Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Kleine schoolbesturen zijn onontbeerlijk in ons bestel

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Kleine schoolbesturen zijn onontbeerlijk in ons bestel

4 minuten leestijd Arcering uitzetten

Kleine po-besturen (niet de eenpitters, maar die met twee tot zeven scholen) krijgen van de Inspectie relatief vaak een onvoldoende voor kwaliteitszorg. Daarom startte de PO-Raad, de sectororganisatie van basisschoolbesturen, een discussie over schaalgrootte. Edward Moolenburgh en Adri Verweij doen ook een duit in het zakje. Moolenburgh is directeur van de vereniging van algemeen bijzondere scholen (VBS), waarbij een kleine tweehonderd besturen met zo’n vierhonderd scholen zijn aangesloten. Verweij is bestuurder van Educatis, een vereniging van tien basisscholen op reformatorische grondslag in Midden-Nederland.

EERSTE TERMIJN

Moolenburgh: ‘Gelukkig zijn er nog veel kleine schoolbesturen: ruim 40 procent van alle po-besturen is eenpitter. Wel staat er iets op het spel. Bestuurlijke schaalvergroting is weliswaar geen uitgangspunt van overheidsbeleid, maar wij zien dat eisen die aan schoolbesturen worden gesteld veel druk leggen op kleine organisaties. Doordat schaalvergroting dan nogal eens als enige oplossing wordt gezien, daalt het aantal kleine schoolbesturen.

Het is dus hoog tijd voor herwaardering van kleine besturen, waar de menselijke maat in het DNA zit en waarbij leraren, leerlingen en ouders goed gedijen.

De kleinere besturen van VBS hebben veel te bieden, zoals een eigentijdse en eigenzinnige (pedagogische) visie en identiteit. Ze zijn, vanuit particuliere initiatieven, al honderd jaar pioniers in het aanjagen van onderwijsinnovatie. Die vindt later vaak brede navolging. Als eersten stelden ze brede vorming en talentontwikkeling centraal. Ze zijn een aantrekkelijke werkgever voor bevlogen leerkrachten die er – bewust – voor kiezen om binnen een compacte organisatie samen te werken aan onderwijsontwikkeling.

Voor ouders vormen kleine besturen een aantrekkelijk alternatief door korte lijnen met het bestuur en een vanzelfsprekend menselijke maat. Ouders kunnen er, bijvoorbeeld als toezichthouder, een rol hebben als hoeder van de organisatievisie.

Een onderwijsbestel dat divers en innovatief wil zijn, kan niet zonder kleine besturen. Daarom moeten we er samen voor zorgen dat voor kleinere besturen meer maatwerk in regelgeving wordt aangebracht. Ook bepleit ik meer samenwerking tussen schoolbesturen – zonder dat dit per se tot bestuurlijke schaalvergroting leidt.’

REACTIE

Verweij: ‘Circa 400 besturen in het po hebben één school, de zogenoemde eenpitters. Dat zijn zo’n 400 van de 6700 basisscholen. Zo’n 40 procent van de besturen heeft dus 6 procent van de scholen onder zich.

Moolenburgh bepleit een herwaardering van kleine besturen. Hij ziet bij de kleine besturen goed werkgeverschap, korte lijnen voor ouders en personeel met bestuur en een goede voedingsbodem voor pioniers in het aanjagen van onderwijsinnovatie. Het is echter de vraag of de opgesomde voordelen daadwerkelijk samenhangen met de – beperkte – schaal van de organisatie. Ook binnen grotere bestuurlijke eenheden zijn deze voordelen namelijk volop te vinden.

Het verschil zit hem volgens mij niet in de grootte van het bestuur. Wezenlijk is de wijze waarop je invulling geeft aan de bedoeling van de organisatie. Als systemen gaan heersen over het doel en de bedoeling van de organisatie, is dat dodelijk voor betrokkenheid en voor innovatieve kracht.

Als er daarentegen echte aandacht is voor het leren van de leerling zal er een voortdurend zoeken zijn naar wegen om daar op verantwoorde wijze vorm aan te geven. Of dat tot iets positiefs leidt, hangt er sterk van af hoe leidinggevenden en bestuurders in een organisatie ruimte bieden en ontwikkelingen faciliteren.

De kans dat het tot een succes leidt, schat ik in een grotere organisatie hoger in dan in een kleine, omdat er nu eenmaal professionaliteit op verschillende niveaus nodig is om daartoe te komen.’

REPLIEK

Moolenburgh: ‘Inderdaad gaat het om invulling geven aan doel en bedoeling van de organisatie, waarbij systemen niet heersen. Dat laatste is een valkuil van (te) grote organisaties. Bij kleine besturen, voortgekomen uit ouderinitiatief en/of pedagogisch ondernemerschap, zien we dat doel, bedoeling en cultuur op vanzelfsprekende wijze nauw zijn verweven.

Het verband tussen professionaliteit en schaalgrootte is niet eenduidig. Waar nodig kun je professionaliteit prima organiseren door samenwerking met externe partners, zonder te fuseren.

Uiteindelijk is van belang dat er binnen ons onderwijsstelsel met zijn lange traditie van diversiteit ook in de toekomst wat te kiezen blijft, ook als het gaat om de schaalgrootte van besturen. Schaalgrootte moet een vrijwillige keuze van besturen zijn en mag niet impliciet worden afgedwongen.’

DUPLIEK

Verweij: ‘De correlatie tussen kleine besturen en gerichtheid op het doel en de bedoeling van de organisatie is niet vanzelfsprekend. De meestal vrijwillige bestuurders zijn mogelijk zeer betrokken, maar daarmee niet meteen deskundig. Veel vergadertijd kan daardoor opgaan aan het bespreken van onderwerpen waarover bestuurders onzeker zijn. Natuurlijk kun je expertise inkopen. Echter: bestuurlijke verantwoordelijkheid is niet over te dragen.

Dat er een diversiteit in het onderwijsaanbod moet blijven, staat ook voor mij buiten kijf. Het zijn echter niet alleen kleine besturen die deze verscheidenheid bevorderen. Behalve om diversiteit moet het gaan om kwaliteit. Vanuit een inspectierapportage blijkt dat kleinere besturen vaker een onvoldoende scoren op de kwaliteitsindicatoren. Schaalgrootte moet voor mij een verantwoorde keuze zijn.’

Ook een stelling poneren? Mail naar k.degroot@vgs.nl

Dit artikel werd u aangeboden door: De Reformatorische School

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 mei 2020

De Reformatorische School | 48 Pagina's

Kleine schoolbesturen zijn onontbeerlijk in ons bestel

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 1 mei 2020

De Reformatorische School | 48 Pagina's