Met Abimelech

In de tijd van de Nadere Reformatie werkten predikanten aan zondenlijsten om op die manier heel concreet met gemeenteleden te kunnen spreken over wat zonde is. Als leraar kun je dit toepassen door aan kinderen te vragen wat de zonden van bepaalde Bijbelheiligen waren, en of zij daar zelf ook last van hebben. Laten we het eens met Abraham proberen. Al snel kom je dan op twee gevoelige thema’s. Hij greep vooruit op de vervulling van de belofte (met Hagar) en in den vreemde lukte het hem niet om enkel op God te vertrouwen.

Lukt het óns om buiten kerk en school, doorgaans ons veilige plekje, enkel op God te vertrouwen? Of herkennen we ons in Abraham, die in dit opzicht een hardnekkige fout vertoonde? Al voor vertrek uit Ur sprak de aartsvader met Saraï af dat zij zich in bedreigende situaties zijn zuster zou noemen. Die strategie wreekte zich eerst in Egypte bij Farao (Gen. 12) en later in Gerar bij Abimelech (Gen. 20). Als een kras op de plaat. Met Farao’s en Abimelechs moet je oppassen, was de gedachte. In werkelijkheid bleek Abram uit Ur, met zijn slimme strategietje, het probleem.

Als wij met kinderen en jongeren nadenken over kerk en wereld, maken we – bewust of onbewust – nogal eens gebruik van Abraham Kuypers antithese. Wij en zij. Waarheid en leugen. Rechtvaardig en goddeloos. De bijbehorende strategie is er één van dichte luiken. Van begeleide confrontatie. We zuchten over wat ze in Amsterdam of Den Haag nu weer hebben bedacht. Moreel besef is daar immers ver te zoeken? We staan op onze grondrechtelijke vrijheden. Laten we ons niet te kwetsbaar opstellen; de wereld is niet te vertrouwen.

Kuypers trouwe volgeling Herman Dooyeweerd liep met die antithese vast. Op zichzelf is antithese wel Bijbels, maar dan niet als een tegenstelling tussen mensen, organisaties of volken. Het gaat veeleer om ‘de onverzoenlijke strijd tussen tweeërlei geestelijk beginsel, die door heel het volk, ja door heel de mensheid heengaat, en die geen veilige kaders van christelijke levensvormen eerbiedigt.’ Om die reden kan David I. Smith Abraham in Gerar als waarschuwend voorbeeld nemen. Pas op. Denk niet te slecht van de ander. Voor je het weet, denk je te goed van jezelf.

Het is begrijpelijk dat reformatorische christenen niet net als het NS-publiek staan te springen bij Rutger Bregmans De meeste mensen deugen. Een nieuwe geschiedenis van de mens (2019). Toch: wie uitgaat van ondeugd, moet vooral zichzelf niet vergeten. Dat is de les van Abraham bij Abimelech.

DRS. PETER VAN OLST

Docent godsdienst bij Driestar educatief

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen