Leven op de grens van oud en nieuw

‘Oude patronen hebben hun paden ingesleten in je hart en in je relaties’

‘Het nieuwe leven ligt voor je maar het is nog niet zo uitbundig als je wel zou willen’

‘Dat nieuwe leven bloeit op waar we ons elke keer herbronnen in de liefde van Christus’

‘U zult ontdekken dat Hij al uw gevechten heeft uitgevochten. God is nu voor u!’

Een stukje uit een van de beroemdste preken van de Schotse prediker Robert Murray McCheyne (1813 – 1842) over ‘de liefde van Christus dringt ons’. ¹ In die preek gaat het over een christen die zich afvraagt hoe dat nieuwe leven door de Geest nu vorm kan krijgen in haar of zijn leven. Een worsteling op de grens van het oude en het nieuwe. De predikant van Dundee gebruikt dan het beeld van een landschap, dat de gelovige overziet:

‘Er is geen beeldender moreel land - schap in het universum dan dat zich voordoet aan zo’n ziel. Nu alle overtredingen uit het verleden verge ven zijn, kijkt het oog naar binnen met een nieuwe helderheid en eerlijkheid, en daar staart het naar de lang gekoesterde liefde voor de zonde, die, als eeuwen oude rivieren, diepe kanalen in het hart hebben uitgesleten.’

Het oude leven trekt zijn sporen

Ik denk dat McCheyne een zeer sprekend beeld geeft bij deze ervaring, die iedereen die Jezus wil volgen zal herkennen. Een christen is iemand die constant leeft op de grens tussen oud en nieuw. Het oude leven, zonder God, ligt achter je, maar is nog niet voorbij in zijn uitwerking. Je herkent nog steeds de neigingen en voorkeuren van vroeger. En de patronen die je jezelf had eigen gemaakt zijn niet zomaar weg. Ze hebben hun paden ingesleten in je hart en in je relaties. En het kost veel energie en aandacht om ze op te sporen, en om nieuwe wegen te banen. Het nieuwe leven, het leven door de Geest, ligt voor je. Het is werkelijkheid, maar het is nog niet zo uitbundig aanwezig als je wel zou willen. Het bepaalt nog niet heel je doen en laten. Je zou zo graag ook echt willen leven met God en naar zijn Woord, en Hem dienen in nieuwheid van geest. Maar het komt niet zoals je zou willen. Leven op de grens van het oude en het nieuwe betekent vooral: strijden en verlangen naar vernieuwing. En vernieuwing die uit jezelf moet komen, is vaak niet echt vernieuwing. Het komt toch weer voort uit datzelfde hart. Meer van hetzelfde. Dat is een ontmoedigende gedachte, en een ontmoedigende ervaring, die ook weer strijd opleveren.

Paulus schrijft over die ervaring in verschillende van zijn brieven. In Romeinen 7 bijvoorbeeld. Daar benoemt hij het als een dodelijke impasse, die hem gevangenhoudt. ‘Wat ik wil, dat doe ik niet, en wat ik niet wil, dat doe ik. Ik ellendig mens, wie zal mij verlossen?’

Paulus ziet die worsteling, bij zichzelf, in zijn eigen hart. Hij neemt die worsteling op de grens van oud en nieuw niet alleen waar in zijn eigen hart, maar in heel de schepping. Overal is die impasse zichtbaar. Gods schepping is onderworpen aan de vruchteloosheid, schrijft hij in Romeinen 8. Ze is gebroken en niet in staat iets nieuws voort te brengen (‘De wereld is oud’, zegt J.R.R. Tolkien in zijn Lord of the Rings). De schepping piept en kraakt in haar voegen, ze zucht, als een vrouw in barensnood, en wij zuchten met haar mee. De verscheurende pijn van een wereld die wel iets nieuws zal móéten voortbrengen, maar dat niet kan. Leven op de grens van oud en nieuw is elke keer geconfronteerd worden met de realiteit van een wereld die nog niet verlost is.

Als schepselen kreunen we mee met de schepping. Ik denk dat we dat allemaal herkennen uit ons eigen leven. Dat het ons niet lukt iets te maken of te doen dat het oordeel van God en de tand des tijds kan door ­ staan. Iets van eeuwigheidswaarde. Dat je zo snel weer je oude patronen in je doen en laten herkent, ook als je probeert dingen op een andere manier te doen. Levend op de grens van oud en nieuw, verlangend naar echte vernieuwing, is vaak onze conclusie toch deze: wat wij voortbrengen is meer van hetzelfde; onvolkomen, onaf en onderhevig aan verval. Ook met zelfdiscipline of verander management zijn echte ver nieuwingen schaars. En als we de buitenkant kunnen aanpassen: vanbinnen blijven de worstelingen dezelfde. En we zien de gevolgen ervan om ons heen, in het groot en in het klein. Prediker noemt dat: Er is niets nieuws onder de zon.

Christus is het nieuwe leven

Maar gelukkig is er meer dan onze onmogelijkheid op de grens van oud en nieuw. Wie door het geloof zich aan Christus toevertrouwt, mag verder kijken dan wat er bij mij niet lukt. God schept namelijk iets nieuws! Een nieuwe schepping: ‘Zo is dan wie in Christus is een nieuwe schepping; het oude is voorbijgegaan, zie, het nieuwe is gekomen. En dit alles is uit God, die door Christus ons met Zich verzoend heeft’ (2 Korinthe 5: 17-18).

Dit is het beste nieuws dat een mens kan horen. In Christus maakt God alle dingen nieuw. Dat is niet ons werk, maar dat is Zíjn werk. Gods nieuwe werk, scheppend werk, dat is: iets maken waar eerst nog niks was. Nieuw leven voortbrengen vanuit de kruisdood van de Zoon van God. Licht laten schijnen uit de duisternis.

Dat is het grote verschil met mij. Ik kan alleen maar meer van hetzelfde voortbrengen, een repeterende breuk. God kan de breuk helen, en begint iets compleet nieuws. Daarom geniet ik ook elke keer zo van de terminologie die in de Bijbel in gewone taal wordt gebruikt voor het Koninkrijk der Hemelen: ‘Gods nieuwe wereld’. En Paulus zegt: Wie in Christus is, hoort daar bij. Je bent een nieuwe schepping.

De bron daarvan wordt ook in deze woorden van Paulus benoemd: God heeft door Christus ons met Zich verzoend. Let er even op welke kant het op gaat. Niet God wordt met ons verzoend, maar wij met Hém. Daar zit de kern van de vernieuwing van mijn leven. Als ik met Christus één ben, mag ik delen in zijn Leven, zoals Hij deelt in mijn dood. En door die verzoening in Christus is de vloek van de vruchteloosheid doorbroken.

Nieuw leven is dus mogelijk! Omdat God mij nieuw maakt: een nieuwe schepping. Het oude is voorbijgegaan, het nieuwe is gekomen. Alles uit God! Dat nieuwe leven bloeit dus vooral daar op waar we dicht bij Christus leven, waar we door het geloof ons elke keer herbronnen in de liefde van Christus. Dat is ook wat Hij zijn leerlingen opdraagt: Blijf in mijn liefde!

En, heel belangrijk: blijf door het ge ­ loof vasthouden aan Christus! Het voelt wel alsof je steeds heen en weer zwalkt op de grens van oud en nieuw. Dan weer aan deze, dan weer aan die kant. Maar door het geloof mag je zeggen: Met Christus ben ik opgestaan tot een nieuw leven! De definitieve grens ben ik al voorbijgegaan, ik ben dood voor de zonde, ik ben een nieuwe schep ­ ping!

Robbert Murray McCheyne, die Schotse prediker van lang geleden, zegt het zo:

‘Is er dan iemand onder u, die ernaar verlangt nieuw gemaakt te worden, te worden bevrijd van de slavernij van zondige gewoonten en verlangens? We kunnen u op geen andere remedie wijzen dan de liefde van Christus. Zie hoezeer Hij van u houdt! Zie wat Hij voor u droeg. Leg uw vinger, als het ware, op de plek van de spijker, en leg uw hand in zijn zij. En wees niet meer ongelovig, maar geloof! … U zult ontdekken dat Hij alle vijandschap heeft overwonnen, dat Hij al uw gevechten heeft uitgevochten. God is nu voor u!’

Noot

1 R.M. McCheyne; “The love of Christ”, in: From the preacher’s heart, R.M. McCheyne. Christian Focus Publications, 1993. Vertaling door ondergetekende.

Ds. R. Bikker is predikant te Groningen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen