Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Identiteit zonder geloof

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Identiteit zonder geloof

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

Jodendom bestaat in alle soorten en maten. Van ultraorthodox tot liberaal, of zoals men zichzelf liever noemt, progressief. De orthodoxe en ultraorthodoxe Joden bepalen ons beeld van het Jodendom. In Nederland zijn meer contacten met orthodoxe Joden dan met progressieve of liberale Joden. Wie zijn deze progressieve Joden en wat geloven zij? In Volzin (magazine voor religie en samenleving) stond een interview met de progressieve rabbijn Joram Rookmaaker. Rookmaaker maakt duidelijk dat de cultuur waarin de Jood leeft belangrijker is dan de Joodse traditie en het geloof in God. De visie van rabbijn Rookmaaker deed mij denken aan wat wel cultuurchristendom genoemd wordt en waarover de laatste tijd allerlei

discussies gevoerd zijn. In ieder geval lijkt voor Rookmaaker cultuurjodendom geen probleem te zijn. Geloof is volgens hem privézaak.

Volzin

In uw synagoge komen ook mensen die niet in God geloven. In een kerk zou dat lastig zijn.

‘Let op: ik gebruik niet de term ‘joods geloof’. Je zult mij horen spreken over het jodendom, de joodse traditie, mensen met een joodse achtergrond. Het jodendom is een totaal van culturele uitingen, gebruiken, verbondenheid met het joodse volk Israël. Weleens gehoord van de schijf van vijf van Ido Abram z.l. (z.l.: moge zijn gedachtenis tot zegen zijn)? (prof. Abram was als bijzonder hoogleraar Holocauststudies verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, AP). Hij was een van onze grote denkers. Hij noemt in een identiteitscirkel vijf elementen van joods zijn, die ten opzichte van elkaar in grootte kunnen variëren. Israël en zionisme, de verbinding met Israël. Oorlog, vervolging en overleving. Persoonlijke ontwikkeling, opvoeding. Religie en traditie. En vermenging van culturen: hoe hangt je joodse identiteit samen met het land waarin je woont? Iemand kan zich heel joods voelen omdat hij een sterke binding heeft met Israël, maar religieus gezien niets ‘doen’. ‘Ik kom nooit in sjoel, ik vier de feestdagen zelden, maar ik voel me diep joods’. Dat kan. Daar wordt hij niet meer of minder joods van. Een ander kan niets hebben met Israël of met de oorlog, maar diep verbonden zijn met de joodse religie.

Al die mensen kan ik tegenkomen in sjoel. Geloof in God is een onderdeel van het schijfje religie. Het is raar om te begrijpen voor iemand met een christelijke of islamitische achtergrond dat de geloofsvraag binnen joodse context niet zo vaak gesteld wordt. Dat is een privéaangelegenheid, daar bemoei ik me als rabbijn niet mee. De vraag is: wat doe je, hoe beleef je de traditie, hoe geef je de week vorm? Wij gaan het gesprek over geloof in God niet uit de weg, maar het staat niet centraal. En het is zeker geen voorwaarde om naar sjoel te komen.’

Aan het eind van het interview zegt rabbijn Rookmaaker ook iets over antisemitisme.

’Ik begrijp fundamenteel niet waarom kinderen van vijf, zes of veertigers of ouderen van boven de negentig simpelweg vanwege het feit dat ze joods zijn, moeten vrezen voor hun leven. Bizar. (…) Ik denk niet dat er veel kerken zijn met kogelvrij glas. (…)

Ik zal mij nooit kunnen neerleggen bij het antisemitisme. Tegelijk vind ik het de medeverantwoordelijkheid van niet-joden om dit kwaad keihard te bestrijden. Dan neem ik op mijn beurt de verantwoordelijkheid om de joodse traditie vandaag vorm te geven, sterker te maken. Het enthousiasme, de beleving, de rol van onze traditie in de Nederlandse samenleving.

80 procent van de Nederlandse joden is tijdens de Tweede Wereldoorlog vermoord, onbeschrijflijk veel. Met het vermoorden van een groot deel van onze bevolkingsgroep is ook een groot deel van de kennis en traditie vermoord. Na de oorlog was er overal te kort aan: kennis, publicaties, ervaring. Er kwam verdriet en rouw voor in de plaats. We zijn nog steeds aan het repareren.’

Een zin uit dit interview bleef bij mij haken: ‘Ik kom nooit in sjoel, ik vier de feestdagen zelden, maar ik voel me diep joods’. Rookmaaker geeft als commentaar: Dat kan. Daar wordt hij niet meer of minder joods van. Eerlijk gezegd verbaast mij dat. Dat het geloof der vaderen veel Joden niets meer zegt, is bekend. Israël is voor een belangrijk deel een geseculariseerd land. Maar dat ook traditie nauwelijks meetelt (‘ik vier de feestdagen zelden’) gaat nog een stap verder. Ik leef met de overtuiging dat de traditie (besnijdenis, de feesten) ook voor seculiere Joden belangrijk is voor hun identiteit. Wat mij nog meer verbaast is dat de rabbijn zegt dat het geen afbreuk doet aan je Joodse identiteit als je geloof en traditie niet belangrijk vindt. De Joodse identiteit kan volgens de aangehaalde prof. Abram ook te maken hebben met de band die iemand heeft met Israël. Maar die band kan er toch alleen maar zijn, omdat ooit God Zijn sporen getrokken heeft en tot Israël gesproken heeft? Op die manier is er een geschiedenis ontstaan die uniek is in de wereld. Zonder God is er geen band met dit land. Ik vrees dat het Jood-zijn verdwijnt als er geen band meer is met het geloof en de traditie. Het Joodse volk heeft de talloze beproevingen niet overleefd door een speciale band met het land maar door de eigen traditie te koesteren en de Thora als de basis van hun leven te zien.

Friedensstimme

In het blad Friedensstimme staat een mooi artikel over zendingswerk onder de Chanten, een volk of stam dat vanuit ons gezien aan de westelijke kant (dus in het Aziatische deel) van het Oeralgebergte leeft. Onder barre omstandigheden wordt het Evangelie verspreid. Uit een brief van een evangelist haal ik het volgende aan.

De Heere gaf ons de mogelijkheid om met een groep, bestaande uit zes broeders en zusters, te gaan evangeliseren langs de rivier Bolsjoj Joegan. God heeft ons deze reis verblijd en gezegend, hoewel het erg koud was. De thermometer wees -43 graden Celsius aan. In een joert (ronde tent van nomaden, AP) ontmoetten wij twee ongelovige Chanten. Een van hen zei: ‘Ik heb in mijn leven alles al geprobeerd te drinken: wodka, spiritus, eau de cologne en zelfs benzine, maar uit de beker van God heb ik nog nooit geprobeerd te drinken. Ik wil het proberen’. Hij bekeerde zich en onder tranen nam hij afscheid van ons. (…) De reizen die wij maken, zijn vol gevaren. Wakken in het ijs die je niet kunt zien omdat er een dun laagje ijs op ligt. Dronken Chanten die allemaal bewapend zijn omdat het jagers zijn. Er is altijd het risico van verdwalen. (…)

Onze grote zorg voor het volk is de alcohol. Veel mensen komen om door deze verslaving. Ze verdrinken, bevriezen, verbranden in hun huizen of komen om door auto-ongelukken. Velen plegen ook zelfmoord. Dan drinken zij een fles wodka leeg, wachten een moment en lopen dan het bos in. Als de alcohol begint te werken, vallen ze neer op de grond en bevriezen. Vaak worden ze dan pas veel later teruggevonden. Wat deed het ons pijn toen wij kortgeleden aankwamen bij een nederzetting en begroet werden met de woorden: ‘Ga ons voorbij. Jullie hoeven ons niets te vertellen. Verhinder ons niet onze wodka te drinken’.

Een Russische evangelist (Alexandr Pivnjov) beëindigt zijn bijdrage met de woorden: Laten wij het volk van de Chanten in gebed ondersteunen, opdat zij en ook wij in ootmoed voor God kunnen wandelen. De Heere komt spoedig!

Dit artikel werd u aangeboden door: de Gereformeerde Bond

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 9 januari 2020

De Waarheidsvriend | 24 Pagina's

Identiteit zonder geloof

Bekijk de hele uitgave van donderdag 9 januari 2020

De Waarheidsvriend | 24 Pagina's