RONDOM JULIANA VAN STOLBERG

De Dillenburg is een groot kasteel, dat hoog op een steile heuvel gebouwd is. Daar onderaan kronkelt cle Dille, een klein riviertje, waaraan het kasteel zijn naam dankt. Groot en mooi is het kasteel. Het heeft zeven grote zalen en wel zeventig kleinere vertrekken. De stallen bieden plaats aan zeshonderd paarden. Beneden aan de Dille, ligt de grote kasteeltuin. Ook is er een kruidentuin, waarin kruiden gekweekt worden, die een genezende werking hebben.

Wie behoort dat mooie kasteel toe? Wie wonen er toch op die burcht? Daar wonen gravin Juliana en graaf Willem van Nassau met hun kinderen. Willem van Nassau is in zijn omgeving erg gezien. Hij is zijn tijd ver vooruit. Hij heeft een hofschool opgericht. In die tijcl gaan de meeste kinderen nog niet naar school. De kinderen van cle Dillenburg krijgen wel onderwijs. Zelfs de meisjes gaan naar school. Dat is voor die tijd een grote uitzondering.

De slotvrouwe van de Dillenburg

De slotvrouwe is Juliana van Stolberg. Zij heeft daar niet altijd gewoond. Zij was het vierde kind van de graaf van Stolberg. Deze graaf was rooms. Door cle huiskapelaan, die uit Wittenberg afkomstig was, kwamen de kinderen van Stolberg in aanraking met de leer der hervorming. De Heere wilde dit onderwijs gebruiken om de ogen van Juliana te openen voor de dwalingen van de roomse kerk.

Op zeventienjarige leeftijd trouwde Juliana met Philip, graaf van Hanau. Na zes jaar stierf haar man en toen werd Juliana voor het eerst weduwe. Twee jaar later trouwde Juliana weer. Een oudere man had haar ten huwelijk gevraagd. Willem van Nassau. Hij was weduwnaar en had één kind. Zo is Juliana slotvrouwe van de Dillenburg geworden.

Een groot gezin

Juliana en Willem krijgen een groot gezin. Er worden vijf zoons en zes dochters geboren. Zelf heeft Juliana vier kinderen uit haar eerste huwelijk meegebracht. Bovendien ontvangen verscheidene kinderen van familie of vrienden hun opleiding aan de Dullenburgse hofschool. De opvoeding van deze grote kinderschaar wordt

aan Juliana toevertrouwd. Aan de kinderen wordt veel aandacht besteed. Als ze oud genoeg zijn leren ze lezen en rekenen. Al heel gauw kunnen ze zelf de Bijbel lezen. De voornaamste bedoeling van Juliana is, dat de ontvankelijke kinderharten tot het ware geloof zullen komen. Dikwijls onderwijst zij de kindei en uit de Bijbel. Zij weet, dat ze allemaal een ziel te verliezen hebben voor de eeuwigheid. De meisjes leren, behalve rekenen, schrijven en lezen, ook spinnen en weven.

Een grote verandering

Als Willem elf jaar is, komt er een keizerlijke bode op het kasteel. Hij overhandigt een verzegeld stuk. Groot is de ontroering van de ouders als ze de inhoud lezen. Willem is aangewezen als erfgenaam van zijn neef René van Chalons. Veel bezittingen zijn nu van hem, o.a. het prinsdom Oranje en de Baronie van Breda. Een schitterende toekomst lijkt voor Willem in het verschiet. Toch zijn de graaf en de gravin bezorgd, want Willem zal hen moeten verlaten. Willem moet opgevoed worden aan het keizerlijke hof. Hij zal onder invloed komen van zijn roomse opvoeders. Weigeren is bijna onmogelijk. De aanbieding van deze keizerlijke gunst staat gelijk met een bevel. Biddend laten ze Willem gaan. Bidden blijft Juliana ook als Willem in Brussel zijn opvoeding blijkt te verloochenen.

De jeugd vliegt uit

Een jaar na het vertrek van Willem verlaat Juliana's dochter Katharine de Dillenburg, en drie jaar later haar dochter Juliana. Daarna trouwt ook haar oudste zoon Philips. Het verdriet blijft ook Juliana niet bespaard. Haar zoon Rheinhard van Hanau sterft in het keizerlijke leger. „Kon de jonge Rheinhard God ontmoeten? " vraagt Juliana zich af. Lodewijk, de lieveling van zijn moeder, is ook niet veel meer thuis. Hij woont lange tijd bij Willem op het kasteel te Breda. Adolf dient jaren lang in het leger van de koning van Denemarken. Zes juni 1559 trouwen er drie kinderen op één dag, Jan, Anna en Elisabeth.

Graaf Jan blijft op de Dillenburg wonen. Juliana kan goed opschieten met haar schoondochter Elisabeth van Leuchtenburg. Het eerste kind uit dit huwelijk is de bekende Willem Lodewijk.

Een lege plaats

Op zes oktober van het jaar 1559 wordt Juliana voor de tweede keer weduwe. Haar man, Willem van Nassau, sterft. Voortaan is er een lege plaats op het slot. Nu staat Juliana alleen voor de taak om leiding te geven aan het leven op de Dillenburg. Graaf Jan wordt opvolger van zijn vader, maar in wezen verandert er niets. Juliana blijft het middelpunt op de Dillenburg, ook voor de getrouwde kinderen. Prins Willem schrijft z'n moeder een hartelijke brief. Hij wil trachten' z'n vader te vervangen. Hij wil z'n moeder, broers en zusters helpen waar hij kan.

Een veilige haven

Juliana krijgt een ander levensdoel. Zij heeft zich altijd helemaal voor haar gezin gegeven. Voortaan zal de Dillenburg ook een vrijhaven worden voor allen, die vervolgd worden om het geloof. Dit is de taak, waaraan zij zich wijden zal. Voor de vrijheidsstrijd om de Nederlanden zal zij alles ten offer brengen: de huiselijke rust, geld, goed, ja, zelfs haar kinderen.

Als het in de Nederlanden niet meer veilig is, komen Willem met zijn dochter Maria en zijn vrouw Anna van Saksen, naar de Dillenburg. Met hen vinden 15Ü vluchtelingen daar een veilige schuilplaats. Maria voelt zich daar al gauw thuos, in tegenstelling tot Anna van Saksen. Enkele Franse predikanten hebben ook hun toevlucht tot de Dillenburg genomen'. Door hen komt Willem in aanraking met de leer van Calvijn. In deze tijd begint Willem ernst te maken met geestelijke zaken: Moeder Juliana worstelt biddend met hem mee. Later zal Willem openlijk Calvinist worden.

(vervolg op blz. 480)

RONDOM JULIANA VAN STOLBERG

(vervolg van blz. 467)

De strijd om de vrijheid

De strijd om de vrijheid is begonnen. In 1568 moet Juliana hiervoor een groot offer brengen. Haar zoon Adolf sneuvelt bij Heiligerlee. In het jaar 1574 komt er opnieuw rouw op de Dillenburg. Het leger van Lodewijk van Nassau wordt te Mook door de Spanjaarden verpletterend verslagen. Lodewijk en Hendrik zijn niet meer. Niets er van hen teruggevonden. Juliana is diep bedroefd. In al haar droefheid is de Heere haar een toevlucht. Willem van Oranje trouwt weer en wil zijn kinderen bij zich hebben. Juliana is erg gehecht aan Maria, haar kleindochter en voelt zich erg eenzaam na het vertrek van de prinsenkinderen. Graaf Jan wordt stadhouder van Gelderland en is langdurig afwezig. Ook deze zoon moet Juliana afstaan aan de Nederlanden. In de zomer van 1579 sterft de vrouw van Jan. Twintig jaar heeft Juliana met Elisabeth samen gewoond. Door dit sterven wordt haar leven nog eenzamer. Juliana verlangt ook om heen te gaan. Op 18 juni 1580 gaat voor haar deze wens in vervulling.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen