Folklore en taal!

van ?i ""^-visserman uit Middelharnis „?,•,: ^'^^^ ^e Rotterdam zendt mtj een *nMt en enige brieven. In dat schrift komft ^^"*t opgenomen: Op de thuis- 8en" f' '^^ssloep „De twee Cornelis- M»»L^ PP^'' Maarten Langbroek op Maandag 12 juii 1886. het^^"" l«zen we, dat de schipper voor bevel ^^".^^""^"^ ^^ ^ier jongeren het toZ ^ -^ ^"^ ^^ "oot te gaan en de 'ouwen uit te brengen:

Tnl J"^?'*^^ springt nu in de boot '"t icwijting van hun plicht vL^^'V^^^l wijkt zij door den stoot, Verliest het evenwicht.

>^II°M^^^ raken te water, M. FaastcM D ^* ^°^^ ^^i" sl°ep bereiken, boot L , ™^*'°°'^ op de omgekeerde ""• Kon komen.

zt^< ^' ^^ ^^'^ en J. Vermaas ^S anken m het diep. 'tTOivl^'^^ ^^^St wel, doch helaas! ßlijft stil of alles sliep.

vaariHv ^^^® slachtoffers van het geliet J;7, ^'^''^P' »aar het tragische van kJl. ^as, dat deze jonge mensen DecV waren. lie Hew *' spreekt de wens uit, dat Öjn I \? ."® Trooster der ouders inogc voor S , "^^^ steeds bereid moot ziin ' «e dood.

't Kompas dient steeds gelflk te staan Gericht naar 't Vaderhuis, Opdat, als w\i op zee vergaan. De ziel komt veilig thuis.

Zeer interessant is de Reisbeschrijving op rijm door Barend Faasse betreffende de tocht naar IJsland van 29 AprU tot 29 Augustus 1902. Omdat het slecht ging met de vangst,

Omdat het slecht ging met de vangst, wilden de reders een proef nemen met het zenden van twee sloepen naar IJsland. Faasse voer op de sloep van schipper Koster. Daar de wind noord was, ging de reis in 't begin niet voorspoedig. Bij „Veeroos Bank" gekomen, kon men eerst vissen, maar ze vingen slechts drie kleine lommen (eig. lompen ter grootte van een kabeljauw) in 't geheel geen kabeljauw. Op Zondag 11 Me bereikten ze IJsland, maar 't stond ze wc nig aan:

Hos kunnen mensen wonen L:n zich hier werkzaam tonen I.' zulk ellendig oord >. aar niets de mens bekoort ?

S ­­2UW en ijs en ijs en sneeuw. Het visscu leverde niet veel op, niet meer dfn 15 tonnen en men ging weer 200 m'jl verder. Daar stak een geweldige iu­.­im op, die 30 uren duurde en ze 100 1 ajl Uit de koers dreef. Daarna volgde een windstilte en toen kon men weer

verder. Overal waren gevaarlijke klippen; met de lijn kon wat gevist worden, maar het waren alleen kleine vissen. Een kleine storm dreef ze naar het eiland, waar ze in een baai beschutting vonden en aan land konden gaan.

De huizen die ik zag dat waren geen kastelen: Van planken ruw gebouwd als onze boerendelen. Met stenen fundament, van rondom goed beschut En dienend voor een aantal mensen tot een hut.

Geen kerk, toren of school — geen straten. Wat hoomloze koeien, weinig en kleine paarden, maar wel veel schapen. De vrouwen en mannen werken allemaal even hard In de vis en zijn dik gekleed. Op Zaterdag 12 Juli scheidden ze van IJsland, waar het altijd koud is en mem „de dag niet zag dalen." Dat het onze visserman niet speet, blijkt uit de regels:

Vaarwel o land van sneeuw en koude noordewinden Ik hoop mijn leven lang u nimmer weer te vinden. De terugreis was zeer voorspoedig. En toen het God beliefd', na zoveel trouwe zorgen Op eenentwintig Juul en wel op Maandagmorgen Ons Middelhamis' hoofd in welstand te doen zien. Toen was bö allen, vreugd en danktoon bovendien.

Van deze reis brachten ze 200 ton mee, maar die zijn op de Noordzee ook nog wel te vangen. Als men bij aUes maar bedenkt: „Van God hangt alles af."

In mijn vorige stukje besprak ik het boek Zeemolest, waarin verteld wordt van de taak van de dominee, als er een sloepe niet terug kwam. Dat heeft men in Middelharnis helaas ook enikele keren meegemaakt. Zo bleef in 1908 de „Luctor et Emergo" (M.D. 1) met man en muis, schipper Willem van den Hoek. De „Doggersbank" (M.D. 2) werd iti 1907 overstoomd door een Engelse trawler, maar de bemaiming onder schipper Jac. van den Hoek werd gelukkig gered. De „Anna" (M.D. 3) onder schipper Anton den Braber verging in 1909, waarbij alle opvarenden verloren gingen.

Sedert October 1883 moesten de sloepen, die eerst alleen maar namen hadden, o.a. „Burgemeester Mijs", „Toekomst", „Adriana Johanna", „Paul Kruger" ook genummerd worden, toen ter tijd M.D. van 1 tot 19. Later zijn er nog wat nieuwe bijgekomen. „Aok de botvissers op de reviere voor de haevene hadden een nommer, want dat was naosjenaol geworre", schrijft dhr Faasse. Hij geeft ook iets over een winterrei

ze. Dan gaan we om schellevis te vangen, want dat is in den Herfst de höodzaek. 't Kan aok gebeure, dat het hard gae waoje in dat gereeft mo' worre, fokke in zeil van ondere op binde. In mit stürm is alleen het gróote zeil nog mar op. Dan ister van de dortien man geen êen die wat zeit van de angst van te vergaen. Z60 binder drie sloepen Vörgaen sint ik meegevaere hao van 1881 tot 1896. Soms dreef dö sloepe zóO vaore weg, dat m'n drie daegen nöodig hadde om weer op 't beginpiuit terug te kommen. Mar noe gae men visse, dus de He

Mar noe gae men visse, dus de Henen overboord in dan ophaele, as 't kan veul vis. Die kanne bluve leve worre in 't' bunt gegooid. De vissen die den haek te diep in de kele hadde, die moste in 't ies gedae worre, Aole vis wier geteld. Azzemen 48 bakken vervist hadde, dan hadde men 48 maal 12 lienen van 50 vaem, in elke liene mit 45 haeken. Hadde men zóo 3000 stuks schelvis, dan thuus zeile. Dan könne twee man de wacht doewe in de andere uutslaepe. Noe gaen we uitkieke nae de walle. Die 't eerste an de mart was had de haogste pries voor de vis. Zöo'n reize duurde 16 dagen in we maekten 1200 gulden beschot. Dan êen dag in nacht binnen, ies inlegge, aes as 't nodig was, vors brood in ieder z'n eige mondbehoeften. Dan weer nae zêe op hoop van zegen in weer dezelfde roewte, N.O. t. N. en' dan weer visse, soms bie goed weer twee daegen in nachten an mekaore. Zóo'n sloepe voer op 18 deel, de reder 6 deel in de manschappen 12 deel, mar azzeder 3 reizen gedaen wazze, dan waze de onkosten betaeld, 2200 gulden. Daer was aolles mee betaeld wat ingeleid was. Laeter had ieder vol man 30 gulden van de 1000. Dan kon een metroos 650 gulden verdiene in 7 of 8 of 10 reizen asse gelokkig wazze mit vangen.

Daer wazze 8 sloepen van Slis in twaolleve van Kolff, daer noe die wienstekerij nog van bestaet op de Voorstraete in Meniheerse, anje lienkse kante azje van de kaoje ofkomt.

De dorde reize was die winter niejt voordêelig, want 't was aol mar slecht weer in niet kanne visse, zóo dammen 200 visjes hadde in 18 daegen. Aol mar roe weer, dus binne ziej te kommen, mar dat lokte niejt zóo best; 't was net aster in den biebel staet van de reize van Pauwelus, Handelingen 28. Mar de uutkomst was toch beter. Nóodgedwonge mostemen een gat in vaere zonder betonning, tussen de noorder in de zujerhaeks deur de branding heen, zóo dat men bienae olie moste störte, mar 't is gelokt behouwe in Den Helder binnen te kommen. De volgende reis zag men een gezon

De volgende reis zag men een gezonken schip, met het achterschip nog zes meter boven water. Ze hebben nog geprobeerd het op te trekken, maar 't ging onder en de tros brak. Toch kwam het weer boven. „Nae 36 uren visse kwammen men weer terug, weer bie 't zelfde gezonken schip. Toen haowe we 't gerapporteerd bie 't Loodswezen in die haowe 't in de grond gehakt: 't wazze toe aollemaele houte schepen. Noe bestaet er geen beugvisterieë meer, mar noe aok geen sprienglevende vis meer, zóo uut het bun. 't Is noe aolles meddern, stoom in motor, in mit geweld wordt de trawl over de grond gesleept in aoUe vis, klein in groot, is asse an dek komt, dood."

Tot zover de heer Faasse. De volgende keer kom ik nog eens terug op de „Menheerse visterieë," dank zij de gegevens van de heren B. Faasse te Rotterdam en B. M. Groen te Scheveningen, beiden oud­vissers. F. DEN EERZAMEN, Wassenaar.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen