Folklore en taal!

Het „Gevecht op de ladder" door Jan Knape Mzn. tekent ons de moeilijkheden van een begaafde arbeidersjongen, die niet ,,naar het land" wil en een plaats krijgt als volontair op een gemeente-secretarie. Naijver, misverstand, onwil, onverschilligheid, familiebegunstiging, domheid, ijdelheid en eerzucht — we vinden ze naast plichtsbetrachting en trouv/ in dit werk. Hoe fijn is de oude meester getekend, die Piet Hoedemaker gratis lessen geeft en een leidsman is met woord en daad. Als Piet is aangenomen op een jaaiiijkse vergoedingvan „honderd daalders" zegt hij tegen hem:

,,Je hebt nu de eerste stap gezet op de maatschappelijke ladder. Zo drukt men dat met een beeld wel es uit, snap je ? En nu moet je naar boven. Piet. Hoe hoog je zal komen, dat weten we niet, dat weet God alleen. Laten we ook in vol vei trouwen aan Hem over. Maar er zijn mensen, die denken, dat ze op geen andere manier naar boven kunnen komen dan door andere klinimei's van de ladder te werken. Al breken die anderen daar d'r nek bij, dat komt er niet op aan. Als ze rnaar naar boven kunnen klimmen, liefst tot helemaal bovenaan. Zo mag het niet, Piet, nee, zo niet. Juist omdat wij zo vol vertrouwen zijn op Hem Die alles regeert. We moeten laten zien, dat wij kinderen Gods zijn.... Denk er om jongen, dat God van uit Zijn hogen hemel op ons neerschouwt en dat we eenmaal rekenschap zullen moeten afleggen, ook van 'onze klimpartij op ÖJB maatschappelijke ladder".

In een Vooi-woord zegt de schrijver dat het geen Plakkeese roman is, dus dat men niet moet zoeken naar Flakkeese mensen en Flakkeese gebeurtenissen. Hij heeft hem geschreven in het Nederlands, maar voor de taaivorsers is het aardig, dat er tal van woorden en uitdrukkingen in staan, die Flakkees zijn. Ik noteerde er enkele, die hier volgen:

Ee;i schooljongen klaagt, dat hij last van het zonnetje heeft. Op het eiland spreekt men van het „zunnetje, het maentje, de starretjes" inplaats van de zon, de maan en de sterren. Piet moet naar 't land als koi'fiekoker

Piet moet naar 't land als koi'fiekoker d.i. hij moet boerenarbeider v/orden en als jongste zorgen voor het maken van vuur en 't koken van de koffie. De ketel staat op de tras (d.i. de regenbak).

Zonder er op te attenderen, d.w.z. zondei* er verder op in te gaan. Hij moet wez'ken voor een druipstuiver, d.i. voor een kleinigheid. Ned. grijp stuiver.

Vader zat aan zijn koffie te lepperen, d.i. ze bij kleine slokjes uit te drinken. Hij is bij zijn kammeloten (voor kameraden) .

Hij moet wat bestendiger worden, d.i. wat kalmer. In Flakkees is een bestendige jongen een rustige, bedaarde jongen.

Een nieuw gemeentehuis, dat is geen Idein benicht, d.w.z. dat is geen kleinigheid, dat is de moeite nog eens waard. Je moet een ander dat nestje laten uitlialen.

Hij maakt een flinke schuiver, d.w.z. promotie; hij schiet ineens flink op. We kunnen constateren, dat de Heer Knape uistekend op de hoogte is met de secretarie en alles wat daarmee samenhangt; administratie, financiën, B. en W.-vergaderingen, raadsvergaderingen, enz. En het heeft weergegeven met een liefdevol hart en een vaardige pen.

In de roman „Kneuterboertjes" behandelt de Flakkeese auteur het zware leven van de kleine boerenstand van 50 ä 60 jaar geleden. Ook dit leven kent hij door en door, het is doorleefd en doorvoeld. Tegenover veel schijnvroomheid — die naar mijn woorden en niet naar mijn werken — stelt hij het ware geloof in Christus, dat doet en handelt in Zijn geest.

„De gesprekken zijn weergegeven in het ,,Sommerdieks", waarvan hier een staaltje volgt: Opoe beklaagt zich tegen haar klem

Opoe beklaagt zich tegen haar klemzoon over het gedrag van zijn vader, haar zoon dus, die zich van de oude vrouw niets aantrekt.

—r ,,Je zou aoUes es motte wete, 't is aoltoös een gioóte kringe vóo' m'n geweest. Ik binne vleeweke zes en tachtig jaer geworre, mar wie d'r geweest is, je vaoder niet! Dan is het nog te veul om een ouwe moer te komme fieleceteêren!" — ,,Je mo' vaoder mar een beetje toe

— ,,Je mo' vaoder mar een beetje toegeve, opoe... En moeder is toch geweest en ikke toch aok ? En Lena hei 's ochens nog al blommen voo' je meegebrocht, toen ze de boel op kwam ruume".

— „Wat hei je noe an blommetjpc,i„ — „Je zal van moeder nog v/el ' aores gehad ha!" * — „Mar je vaoder is niet gewe»,, — „Vaoder zal misschien geen tieri had ha". Se

— ,,Geen tied om naer een ouwe _{' »loe} S WOid te kommen, as ze zes en tachti Neê, dat zou d'r nog bie motte koiZ' — „Je mo' niet vergete, dat van tegenwoordig heel wat an z'n hood h mit dien slechten tied". — „Mit dien slechten tied! Poej i

— „Mit dien slechten tied! Poej i durf je 't te zeggen. Je vaodei ij ' ouwe binnevetter, oor, dat heit 'n. o toös nog geweest. Hie houdt z'n _«gema erm, mar onderdehand: kraauwe kiaauwe mar, en aoltoós mar dienk dat 'n tekort zal komme in de * Mar de duvel zal 'n kriege, ooi, lajt' waeieij d'r op rekene. Hie hei nog nooit w voor z'n ouwe moer kenne misse' — „Noe wor je onbillijk, opoe, Ee« paer jaer geleeë heit 'n dit hiiusje tio voö' je gekocht".

— „'t Zou wat! Omdat 'n mit z'ngji» geen raed wist: juun van tien gulflei]» mud en paerepeen van een i ieljsclaeid; dan ke' je wel huusjes kaope. En wet. je wat 'n docht? Dat de ouwe vioiw nog wel een paer guldetjes hum e m , weke kon verweune. Mar dat is 'n n» de hand gevalle".

— ,,Hoe ken vaoder dat noe gedaclit ha, opoe? Ik glaove, dat je mai ,.at kletst. Je kriegt toch geregeld aeipeij en groente oak van z'n,,, en melk \o|. op,"

'— „Aerpels en groente! 't Zou war Wat gebruikt een mens alleen ? Weet» waer 'n rejaol mee is ? Mit een smoel « een snaauw! Hie komt gelokkig-nie di];. kels. Laet 'n mar wegbluve aok, oói wat hei je an zuk' 'n volk ? Dan óp j, kaoie: kiek es wat een man bin ilt, n kenne huuzen koape... en land,,, m jae,,, die man bin ik,,. Mar 't zal j thuus gebrocht worre, oor, rekent a op".

— ,,Je heit ons toch aok nog opoi, moeder is toch wel goed voó' je?" — ,,Je moeder is een goed mens, vaii te goed voor zoö'n leélijke vent" — ,,Heuj, heuj, zukke diengen ma»j( nie zegge, opoe, Ellè, laet het noe mai es wat zakke. Toe je verjaereiide bin 'k wel een heêlen aevend bie je gebleve'. — ,,Mar je vaoder behandel m'n as een ouwe hond". — „Ellè, laet dat noe mai es draoje". — ,,Laete draoie! Hoe ken 'k dat not laete draoie? Ik binne moedei, oor!En een mens is d'r aoltoös niet eender onder, want deu eênen tied zeg ik: laet 'ii mai' doeë, 't zal 'n wel thuus gebroclit worre en dan den oaren tied dan zeg ik: hawe ik -één kind en nos wor je tlaei nog zo6 van behandeld,,, Hawe ik dat an z'n verdiend?.,. Kees, Kees ik hawe aoelles a' je opgeofferd,,, aoUes. Mai wie vaodei' of moeder vloekt, die zii lamp zal uutgeblust worre, — ,,Foei, opoe, dat mag je zo6 leélijl, nie zegge," — „Zoo is het toch." — ,,Jae, vaoder doet lieêlemaeleme goed. Mar joe mag aok zoö leêlijkme doewe,"

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen