Het gaat om onderwíjzen

Bestuurder R. Toes, van het Wart- burg College voor reformatorisch voortgezet onderwijs in Rotterdam en Dordrecht, kijkt daar echter anders te- genaan. Eind vorig jaar schreef hij: ”Geloof in onderwijs”. In het vorige artikel gingen we al op dit boek in. Goed onderwijs zal volgens Toes vaak gaan over vragen die een leerling zelf niet zou stellen. Het verlegt grenzen, het heeft te maken met ge- zag en met goed kunnen uitleggen en met overdracht van waarden en normen.

Heb je een boek nodig om te weten wat goed onderwijs is? Dat kan geen kwaad. Ook Toes weet dat goed onderwijs be- paald niet vanzelfsprekend is. Hij ziet een aantal bedreigingen van goed onderwijs en zet daar tegenover wat goed onderwijs is.

- Er is de drang vanuit de samenleving om allerlei problemen bij het onderwijs neer te leggen en om daar veel tijd voor te claimen. Van obesitas tot armoedebestrijding enz. Goed onderwijs daarente- gen beperkt zich tot kerninhouden die van blijvend belang zijn.

- Er ligt druk op presteren en excelleren, op het direct vervullen van wensen. Goed onderwijs daarentegen is dat de oudere generatie aan de jongere generatie waarden en normen, kennis en vaardigheden overdraagt. Scholen willen vaak de wereld winnen met hun onderwijs. Besteden we echter wel aan- dacht aan de ziel? Wat baat het om de wereld te winnen en schade aan de ziel te lijden? Het moet ook gaan om ‘trage’ vragen: wie ben ik en wat wil de Heere met mijn leven? Die vragen zijn belang- rijker dan klinkende resultaten.

- Er is overdreven aandacht voor maat- werk en individualisering. Het gaat echter niet primair om het volgen van een keuzemenu, maar om de culturele erfenis die op de jeugd wordt overge- dragen. Niet alleen het individuele, ook het collectieve is belangrijk.

- Toekomstgerichtheid. We kunnen ons concentreren op de problemen van dit moment (denk aan milieuproblemen). Maar het moet ook gaan om het inleiden in kennis die door vakken wordt overge- dragen. Leren denken in verschillende vakken werkt disciplinerend.

- Er ligt een horizontaal accent op drie hoofddoelen: kwalificering (gericht op kennis en vaardigheden), socialisering (leren hoe we samen moeten leven) en subjectivering (jezelf als persoon leren kennen en gedragen). Het is goed om met deze doelstellingen bezig te zijn, maar dan wel zo ‘dat dit in dienst staat van het dienen van God volgens Zijn Woord’.

- Ons veelvuldig gebruik van ICT kan een verstoring zijn van het onderwijs. Iedereen weet dat ICT naast een handig hulp- middel ook een geweldige verstrooiing van de aandacht betekent. Goed onderwijs blijft een zaak van concrete ont- moeting en heldere instructie.

- Je kunt een leraar vooral zien als coach en begeleider. Toes waarschuwt daar echter tegen. Een leerkracht zal op z’n tijd coachen en begeleiden, maar hij is toch vooral iemand van gezag, iemand die meer weet en die dat ook helder en gestructureerd kan overdragen. Het verhaal van de docent moet in de eerste plaats het verhaal uit de Bijbel zijn, het verhaal van geloof, hoop en liefde, van zonde, genade en verlossing. Het ver- haal van de docent hoeft niet per se leuk te zijn. De leerling moet leren ‘reiken’ (moeite doen).

De visie van dr. Toes op het belang van de geschiedenis kunnen we grotendeels on- derschrijven. Kennis van de geschiedenis levert veel inzichten op. Vaak zijn dat ech- ter ook inzichten die met elkaar in strijd zijn of die na enige tijd weer veranderen.

Geloof in lesgeven

Het deel van het boek van Toes dat gaat over het belang van onderwijzen, bevat een enthousiast betoog waarin het waar- devolle van onderwijzen goed uit de verf komt. Dit onderstreept het belang van het beroep van leraar! Tegelijkertijd zijn er andere visies op onderwijs die het be- toog van Toes aanvullen of nuanceren. De Amerikaan David Smith schreef vorig jaar ”Geloven in lesgeven”. Smith stelt dat les- geven niet een neutrale bezigheid is, maar doortrokken moet zijn van onze christelij- ke uitgangspunten. Zijn boek is een mooie illustratie van hoe een goede leraar dit kan invullen.

Een wat andere benadering vinden we bij- voorbeeld bij prof. Gerard Westhoff. Toes legt het accent op onderwijzen. Westhoff vindt dat leren door handelen plaatsvindt. In zijn visie is onderwijs zeker nodig, maar is dat slechts een klein stuk van het uit- eindelijke resultaat. De leerling moet zelf intensief aan de bak, anders komt het niet goed.

Toes zal zeggen: Dan moet er wel een goe- de leraar zijn die daar leiding aan geeft. En zo is het ook! Het gaat om vorming, onder- wijzen én om leren.

(wordt vervolgd)

Reacties: p.kieviet@versluijsschool.nl

Werkgroep Onderwijs KGJO

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen