Folklore en taal!

aardappelen rooien noemt men op eiland „aerpele" of „d' aerepels uit- „" De mannen „steken ze d'r uut", vrouwen en jongens pluze." Men on- ,cheldt grote aardappelen, „drielin- , j5 poters (zetpoters en poters voor vee of de varkens.) De aardappelen an den hoop" onger stroó en laonger 't wlnterdek". leine kinderen, maar ook kleine oude

leine kinderen, maar ook kleine oude noemt men wel poters. Wat een povan 'n ventje Is dat. e suikerbieten heten peen. „Goót-

e suikerbieten heten peen. „Goót- »|g suikerbieten uitdoen. Men steekt jit met een kleine spa, „den beitel", uwen en jongens „snieje ze of," De en" en 't blad zijn een goed veer maar 't land verliest daardoor veel humus.

j zaeddorsen was vroeger een hele ocning- Op een groot zeil werd het ld gedorst tot laat in de avond de arbeiders te stimuleren tot ,Ü'én werd de jeneverfles niet ge- (j. „Voor een borrel" kreeg men k meer gedaan dan voor geld. ,,'t eil eindigde dan ook af en toe in nifemanspartïjen en -gevechten. pe „juun" wordt „(g)eplokt" en op n gelegd. „M'n hè d'r vsindaege drie- 1 deurlieen eplokt" wil zeggen, we j)ben drie „joon of joötjes" gedaan. zei men van 't bieterooien: m'n h( vandaege driemei deur estoke en bij liorensnpen: „ik hè vandaege zoveel met of roen an den hoap ekrege." eger ging de juun onger 't stroö, tenwoordig „in de renne". Als er veel n op een rij komen te liggen zegt jn: „'t binne mooie rikken," d.i. 't is best gewas. Voor de verkoop moet n de „juun ofstaerte",' d.i. de verogde stengeldelen aftrekken. Aardpelen en uien gaan „over de horre" de Kleine en de aarde kwiflt te ra-

't Spreekwoord: „hie is over de horre eest" betekent: ze hebben hem onder 1 genomen. Als iemand er slordig tziet, zegt men wel: „die mot es over ne," „die mot z'n tarra kwiet". Voor verdere uitdrukkingen op 't ge- A der gewassen doe ik een beroep op lezers; over 't vlas en de meekrap I nog heel wat te vertellen.

InFlakkee liggen nog heel wat „boeteen", op Goeree niet. „Deer leit land ter de stee," wU zeggen: dat is een Om de „schüre" (en 't huis) de „wurft" (het erf), in Ouddorp de e" genoemd. Daar is ook de „vae- ", de „pit", waar 't veedrinken kan, wagens geschuurd worden, enz. Op de p van't eiland spreekt men van „vaet- {d.i. waterputten) in de ,,dunen." we nu een schuur bekaken. De te deuren heten de „mendeuren" en Tffi is de kleine deur (de „kllenketfflt"). Ban komt men op de „vloer 'eu dorsvloer". Aan weerszijden is de nie", anderhalve meter hoog onger. Boven de vloer is een „schelft", r men ook koren op bergen kan. 001 en koren worden geborgen in „den ." Dan zfln er de stallen voor 't vee. „beesten" (dit zijn de koeien) staan et „stalreêpen" aan de stalstaeken" t. De stalreêpen (touwen) zijn beaan de „koptouwen." Voor de oeien is de voerbak, tevens waterbak, achter is de „gote" en 't ,,straetje". c knecht of jongen, die voor 't vee "rgt, is de „stalwacht". In boerenfamies hebben de zoons 's Zondags om urten „de wacht." De stalwacht moet waetere" en voeren. Ik weet nog, dat dieren 's middags even naar buiten oesten om daar in de „waterbak" te an drinken, 't Vee werd even „opelae- ' en werd dan weer „op-ezet". Moes) 1 koe kalven, dan werd achter de wp een „brisse" gelegd, een soort gl ter hoogte van de stoep. De stal- "cM moet iedere dag ,,misse", d.i. het 's (de mest) op de mispit (mest- "It) brengen met een „mishaek". De Paeren" staan in „'t paerestal." Ze krij- M hun klavers of hooi in de „plekke".

d.i. de ruif, hun haver of mais in de voerbak. Om de weeg (d.i. de wand) te beschermen tegen het slaan der paarden heeft men „weêgplanken" of „slagplanken", dat zgn dikke zware planken, aangebracht.

Verder is er in de schuur een „kalverhok", een „piezel" voor 't bewaren van 't graan, een „kafzolder," waar het kaf bewaard wordt. Btj de schuur is het waegenhuus, waarin de wagens, ploegen, eggen („eien"), enz. bewaard worden. Wij hadden vroeger ook nog het „speelwaegenhuus". Daarin stond de „speelwaegen," d.i. de overdekte karos, waarmee men ging „speelrieje" (vergelijk dit woord met spelevaren.) Natuurlijk zijn er ook „vèrrekenshokken" en een „hoenderkot". En dan is nog een „hongekot" (fl. hondekot), waarin de „kothond" ligt.

De koe wordt „tochtig" of „mot nae de stier." De boer berekent, wanneer hij „de koeje wil laete komme", d.i. wanneer hij ze wil laten kalven en „stiert" ze dan daarnaar. „De koeje stiere" is dus de koe bij de stier brengen. Soms ,,verschiet" ze, d.i. verwerpt de vrucht. Een „vaere" koeje is een koe, die niet bevrucht is en die doorgemolken wordt. Een „kwee" is een onvruchtbare koe. Een „paerebil"' is een kalf met een rond achterste als van een paard. Een vrouwtjeskalf noemt men in Goeree: een „kunsje." Ei^ in Flakkee? Een merrie wordt „paerig", „mot nae

Een merrie wordt „paerig", „mot nae den hingst." Het jonge dier noemt men een „kachel", de bevruchte merrie „een kachelpaerd", een paerd dat „mot kachele". Een oudere vonn van kachel is kachtel en dit staat in verband met ,' Engelse Cattle (vee.). De uitgang el was een verkleiningsuitgang, zodat kachel betekent: een klein stuk vee.

Bri een varken spreekt men van „brimstig." De zeug moet naar de beer. Een gesneden („gelubde") beer heet een „berg." Een troep biggen bij de zeug noemt men een „toam". Om het wroeten van de varkens te voorkomen krijgen ze een ijzeren ring door de neus, ze worden „eriengd." Een hoop biggen kunnen aardig te keer gaan, ze bijten elkaar vaak „den trog" (de voerbak) uit. Nu een aantal spreekwoorden, die op

Nu een aantal spreekwoorden, die op 't behandelde betrekking hebben: Hie heit een smoel as 'n mendeure, d.i. h^j heeft veel praats of hfl praat heel hard.

hard. „De plokke hangt hoage" betekent het eten Is daar maar schraal. Ze hè een dwarshout over de plokke, ,t gaat dan maar mondjesmaat, men is erg zuinig. Hie heit op de kafzolder eschete. Dit

Hie heit op de kafzolder eschete. Dit zei men, als iemand door de boer ontslagen was en men de redenen van dit ontslag niet kende. Hfl moest toch wat uitgevoerd hebben, dat niet in de haak was. Te keer goö as 'n kothond betekent

Te keer goö as 'n kothond betekent als een razende te keer gaan, veel herrie maken. Ze binne tochtig nae dit of dat, d.i.

Ze binne tochtig nae dit of dat, d.i. ze zijn er erg tvik op, willen het graag hebben. Ze gooie zelf d'r trog om zegt men

Ze gooie zelf d'r trog om zegt men van mensen, die d'r eigen ongeluk bewerken, die zichzelf benadelen door onverstandige handelingen. Ze biete menkoare de trog uut, d.i. ze

Ze biete menkoare de trog uut, d.i. ze gunnen elkaar niets; de concurrentie is zo groot, dat ze elkaar dood maken. 't Is een uutbietertje", 't is er een, die door de anderen achteraf gezet wordt, zoals een big door de andere biggen wordt weggebeten.

As je elubd wil worre mot je stiUe llgge, d.i. als je een Joris goedbloed bent, nemen ze er wel tussen. Ik herinner nog eens aan de lezing in hotel Spee op Vrfldag 11 Mei 's avonds te half acht, waar ik me beschikbaar stel voor het beantwoorden van de velen, die in deze stof belang stellen. F. DEN EERZAMEN.

Zondagsdiensten Artsen.

Van Zatejrdag 28 April v.m. \% uur t.m. lUCaandag 30 April vjn. 9 uur Mllddielhamis-Sonimelsdiyk:

Mllddielhamis-Sonimelsdiyk: Afwezig de artsen P. Knöps, Tj. Kuipers en C. P. Arends. Voor spoedgevallen J. J. Wieringa, arts, Telef. 90, Middelharnis. Dlrldslan^rHerldni^n-Melissant:

Dlrldslan^rHerldni^n-Melissant: Afwezig de artsen G. Huisman en B. Elvé. Voor spoedgevallen dr P. Boot, Telef. 127, Dirksland.

Oost Elaikkee: Afwezig de artsen E. Bouman, G. J. Buth en P. C. J. Voogd. Voor spoedgevallen C. W. Kramers, arts, Telef. 42, Ooltgensplaat en P. J. de Man, arts. Tel 20, Nieuwe Tonge. Voor spoedgevallen op Donderdag 3 Mei (Hemelvaartsdag) G. J. Buth, Telef. 6, Den Bommel en P C. J. Voogd, arts, Telef. 59, Oude Tonge

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen