Grip op godsdienstvrijheid

In n China is het wel raak. Het Refor- matorisch Dagblad doet verslag van opmerkelijke zaken. Er bestaat een document, genaamd ‘de Staatsadminis- tratie voor Religieuze Zaken’, dat precies voorschrijft wat aanvaardbaar gedrag van geestelijken is. Het gaat niet om een velletje met wat aandachtspunten. In 7 hoofdstukken en 52 artikelen wordt gede- tailleerd vastgelegd waaraan geestelijken zich te houden hebben.

Overigens gaat het daarbij niet alleen om het gedrag in het eigen geestelijke domein, of in de eigen kerk. Religieus per- soneel, zoals dat genoemd wordt, moet het moederland liefhebben en de leiding van de Chinese Communistische partij steunen. En zo gaat het in dat document nog een tijdje door met allerlei maatre- gelen, waardoor het heel duidelijk is: de grip op de kerk neemt hand over hand toe.

De scheiding van kerk en staat is ver te zoeken. Eerder kan worden gesteld dat de staat over de kerk regeert.

Gekoppeld aan de staat

Maar goed, dat is China, in Azië. Daar valt dit te verwachten, zou je kunnen denken. Maar wacht even, heel wat dichter bij huis,

in Europa, staat de zaak ook op scherp. Zomaar opeens is het debat in Frankrijk ook in volle gang. Het Reformatorisch Dagblad beschrijft de zorg van de Franse kerken om de vrijheid van godsdienst, en wel in verband met een wet ‘ter verdedi- ging van de Republikeinse waarden’.

Volgens sommigen is dit vooral een wet tegen de islamisering in de samenleving, maar heeft de wet ook vergaande gevolgen voor andere religies. Zo dienen regi- onale vertegenwoordigers van de staat toestemming te geven voor de oprichting van een nieuwe kerk of plaats van religieu- ze samenkomst. Ook moeten stichtingen en instellingen verklaren zich te binden aan de republikeinse waarden, op straffe van intrekken van staatssubsidie. De grip op de godsdienstvrijheid neemt toe. En dat terwijl de Franse republiek gefun- deerd is op de vrijheid van geweten en van godsdienst.

Recht van opstand

Hoe staat het er echter bij in ons eigen Nederland? Graag verwijzen we in het po- litieke debat naar het beroemde Plakkaat van Verlatinghe, uit 1581. In feite was dit een soort onafhankelijkheidsverklaring.

De Staten-Generaal van de Nederlanden verklaarde zich hiermee los van koning Filips II, onder andere met de tekst dat ‘resolutie is genomen op de verlaetinge van de Conink van Spaengnien’. Het was een reactie op de strenge godsdienstver- ordeningen, plakkaten genoemd, die erop waren gericht het protestantisme met wortel en tak uit te roeien.

Opmerkelijk was dat men voor het eerst officieel het gezag van de koning verwierp, met als argument dat een volk het recht van opstand heeft wanneer een koning zijn plichten jegens een volk niet nakomt en zich als een tiran gedraagt.

Er is dus een belangrijke voorwaarde voordat men zich tegen de overheid mag keren. Net zoals onder ons gezegd wordt als het gaat om het beroep op geweten, bijvoorbeeld als het gaat om het gezag van de werkgever over de werknemer. Het

werk mag alleen stilgelegd worden als de werkgever iets vraagt dat tegen Gods duidelijke geboden ingaat. De bekende leus is: staken mag als doorwerken zonde is. Bij het woord ‘staken’ moeten we dan aan werkweigering denken en niet direct aan een stakingsoproep.

Overigens wordt bij die bekende leus wel een toevoeging gedaan: staken (werkwei- gering) mag als doorwerken zonde is, of bij apert onrecht. Het gaat dus om duidelijk, kennelijk en onmiskenbaar onrecht. Dán is het denkbaar dat werkweigering volgt.

Zo kan de overheid ook op andere vlakken iets vragen dat buiten proporties is of dat tegen Gods geboden ingaat. In dat geval is tegenwicht mogelijk en zelfs toegestaan.

Ruimte voor de kerk

Het luistert dus heel nauw. Het kan niet zo zijn dat we ons tegenover de overheid plaatsen omdat een bepaald besluit ons niet welgevallig is. Denk aan de maatregelen rond Covid, zoals de anderhalve- meterregel of andere maatregelen die de overheid treft. Uiteindelijk worden wij geacht deze maatregelen te volgen, met inachtneming van de vrijheid van geweten en van godsdienst. Daar moet de overheid ook oog voor hebben. Dat is de enige re- den dat kerken nog niet gesloten zijn op last van de overheid.

Het mag ons gebed wel zijn wat de Hei- delbergse Catechismus in de tweede bede verwoordt: ‘Bewaar en vermeerder Uw Kerk, verstoor de werken des duivels en alle heerschappij welke zich tegen U verheft’. Opdat wij een gerust en stil leven leiden mogen, in alle godzaligheid en eer- baarheid (1 Tim. 2: 2).

P. Schalk, Veenendaal

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen