De Perzische Olie

petroleum en benzine zijn in de moij.rne tiid, waarin vrij leven hulpmiddein van groot belang. En dat niet alleen ! vredestijd; ook in oorlogstijd speelt Z olie een zeer voorname rol. Heden ten dage wordt dat nog eens ^.Aliilc in het licht gesteld door het «chU dat is ontstaan tussen Enge­ €i en Perzië. iDagelijks kunnen vrij via '"' en radio de berichten vernemen, iLaantonen welk een groot gevaar de faand in het Midden­Oosten in zich wet, Het is stellig niet overdreven om te «eggen, dat onze van vrede gespeende wereld opnieuw een smeulende vuurhaard rijker is geworden.

Ongetwijfeld zullen onze lezers er beiimg in stellen, hoe dit conflict tussen Fngeland en Perzië is ontstaan en het l daarom, dat wij dit in kort bestek zullen trachten uiteen te zetten. * * *

Perzië of Iran is een typisch Aziatisch land. Het aantal analphabeten onder de bevolking loopt in de mUlioenen. In het begin van dez;e eeuw werd voor het eerst in de Perzische bodem olie ontdekt en sindsdien is wel gebleken, dat deze delfstof zich daar rijkelijk laat vinden.

De winning van de olie is in handen (Engelä­Iraanse Olie Maatschappij.) van de Anglo­Iranian OU Company Deze oliemaatschappij, met een kapi

Deze oliemaatschappij, met een kapitaal van 200 millioen Pond Sterling, heeft in Perzië de grootste olieraffinaderij ter wereld. Haar eigendommen beslaan een oppervlakte van meer dan 150.000 km2. Met haar 30.000 man personeel produceert zij per jaar 32 millioen ton olie. Verder heeft zij een eigen vloot van plm. 150 kleine tankschepen. De aandelen van de Anglo­Iranian zijn voor het overgrote deel in handen van de Britse regering. Het komt dus in feite hierop neer, dat een groot Engels Staatsbedrijf zich op Perzisch grondgebied bevindt.

De olieconcessie van de Anglo­Iranian Gil Comp, dateert reeds van 1901. In 1933 werd de concessie herzien en kwam tl een nieuwe overeenkomst tot stand. Na de laatste wereldoorlog bleek de noodzaak om opnieuw tot herziening over te gaan. Berst na langdurige besprekingen werd in de zomer van 1949 loor de Perzische premier Ali Razmara een accoord bereikt, waarbij de rechten, die de maatschappij aan de Perzische regering zou betalen, opnieuw werden verhoogd.

In Perzië bestaat echter sinds jaren em steeds groter en sterker wordende oppositie tegen de oliepolitiek van de regering. De Toedeh­partij, die niet vrij Is van Russische invloeden, heeft een verbond aangegaan met de fanatiek­religieuze Fadayia­organisatie (Moham medaans.) Deze bewegingen propageren met grote ijver de nationalisatie van de oliewinnnuig in het land; m.a.w. zij (Ie staat. Daarnaast zijn nog andere groepen, die minder fel zijn, maar niettewin menen, dat de rechten van de Aaglo­Iranian Oil Comp, te laag zijn. wensen de olie­industrie in handen van i'oen dan ook premier Razmara met fe bereikte overeenkomst voor de Madjlis (het parlement) verscheen, weigerde dit ztjn goedkeuring aan het accoord te geven. Br moesten dus opnieuw besprekingen worden geopend, die echter geen resultaat opleverden. Razmara zelf was een tegenstander van nationalisatie, omötó, Waar hij verklaarde, de Perzische regering niet beschikte over het technisch apparaat om de olievorming in eigen bedrijf uit te oefenen. (Begin Maarl van dit jaar werd Razmara door een lid van de Fadayia­organisatie om »et leven gebracht.) Inmiddels ging ook de Anglo­Iranian

Inmiddels ging ook de Anglo­Iranian «'aatregelen treffen. Met het doel druk lil te oefenen op de Perzische regering, schortte de oliemaatschappij de betai»fg op van rechten, berekend volgens «e overeenkomst van 1949, waardoor de «rzische regering dus alleen rechten ontving, die gebaseerd waren op het Mde accoord van 1933. De regering wam als gevolg hiervan in een moeilijke financiële positie. Amerikaanse be­ "iiddelmg leidde er toen toe, dat in September 1950 werd overeengekomen, dat de Anglo­Iranian aan de regering een jiemng" van 8 millioen Pond St. zou wrstrekicen, te betalen in acht maan­ »ei«kse termijnen van 1 millioen P. St. °5 het bereiken van een nieuwe regeling zou aeze „lening" dan met de te be ^en rechten vereffend worden. De "Wedrikheden bleven echter voortduren. ^e commissie voor de olie uit het Per Mv » P**ment adviseerde tot nationuisatie over te gaan. Met grote meer­ ™rtod aanvaardde het pariement dit l^wies en thans staan de zaken zo, dat ohe­industrie in handen van de re­ 5»«ig zal komen en dus staatsbedrijf gaat worden.

K«t ^"^'•'se regering, die, zoals wij "7,ä'=hi'even, het grootste deel der «weien bezit, wenst hiermee zonder stann^^^" genoegen te nemen. Diverse iaht ^''^ ^^^^ ^°°^ ^^^^ genomen. ,v&T, T ^^ °-^- ^^t Internationale Hof I een , '^'« in de kwestie gemengd om p"''"fPï'aak over dit geschil te doen. I rae (laarentegen wU daarVan niet weu en verklaarde het Internationale Hof reet ts,''­ '^^''^^'^ ^jst het elke scheids ban Ir lieslissmg vierkant van de midrtói I'erzische regering hseft invmr ^^'^ ^^ Anglo­Iranian verzocht c,p.^^f woordigers te benoemen ten [ »atinn V ^"'^^oering van de wet op de I ».him­ ^^^'^ mogelijk te maken. Perzië door f ^''stbesloten de nationalisatie lan,] ^ ï^*®"^­ ^^ zo staan dan Enge­ Westpr ^%^^^ tegenover elkaar. Antitl'acht­?­,^.,*" Pro­Russische elementen te vl™. °"™^' gaande te houden en (foe­?, , • ^^ ^^ ^^ staat daar Wcf n ! "^^ belangstellende toeschoukdu»nif toestand is gevaarlijk en de ter r.i./^'^ gewapend conflict mag ze­ ' "»et worden onderschat.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen