Herziening gemeentelijke indeling Goeree en Overflakkee

Door Ged. Staten van Zuid Holland is op grond van artikel 164 der Gemeentewet een ontwerp van wet met memorie van toelichting aan de raden der gemeenten op Goeree en Overflakkee ingezonden, tot herziening van de gemeentelijke indeling op het eiland. Zoals bekend, is er verleden jaar een voor-ontwerp van wet tot samenvoeging van de gemeenten op Flakkee ingediend, wat toen op grote tegenstand van de raden stuitte, waarbij vooral de memorie van toelichting ten zeerste werd gewraakt. Het voorstel is toon algeheel terug genomen.

Volgens de memorie van toelichting (die veel soepeler is gesteld dan bij he ingetrokken principe-besluit van verleden jaar) heeft Ged. Staten tot deze herziening aanleiding gevonden in de omstandigheid, dat de huidige indeling enige notoire onjuistheden vertoont welker voortbestaan op de duur tot onhoudbare toestanden moet leiden. Middelharnis en Sommelsdijk zijn nog steeds afzonderlijke gemeenten, terwijl de bebouwde gedeelten reeds lang tot één kom zijn samengegroeid. De gemeente Dirksland is geheel ingesloten door Melissant; de bebouwde kom, gevormd door de buurtschap Achthuizen, ligt gedeeltelijk op grondgebied van Ooltgensplaat, gedeeltelijk op dat van den Bommel Gedeputeerde Staten hebben gemeend deze onjuistheden weg te nemen en het aantal gemeenten van 13 op 6 terug te brengen.

Overwegingen

De memorie van toelichting geeft verschillende overwegingen aan, die een rol hebben gespeeld om het eiland aan een herziening te onderwerpen. Wij geven er hieronder een uittreksel van. Veelal wordt de stelling verkondigd, dat de kleine gemeenten, niet meer tegen haar taak opgewassen zijn, omdat zij niet genoeg bestuurskracht kunnen ontwikkelen ter oplossing van de problemen, die een gemeentebestuur in de tegenwoordige maatschappij op zijn weg vindt.

In de eerste plaats wordt dit dan toegeschreven aan moeilijkheden bij het verkrijgen van bekwame burgemeesters en secretarissen en van geschoold en geschikt personeel. Weliswaar kunnen deze moeilijkheden ten dele worden ondervangen door het combineren van verschillende ambten in één en dezelfde gemeente, zoals van het burgemeesterschap met het secretariaat, of door de gelijktijdige vervulling van hetzelfde ambt in twee of meer gemeenten, zoals weder het burgemeesterschap of het secretariaat, maar — zo wordt betoogd — hiertegenover staat, dat de betrokkenen in die gevallen hun aandacht niet op een bepaalde taak kunnen richten, terwijl bovendien gecombineerde burgemeesterschappen tot moeilijkheden kunnen leiden, indien zich vraagstukken voordoen, waarover de meningen in gemeenten met één en dezelfde burgemeester niet parallel lopen. Hieraan wordt dan nog toegevoegd, dat met de mogelijkheid van bedoelde combinaties nog in het geheel geen oplossing is gegeven met betrekking tot de secretarieambtenaren en het verdere personeel. gemeente­ In de tweede plaats voeren zij, die

In de tweede plaats voeren zij, die deze stelling poneren, ter verdediging, aan, dat de kleine gemeenten te beperkt zgn in haar organisatorische, technische en finantiële mogelijkheden om ieder op zichzelf dezelfde voorzieningen te treffen, die een grotere gemeente tot stand weet te brengen. Men kan de waarde van gebezigde

Men kan de waarde van gebezigde argumenten erkennen zonder nog de stelling in haar algemeenheid te onderschrijven. Al zullen in menige kleine gemeente de zaken inderdaad zó liggen, dat van gebrek aan de nodige bestuurskracht moet worden gesproken, de verscheidenheid der gevallen verzet zich tegen een generaliserende uitspraak op dat gebied.

Wat Goeree en Overflakkee betreft, is naar het oordeel van Ged. Staten de omstandigheid, dat dit eiland in menig opzicht bij de ontwikkeling van de latere tijd is achter gebleven, inderdaad mede aan gebrek van bestuurskracht van de kleine gemeentelijke eenheden toe te schrijven. Ged. Staten wensen, het vorenstaande vaststellende, niets te kort te doen aan de burgemeesters der

Thans hebben Gedep. Staten zich opnieuw gewend tot de raden der gemeenten met een ontwerp van wet, bijbehorende kaart, en memorie van toelichting, waarop de gewijzigde gemeentelijke indeling staat aangegeven. In feite komt het ontwerp van wet op het zelfde neer, als het verleden jaar ingediende principe-ontwerp; voorgesteld wordt, de dertien gemeenten op Goeree Overflakkee tot zes terug te brengen.

De samenvoeging ziet er volgens het ingediende wetsontwerp als volgt uit: hier in het geding zijnde gemeenten, die zij allen voor hun taak berekend achten.

Problemen die samenvoeging zouden noodzaken

Onder de problemen die zich op ons eiland voordoen worden gerekend:

leniging van de woningnood door herstel van woningen, woningsplitsing en het bouwen van woningwetwoningen; voltooiing van herbouw- . plannen; oplossing van verkeersproblemen; uitvoering van rioleringswerken in verband met de volksgezondheid; herstel van oorlogsschade en uitvoering van uitgesteld onderhoud aan openbare werken en publieke gebouwen; de talrijke havens op het eiland.

Ook worden in de memorie nog tal van andere problemen genoemd, die om een oplossing vragen, o.m. begraafplaatsen, woonwagenkampen, ontpolderingen, brandweer, stichtingverenigingsgebouwen, kleuter onderwijs, gelegenheid voor sportbeoefening en jeugdzorg in het algemeen.

Men erkent, dat de bevolking zich na de bevrijding heeft ingespannen om de gevolgen van de oorlog te boven komen, maar toch neemt men aan dat deels door de finantiële positie der gemeenten, deels door het grote aantal gemeenteraden en wellicht plaatselijk chauvinisme een belemmering vormden om de problemen tot een oplossing te brengen. Over de

Volkshuisvesting

wordt een becijfering gegeven, die hierop neer komt dat 2746 woningen niet aan redelijke eisen voldoen, waarvan feitelijk 1/3 gedeelte onbewoonbaar zou moeten worden verklaard. Ook wordt aangevoerd dat in vele gevallen gezinnen van vier of meer leden leven in één en tweekamerwoningen, en kinderen van beiderlei kunnen door elkaar slapen in één vertrek, soms vier kinderen in een bedstee. Het moreel der gezinnen lijdt daaronder en op sexueel gebied is dat ongewenst, zoals dit overal het geval is waar zich zulke omstandigheden voordoen.

Bouw- en Woningtoezicht

heeft volgens de memorie voor de laatste oorlog in de gemeenten veel te wensen overgelaten. Gebrek aan behoorlijk bouwtoezicht werd na de corlog, toen er veel schade aan de woningen was te meer gevoeld, waardoor het Streekbureau van de Wederopbouw werkzaamheden moest verrichten, die eigenlijk tot de taak der gemeente behoorden. Door de opheffing van dit Streekbureau is de taak der gemeenten verzwaard.

Op het eiland zijn 5 gemeenschappelijke technische diensten. De gemeentearchitect van 2 centrum gemeenten beschikt in ieder van die gemeenten over 1 opzichter. Sinds 1 Jan. '50 is aan de gemeente-architect van 3 Oostelijke gemeenten één assistent toegewezen. Dit wordt wel een verbetering geacht maar toch voldoet het bouw- en woningtoezicht niet aan die eisen, die er aan dienen te worden gesteld. Door grotere gemeentelijke eenheden te vormen, zou de oplossing van het hier bestaande probleem kunnen worden vergemakkelijkt. Ten opzichte van uitvoering van

Openbare werken

valt volgens de memorie nog veel te verrichten, straten zijn — met uitzon ïring van enkele gemeenten, — doo iet zwaardere verkeer in deplorabele tpestand, dorpskernen zijn te smal en niet geschikt voor het moderne verkeer yele gemeenten missen een riolering, e z(ljn nog beerputten en het emmerstelde\ wordt nog op grote schaal toegepast \iraardoor de volksgezondheid wordt bedreigd. Alleen Dirksland en Middelharnis hebben een behoorlijk rioleringsstelsel.

Waar rioolwater en faecaliën veela op het polderwater worden geloosd, ontmoet dit bij de polderbesturen bezv/aar Noodzakelijk wordt geacht ontpoldering van de binnen de bebouwde gelegen poldergebieden. Ontpoldering is nog nie tot stand gekomen; alleen Ooltgensplaat nam voor de oorlog het initiatief

De Havens

Een bijzonder probleem wordt geach de 14 haventjes, die Goeree-Overflakkee telt, welke veel zorgen baren wegens de toestand waar ze in verkeren De precaire toestand der gemeente-financiën heeft tot gevolg, dat t.o.v. onderhoud problemen zijn ontstaan. Middelharnis heeft problemen vanwege de gebombardeerde schutsluis, de haven van Oude Tonge is geheel in verval. De haven van Stellendam wordt onderhouden met bijdragen van gemeente en subsidie van het Rijk, terwijl de havens van Den Bommel en Ooltgensplaat in verband met veerverbindingen finantiële steun behoeven van Rijk en Provincie. Ged. Staten zijn van mening, dat door samenvoeging van gemeenten oplossing der vele havenproblemen zal worden vergemakkelijkt.

Ouddorp draagt een eigen karakter

Dat niet voorgesteld wordt Ouddorp met Goeree en Stellendam saam te voegen, wordt gemotiveerd aan het „dusdanig eigen karakter" dat deze gemeente heeft. De bevolking bestaat hoofdzakelijk uit kleine landbouwers, die aan de rand van het duingebied wonen en een eigen karakter hebben, onderscheiden van de aangrenzende gebieden. Het aantal inwoners (bijna 4000) wordt van dien aard geacht, dat een behoorlijk zelfstandig bestaan mogelijk geacht moet worden. Samenvoeging van

Goedereede en Stellendam

stuit op minder bezwaren omdat dit kleine gemeenten zijn en de godsdienstige en politieke gezindheid vrijwel gelijk is. Deze dorpen hebben samen reeds één burgemeester. Wel wordt een

grenswijziging van Ouddorp noodzakelijk geacht, in dier voege, dat van die gemeente een gedeelte, onmiddelijk grenzende aan de bebouwde kom van Goedereede, naar Goedereede overgaat, zulks teneinde woninguitbreiding in Goedereede op de meest gunstige plaats mogelijk te maken. Door de ontworpen grenswijziging gaat een tiental inwoners van Ouddorp over naar de nieuwe gemeente Goedereede en Stellendam.

Dirksland - Melissant- Herkingen

Samenvoeging van deze gemeenten, die thans één burgemeester hebben, wordt voor de hand liggend geacht. De kommen liggen slechts 4 km van elkaar. Herkingen neemt min of meer een eigen plaats in, maar kan niet voldoende bestuurskracht ontplooien. De 3 gemeenten bestaan geheel van de landbouw, godsdienstig en politiek is de samenstelling vrijwel gelijk. Samenvoeging zou één agrarische gemeente doen ontstaan met ruim 6000 inwoners en ongeveer 4500 ha oppervlakte.

Middelharnis-Sommelsdijk Stad aan 't Haringvliet

Middelharnis en Sommelsdijk is eigenlijk tot één vrij grote kom samengegroeid. De memorie vermeld, dat de inwoners van Sommelsdijk grotendeels hun inkopen doen te Middelharnis, waar de meeste vrinkels zijn gevestigd. Vele gemeentediensten zijn reeds gecombineerd. Samenvoeging van de kernen van beide gemeenten ligt volgens de memorie voor de hand. Ten aanzien van Stad aan 't Haring

Ten aanzien van Stad aan 't Haringvliet hebben Ged. Staten ernstig overwogen deze zeer kleine gemeente met Den Bommel te verenigen. Daarbij zou echter de gemeente Middelharnis een groot deel van haar grondgebied moeten afstaan, wat niet te aanvaarden is. Het merendeel der landarbeiders zijn op Middelharnisse grond werkzaam, zodat samenvoeging met Middelharnis aangewezen wordt geacht.

Oude en Nieuwe Tonge

dat 5 km uit elkaar ligt heeft volgens de memorie veel overeenkomst, de bevolking bestaat uit landbouwers. Oude Tonge heeft grote moeite de gevolgen van oorlog, bezetting en inundatie te boven te komen. De beperkte omvang van Nieuwe Tonge maakt haar bestuurskracht gering. Samenvoeging van deze beide gemeenten acht men voor de hand liggend.

Den Bommel Ooltgensplaat

Om tot een aanvaardbare oplossing te komen voor samenvoeging van Den Bommel, Ooltgensplaat en Achthuizen, moest de grillige loop van gemeentegrenzen worden herzien. Bij het ontwerp van de nieuwe grensindeling is naar de grootst mogelijke doelmatigheid gestreefd.

De bezwaren tegen het voorstel (zoals verleden jaar voorgesteld).

De memorie releveert, dat behalve de gemeenteraad van Oude Tonge alle gemeenteraden zich verklaarden tegen het voorstel (het principe-voorstel van verleden jaar, dat toen is teruggenomen) Aan de bezwaren van Goedereede en Ouddorp is door de wijziging van dat voorstel, welke beoogt, Ouddorp als afzonderlijke gemeente behouden te doen blijven, voor een deel tegemoet gekomen In vele gemeenteraden is bij de behandeling van het onderhavige voorstel gewezen op de mogelijkheid van intercommunale samenwerking om tot verbeteringen te geraken. Dit middel is echter niet bestemd en zeker ook niet geëigend om op grote schaal te worden toegepast. Dit laatste niet, omdat daardoor de eigen taak der gemeenten te zeer beperkt zou worden. De hier bedoelde samenwerking is bedoeld als en dient te blijven een middel voor die gevallen, waarin bepaalde gemeenschappelijke belangen zijn te behartigen. Overigens zijn de door de gemeenteraden tot uiting gebrachte bezwaren voornamelijk ontleend aan historie en traditie. Erkend zij, dat daaraan ongetwijfeld waarde toekomt. Indien echter het historisch gewordene de ontwikkeling al te zeer zou remmen, mag het niet de doorslag geven. Is eenmaal een meer doelmatige indeling tot stand gekomen, dan zal, naar de ervaring in soortgelijke gevallen leert, de tegenstand, gegrond op gevoelsoverwegingen, spoedig zijn overwonnen en binnen niet al te lange tijd het nut van de nieuwe indeling algemeen worden ingezien.

Verkiezingen

Tot zover de memorie van toelichting verkort weergegeven. Wordt het ontwerp wet dan worden alle gemeenteambtenaren ontslagen en voorzover niet herbenoemd op wachtgeld gesteld. Van de 13 secretarissen en 13 gemeente-ontvangers zullen er 6 terug keren en van de 9 burgemeesters ook zes. Voor de samenstelling van de raden der nieuwe gemeenten zullen zo spoedig mogelijk na het inwerking treden der nieuwe wet, verkiezingen plaats hebben.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen