Wat zeggen ons de cijfers? [2]

De e gemeenten in Noord-Amerika, die veel kleiner zijn, groeiden meer. Zo’n twintig jaar geleden nam het ledental van ons kerkverband elk jaar wel met bijna duizend toe.

Opvallend is bovendien dat de groei van vorig jaar eigenlijk alleen plaatsvond in de classis Barneveld. Daar steeg het zielental met 276. Zonder die groei zou er een duidelijke terugloop van het totale ledental zijn geweest. Deze opmerkelijke groei zien we daar al jarenlang. Sinds het jaar 2000 groeide deze classis met ruim 5000 zielen. Dat is ongeveer twee derde van de groei van het hele kerkverband in die periode. De classis Barneveld omvat inmiddels bijna een vijfde deel van de Gereformeerde Gemeenten. Ze is bijna even groot als de hele particuliere synode Noord-West. Hoe is die afwijkende ontwikkeling te verklaren? Het kan geen kwaad daarbij eerst eens te kijken naar allerlei maatschappelijke factoren.

Migratie

Werkgelegenheid en woningmarkt zijn duidelijk van grote invloed op de vraag waar mensen zich vestigen. En dus ook, wanneer ze tot ons kerkverband behoren, bij welke Gereformeerde Gemeente ze zich aansluiten. Vaak gaat het dan ook om jonge mensen die een gezin stichten of een gezin meebrengen.

In de eerste helft van de vorige eeuw leidden die migratiestromen tot een aanmerkelijke groei van de Gereformeerde Gemeenten in Rotterdam. Inmiddels is het beeld nu volstrekt anders. Het aantal leden is daar sterk teruggelopen.

Zeeland was vanouds voor ons kerkverband een belangrijke provincie. Thans woont daar altijd nog een op de vijf gemeenteleden. Maar in de laatste anderhalve eeuw heeft er een omvangrijke en continue uitstroom plaatsgevonden vanuit deze vanouds sterk agrarische provincie. In vrijwel al onze gemeenten treft men wel mensen aan met Zeeuwse wortels. Zonder die uitstroom zouden de Zeeuwse gemeenten misschien wel twee keer zo groot zijn als nu het geval is.

Biblebelt

De laatste decennia zien we dus een opmerkelijke groei van de Gereformeerde Gemeenten in de classis Barneveld. Het gaat hier om de west-Veluwe en het aangrenzende deel van de provincie Utrecht. Ook de gemeente Opheusden, die tot de classis Utrecht behoort, deelt in deze groei. In een halve eeuw tijd vervijfvoudigde daar het ledental.

We zouden deze regio kunnen omschrijven als het hart van de Biblebelt. Maar het is ook ongeveer het midden van het land. Een deel van de groei van de gemeenten daar is toe te schrijven aan vestiging van gezinnen van elders. Mensen zijn tegenwoordig vrijer in het kiezen van hun werkkring en woonplaats dan vorige generaties.

Daarnaast is er ook het positieve effect van de Biblebelt. De secularisatie werkt daar wat minder sterk door dan in de Randstad en met name in de grote steden. Dat effect zie je ook bij andere kerken. Floris Wagenaar, student sociale geografie en planologie aan de VU, schreef onlangs een scriptie over de geografie van de Gereformeerde Bond. Hij constateerde daarin dat de gemeenten van Gereformeerde Bondssignatuur de laatste decennia duidelijk in omvang teruglopen, maar dat die terugloop in de Biblebelt minder groot is dan elders.

Gezinsgrootte

Grotere gezinnen zouden ook een verklaring kunnen zijn voor de groei van de Gereformeerde Gemeenten in de classis Barneveld. Het relatief grote geboorteoverschot van onze gemeenten was vanouds de belangrijkste oorzaak van de groei van het ledental.

Maar er zijn nog andere gezichtspunten. Is er in die regio meer binding aan de bevindelijk gereformeerde leer en aan het kerkverband, waardoor de overgangen naar andere kerken kleiner zijn dan elders in het land? Vindt de toestroom vanuit de Gereformeerde Gemeenten in Nederland en de Oud Gereformeerde Gemeenten vooral in deze regio plaats? Het kerkelijk grensverkeer met deze kerkverbanden levert altijd een overschot op en die kerkverbanden zijn daar immers juist sterk vertegenwoordigd.

De jaarboeken van de Nederlands Gereformeerde Kerken geven dergelijke cijfers uitgesplitst naar regio. Op basis van de cijfers uit ons Kerkelijk Jaarboek is daar echter niets over te zeggen.

In het eerste artikel wezen we er al op dat cijfers over ledentallen maar een beperkte waarde hebben. Hoe is de geestelijke werkelijkheid achter die cijfers? Blijven onze gemeenten bewaard bij Gods Woord? Onze kerkelijke administratie is niet zonder betekenis, maar het gaat voor alles om de levende leden van de kerk. Inzonderheid met het oog daarop dienen we te verlangen naar en te bidden om groei. Met de Heidelbergse Catechismus (vraag 123) zal dan ook onze hartelijke bede zijn: ‘bewaar en vermeerder Uw Kerk’.

(slot)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen