in de brieven van Paulus. Dat is immers in de hele discussie de vraag die van het grootste belang is: hebben de reformatoren Paulus wel goed gelezen? En is de bril waarmee wij Paulus lezen beslagen doordat wij via Luther en Calvijn terugkijken?

De conclusie van de auteur is dat veel van de geuite kritiek op de manier waarop we in de reformatorische traditie Paulus lezen, geen hout snijdt. Deze kritiek berust vaak op onjuistheden, onvolledigheden en aannames die bij nader onderzoek geen stand houden.

Wel kan als winstpunt van het New Perspective gezien worden dat bij Paulus de rechtvaardiging inderdaad ook licht laat vallen op de vraag wie er tot Christus’ kerk behoren. De ingrijpende reductie van de betekenis van de rechtvaardiging binnen deze benadering is echter problematisch. De benadering van het ‘Oude Perspectief’ blijkt oude papieren te hebben: ze blijkt zo oud te zijn als Paulus zelf.

We doen er goed aan om niet zomaar aan veelgehoorde geluiden gehoor te geven, maar terug te gaan naar de bronnen. Dat gebeurt in deze studie, die naast wetenschappelijk verantwoord naar mijn inzicht nog ‘stichtelijk’ is ook. Onze kennis van de reformatorische theologie wordt erdoor verrijkt en we worden op een zeer aangelegen punt toegerust.

n.a.v. M. Klaassen, In Christus rechtvaardig. Reformatorische perspectieven op rechtvaardiging en eenheid met Christus. Uitg. De Banier, Apeldoorn 2013, 458 blz., € 34,90.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen