Grenzen der Overheidstaak

De Clir. Boeren­ en Tulndersbomd af<?t Flakkee kwam Maandagavond in Hotel Meijer in algemene jaarvergadering bijeen. De hoofdmoot van deze avond was dat als spreker zou optreden het Tweede Kamerlid de Hooged. Gestr. Heer Chr. V­ d. Heuvel met het onderwerp: „Grenzen der Overheidstaak". Vooraf werden de huishoudelijke zaken afgedaan, o.m. werden als bestuursleden herkozen de lieren Warnaer, L. Vogelaar en Zoeteman. De voorzitter de heer P. v. d. Heuvel 'e 0'PIaat leidde daarna de spreker met enkele woorden in. Het gekozen onderwerp zou volgens hem mogelijk enige vragen oplossen, die zich op christelijk terrein op ons eiland voordeden.

Rede van het tweede Kamerlid dhr. Chr. v. d. Heuvel

f e spreker begon met te zeggen dat 'e vraag, hoe is de verhouding tussen fwerheid en Maatschappij een aloude [Vraag is, dje zich in vele vormen aan ' «'de stelt. Spr. noemde de titel van " rede waarmee Dr Abr. Kuiper 71 ar geleden de V.O. opende: „Souverei­ mteit in eigen kring." In heel de mensheid leeft al de eeuwen door een groot verlangen naar vrijheid. Was men »an zijn vrijheid beroofd, doorgloeide 11 *"­'J^ weer de hoop, dat men nog eens VI IJ zou komen. Dat was al zo bij de saiei­slaven en ook tijdens de bezetting I™ 0"s land. Zelfs „in de leuze van de y^ijse revolutie kwam de kreet „vrij­ I «" voor.

Het vrijheids­ideaal is een kenmerk 21 .°"s volk. Vrijheid wil men vooral Zn u ^^ ontplooiing van het bedrijfsle­ ™­ Het is good dit idee te bewaren. Er 70^^° gevaar voor inslapen als de sociale l^eKerheid vaster wordt.

l,fP**er stelde vele voorbeelden van f "^^'^"end vrijheidsbegrip, wat een carkw '^ ^^'i ^^ ware vrijheid en linp I '^^^ ^°^ ^^^ P""*^ ^9­iï ^^ verhous tussen Overheid en Maatschappij. IJ de vele nuanceringen die er ten I. \^fl" 'S er vierderlei opvatting. De ^^sie IS de oud­liberale, die meent, dat Wereld best reilt en zeilt, als men niets aan doet. De zwakken ruien zich zelf op; de sterken blijven. Dit ecnter nooit in de practijk beoefend i "*^rKte spr. op.

I nistf ^^eede is de socialistisch­commu Uoet rt opvatting. Strikt genomen bemo ^^' Overheid zich overal mee In d ^^^^' ™^'' '^® ganse gemeenschap. de d ï"''*^^* staat men wel afkerig t.o. toph^^'­^^r, maar in wezen pleit men I Ji« voor de almachtige staat. * derde is rooms­katholieke, zgn. «lairiteits­opvatting. (in­de­plaats tredend.) Wat een lager orgaan doen kan, moet niet door een hogere geschieden. De R. Kath. zeggen de maatschappij is de lagere, de kerk de hogere staat. Men heeft daar de zgn. hierarchische opvatting.

Ten vierde de protestants christelijke mening, die uitgaat van de souvereiniteit in eigen levenskring. Wij geloven, dat G;pd het zo heeft gesteld, dat in de samenleving afzonderlijke levenskringen bestaan, bv. kerk, school, maatschappij (in allerlei schakering dan weer) kimst enz., en dat daarover nu niet een opeenhoping van macht zou komen, maar voor ieder een afzonderlijke taak ligt: Souvereiniteit in eigen kring. Hierin liggen weer andere nuances: de gewone opvatting en die welke Prof. Dooijeweerd in zijn Calvinistische Wijsbegeerte ontvouwt.

Nu is hier en daar in christelijke kringen twijfel gerezen, aldus spr., of die souvereiniteit in eigen kring, 71 jaar geleden door Dr Kuiper geopperd, nog wel houdbaar is. T.a.v. van kerk en gezin meent men dat wel maar t.o. van veel andere zaken in het het maatschappelijke leven niet. De levenskringen schrijden over elkaar heen, zo zegt men dan, waarom de Overheid moet ingrijpen. Spr. wees op enige moeilijkheden waardoor men hieromtrent tot een wanbegrip komt. Het begrip „souvereiniteit" is niet, dat men alléén wat heeft te zeggen, zó heeft Dr K. dat nooit bedoeld. Dat de Overheid veel dingen doet die voor het maatschappelijk leven van grote betekenis zijn is waar, bv. zorg voor de veiligheid, aanleggen van wegen (en hier van een brug)! en tiental dingen meer. De grondgedachte moet echter worden vastgehouden: Souvereiniteit in eigen kring.

Spr. bezag in 't kort de geleide economie, gepropageerd door de Rotterd. Handels Hoge School en die te Tilburg. De grondgedachte die hierin ligt is deze, dat alleen de Staat de welvaart kan verzekeren. Aan geleide economie zijn verschillende uitleggingen te geven, maar het betekent toch in wezen, dat de Overheid alles regelt.

Daarteg'en ontwikkelde spr. nu zijn bezwaren zowel practisch als principieel. Practisch, omdat de Overheid heel het leven niet kän beheersen. Het leven bestaat niet uit enkel rationele dingen, het is vol van irrationele zaken, die niet te berekenen zijn, bv. oorlog, ziekte, dood enz. De waarde van statistieken onderschatte spr. niet, maar men kan ze niet als nimmer falend aanvaarden. De Overheid en het bedrijfsleven kunnen zich vergissen, maar nu is dit het onderscheid dat het bedrijfsleven zich vlugger herstelt. Het vrije bedrijfsleven ziet de fouten vlugger en corrigeert zich sneller.

Dan stelde spr. de vraag, hoe het komt, dat men zo'n dwaas geloof hecht aan de wgsheid en macht van de staat? De practijk leert toch, dat ze in veel opzichten de welvaart niet brengt. Men wil, aldus spr., niet erkennen, dat de samenleving gevloekt is door de zonde. Het principiële bezwaar is dan ook, dat de opperheerschappij niet in handen mag liggen van de Overheid, om niet tot Staats­overheersing te komen. Dit voert tot de dictatuur. Spr. illustreerde hoe de socialisatie wordt doorgevoerd: heel onze wetgeving druipt van delegatie, er wordt gedelegeerd naar de minister, idem naar de kroon; de ministriële bevoegdheden reiken zeer ver, waardoor we verder en verder van de rechtstaat af in een ambtenarenstaat terecht komen.

Een groot bezwaar is dat velen de strijd als hopeloos zien. Men redeneert dan, dat in het laatst der dagen, zoals ons in Openbaringen beschreven, de almachtige staat er zijn zal. Dat men niet zal kunnen kopen en verkopen, zonder een bepaald merkteken. Er ligt volgens spr. een punt van overeenkomst in, dat er nu vestiging­eisen e.d. worden gesteld, en het zouden er de voorlopers van kunnen zijn, maar dit wil niet zeggen, dat men nu maar passief moet worden! Als Chr. Boeren­organisatie moet men tegen die overheersing krachtig te velde trekken aldus spreker.

Zijn er nu bepaalde richtlijnen inzake de bepaling van de grenzen der Overheidstaak vroeg spr.? Op de voorgrond gesteld dat de Overheid in bepaalde gevallen moet ingrijpen, maakt het z.i. toch een verschil met welke intensie men dit doet, bv. als uitzonderingsgeval of als regel. Spr. zeide dat niet verder mocht worden geregeld, dan bepaald nodig was en dat er altijd een tendenz in moest liggen dat de regeling overbodig kan worden. De Overheid moet zich altijd beperken tot de euvelen, die scha

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen