Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Kritische vragen

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Kritische vragen

Pastoraat – Vaccinatie (3, slot)

8 minuten leestijd Arcering uitzetten

Niet alleen in de reformatorische hoek leven bezwaren tegen vaccinatie. Welke vragen stellen degenen die sceptisch tegenover vaccins staan? Zijn dit terechte vragen of wordt de afwijzende houding door angst en nepnieuws ingegeven? En hoe worden vaccins ontwikkeld?

De schrik die de (eerste?) golf van de coronapandemie veroorzaakte, hebben we inmiddels grotendeels achter ons gelaten. Een groeiend aantal mensen neemt steeds minder de regels in acht.

Groepen als ‘Viruswaanzin’ (sinds 4 augustus ‘Viruswaarheid’) laten luidruchtig van zich horen en timmeren stevig aan de weg. De overheid die met zachte hand dwingt, vindt steeds meer boze burgers tegenover zich. Men zet de hakken in het zand en is ‘er helemaal klaar mee’.

Het aantal besmettingen neemt sinds de zomer razendsnel toe, terwijl ziekenhuisopnamen en sterftecijfers nog steeds niet (augustus) noemenswaard stijgen. Spelen de overheid en het RIVM niet een potje paniekvoetbal? We hebben in het verleden grotere griepepidemieën gehad met veel slachtoffers, waarbij we moeten denken aan de Spaanse griep na de Eerste Wereldoorlog, de Hongkonggriep (1968) en de Mexicaanse griep (2009), aldus de critici.

Kerkgangers die de dringende adviezen van deskundigen en de opgelegde regels eveneens onhoudbaar vinden knellen, worstelen met de vraag in hoeverre en hoelang ze de overheid gehoorzaam moeten zijn. Zeker wat de zondagse kerkdiensten betreft.

Vaccin

Ondertussen werken wetenschappers overal in de wereld hard aan het ontwikkelen van een vaccin tegen het beruchte coronavirus, dat COVID-19 veroorzaakt. In juli waren er 23 vaccins die al getest werden op mensen. Het is een race tegen de klok. Wie de primeur heeft een afdoend middel tegen COVID-19 te hebben gevonden, maakt gerede kans de prestigieuze Nobelprijs voor de geneeskunde in de wacht te slepen. Reikhalzend wordt uitgezien naar dit levensreddende middel. Zal het vaccin dat in Oxford wordt ontwikkeld en waar goede verwachtingen van zijn het defensieve antwoord op corona zijn? Nederland investeerde in alliantie met Duitsland, Frankrijk en Italië in het veelbelovende middel. Er werden al 300 miljoen doses besteld, bedoeld voor alle EU-lidstaten.

Tegenstem

Naast hen die uit laksheid of onverschilligheid of betweterij een loopje nemen met quarantaine, hygiëne, isolatie of inenting, zijn er ook serieuze bezwaarmakers tegen reguliere vaccinatieprogramma’s. Er zijn ouders die ervan overtuigd zijn dat hun kind gezonder en sterker wordt wanneer het ‘gewoon’ de mazelen, bof of andere kinderziekten doormaakt.

‘Laat de natuur zijn gang gaan.’ Deze houding komt vooral voor in homeopathische en antroposofische milieus. De oud-directeur van het Centrum Infectieziektebestrijding van het RIVM, prof. dr. R. Coutinho, voorganger van prof. dr. Jaap van Dissel, die tijdens de coronacrisis hoofd werd van het Outbreak Management Team, verweet de niet-ingeënten te parasiteren op de meerderheid die wel is ingeënt, dus op de groepsimmuniteit.

Anderen zijn vooral kritisch over het vaccin. Wat zit daarin? Wat zijn de bijwerkingen, de eventuele complicaties? Houdt je kind er geen hersenbeschadiging, ontwikkelingsachterstand, epilepsie, diabetes of autisme aan over? Deze bezwaarden laten zich vinden onder hoog- en minder hoogopgeleiden. Ze slikken niet alles voor zoete koek, maar denken kritisch na in belang van hun kind. Ze wijzen iedere vaccinatie af of kiezen voor splitsen van combinatievaccins of het verleggen van vaccinatie naar een later tijdstip.

Groeiende scepsis

In tegenstelling tot de bezwaarden uit reformatorische hoek wonen de bezwaarmakers uit homeopathische en antroposofische kring niet op een kluitje, ligt de vaccinatiegraad in hun omgeving doorgaans hoger en bezoeken hun kinderen niet dezelfde school. Vaak vindt men elkaar in organisaties als de ‘Nederlandse Vereniging Kritisch Prikken’ (NVKP), die in 1994 werd opgericht. De NVKP wil overigens niet geassocieerd worden met een alternatieve visie op geneeskunde. Men is niet op voorhand voor of tegen ‘prikken’, maar beoordeelt ieder vaccin en zijn bijwerkingen afzonderlijk.

De autoriteiten maken zich ondertussen zorgen over de groeiende scepsis tegen vaccinatie onder de bevolking, niet het minst over halve waarheden, hele leugens en spookverhalen die op het internet circuleren. Het kan echter geen kwaad kritisch na te blijven denken en op zuivere gronden – op basis van feiten – een beslissing te nemen. In het grootste moslimland ter wereld, Indonesië, werd enkele jaren geleden vaccinatie tegen mazelen en rode hond tijdelijk gestopt onder druk van orthodoxe geestelijken. De vaccins zouden varkensproducten bevatten, werd beweerd. Niet dus. Nepnieuws en angst zijn slechte raadslieden. Onware beweringen blijven vaak lang rondzingen en laten zich niet gemakkelijk ontmaskeren. Maar misschien is het maar net wat we horen willen…

Principieel bezwaard

Christenen en dan vooral protestanten zijn – helaas! – over veel zaken verdeeld. Zo ook over vaccinatie. Toegewijde, oprechte christenen komen op grond van de Bijbel tot verschillende beoordelingen en conclusies. Mag je ziektekiemen inzetten om ziekte te voorkomen? Hoe lees je Zondag 10 van de Heidelbergse Catechismus? Wat is de verhouding tussen Gods voorzienigheid en eigen verantwoordelijkheid? Houdt het gebod om de aarde aan zich te onderwerpen en koninklijk te heersen over Gods schepping ook in dat we verwoestende virussen en bacteriën ‘te slim af’ mogen zijn en ons door middel van vaccinatie daartegen wapenen?

‘Als God wil dat je ziek wordt, dan word je het ook en daar helpen geen tien vaccins tegen…’ Maar dan moet je ook geen dijken aanleggen om veilig achter te kunnen wonen. En dan moet je ook geen helm opzetten als je de motor pakt of een gordel omgespen als je in de auto stapt.

Alert reageren

Wij dienen Gods voorzienigheid in de bewaking van ons eigen leven, schrijft Calvijn (1509-1564) in zijn Institutie (Inst.I.17.4). Hij heeft gezorgd dat wij alert reageren op gevaren door gepaste voorzorgsmaatregelen te treffen. De Israëlieten moesten hun platte daken voorzien van een hekwerk, opdat niet iemand door hun nalatigheid zou verongelukken (Deut.22:8) Ook hadden zij allerlei hygiëneregels na te leven, ter voorkoming van besmettelijke ziekten. Jozef legde in goede tijden voorraden aan voor de slechte perioden die zouden komen.

Het nemen van eigen verantwoordelijkheid is dus niet strijdig met Gods voorzienigheid. De ‘vreze des Heeren’ wijst ons de juiste weg. Niettemin kunnen we tot verschillende beslissingen komen. Zo moet Jozua een groot leger mobiliseren (5:13-6:3), maar Gideon juist het tegenovergestelde doen (7:1-7). De rol van het eigen geweten komt nog sterker uit in de geschiedenis van Ezra en Nehemia, waarin de twee leiders tot tegengestelde besluiten komen (Ezra 8:22-23; Neh.2:7-9).

Grensoverschrijdend

Wie gezond kritisch ontwikkelingen en mogelijkheden in de medische wetenschap volgt, komt steeds vaker bij een grens. Zal ik die wel of niet overgaan? Een voorbeeld daarvan is de ‘prik tegen baarmoederhalskanker’ (HPV), bedoeld om een nare ziekte te voorkomen. Een HPV-infectie ontstaat door onveilig seksueel contact. Wie in gehoorzaamheid aan God zijn weg gaat, zal niet willen vooruitlopen op het huwelijk en nog minder wisselende seksuele contacten erop nahouden. Dus kun je heel goed zonder dit vaccin. Het HPV-vaccin beschermt trouwens ook ‘maar’ tegen enkele varianten van het kankerverwekkende virus.

Embryoresten

Een ander punt betreft de wijze waarop vaccins zijn en worden ontwikkeld. Er gaan vooral op het internet verhalen over foetussen, ‘embryoresten’ die gebruikt worden bij de vervaardiging ervan. Virussen kunnen niet groeien zonder levende cellen. Maar in plaats van telkens weer nieuw weefsel (van dier of mens) te gebruiken, worden cellen in het laboratorium geselecteerd en mogelijk ‘bewerkt’ – genetisch materiaal wordt verwijderd – en vervolgens wordt dat ene type cel almaar verder gekweekt. De nazaten van die oorspronkelijke cel fungeren als gastheer (of -vrouw) voor het dragervirus.

Voor mazelen gaat het om een continue cellijn van een kippenembryo. Voor rode hond van een om medische redenen uitgevoerde abortus. Sommige cellijnen hebben een ethisch dubieuze oorsprong. Dat ‘verwerpelijke aspect’ geldt trouwens ook voor medicijnen die ooit ontwikkeld werden onder het naziregime. Hoe consequent willen we zijn…?

In de aanloop naar een mogelijk coronavaccin doet de vraag naar de samenstelling van het preventieve middel uit Oxford opnieuw opgeld. Dat is namelijk gebaseerd op een foetale cellijn van een embryo dat in 1973 werd geaborteerd.

Komen er straks verschillende typen coronavaccin op de markt? Misschien ook een prolife-variant? Het is toch mogelijk om virale vaccins te ontwikkelen zonder gebruikmaking van humaan of dierlijk celmateriaal? Coronavaccins worden nu in hoog tempo ontwikkeld en straks aangemaakt, maar zijn alle relevante vragen dan ook adequaat beantwoord? Vragen omtrent de veiligheid ervan, de mogelijke bijwerkingen en de reacties die het oproept.

Deugdelijke ethiek

De inentingskwestie houdt al vanaf haar eerste bestaan de gemoederen bezig. Het wetenschappelijke kunnen en kennen gaat in steeds sneller tempo verder. Dat betekent dat telkens weer nieuwe ethische vragen rijzen. Is alles wat kan ook geoorloofd? Door de medische wetenschap en kundigheid van artsen is er veel waar we God (!) dankbaar voor zijn. Allerlei geheimen die in de schepping verborgen zijn, worden ontdekt. Wetenschap kan niet zonder deugdelijke ethiek. En is daarvoor een betrouwbaarder bron dan de Bijbel?

Maar voor alles uit gaat het appèl van Jezus: ‘Zoek eerst het Koninkrijk van God en Zijn gerechtigheid….’ (Matt.6:34) Achter Christus aan gaan we altijd een betrouwbare weg.

Dit artikel werd u aangeboden door: de Gereformeerde Bond

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 3 september 2020

De Waarheidsvriend | 24 Pagina's

Kritische vragen

Bekijk de hele uitgave van donderdag 3 september 2020

De Waarheidsvriend | 24 Pagina's