Folklore en taal!

„Jae, Menhêerse was vroeger een echt vissersdurp in de vissers wennende graeg bie m'nkoare. De ouwe durpelingen herinnere d'r eige nog wel de Visserstraete, in ieder huus een mooie horre mit de een of oare voorstelling d'r op voor de raemen. Meest trouwden de vissersjongens met vissersmeisjes, mar 't beurde oak wel, dat ze een burger- of errebeijersmeisje namme, meer dan eens niejt zonder herrie in ruzie. Op de Sommerdiekse kermis kon et d'r nog al es spanne, as een visser mit 'n meisje uut Sommerdiek kermis wou houwe. De vissers hadde heel wat meer centen om lol te maeken dan de èrrebeijers in ze zatte aok netjes in de klêeren, allemaele zóo'n beetje eender, een schoon overhangend boezeroewn in een niooien zwarten broek. In 't Kerrenaishouwen was nog al es de voorbereiding tot den trouwdag."

Wanneer een opvarende van een schip ondertrouwde, of „ongderboom" ging, dan werd de hele binnenliggende vloot met vlaggen getooid. Als men aan kon nemen, dat het jonge paar van 't gemeentehuis in 't huis van 'de bruid terug was, dan werd de „kleine joon of ,,koffiekoker" erheen gestuurd om de traditionele fles brandevrijn en een grote zoetekoek in ontvangst te nemen. De „ouweman", de stuurman, hield uitdeling bij de koffie om elf uur en ieder kreeg zijn deel van koek en drank. Sloepen die niet meevlagden — wat natuurlijk niet veel voor kwam — waren van deze feestelijkheid uitgesloten.

Als het ,,antekenen" of ,,in ongdertrouw gaen" gebeurd was, gingen een aantal meisjes, soms wel twintig, netjes aangekleed, in met bloemen en strikjes versierde mandjes de ondertrouv/- kaartjes rondbrengen bij familie en kennissen. Deze kennisgevingen waren vergezeld van een surprise, een mooi zakje met bruidssuikers, keurig toegestrikt met een kleurig lintje. Wie een zakje kreeg, moest in de zak tasten voor een kleinigheid in 't jonge huishouden; kreeg men een kaartje over de post dan voldeed men met een felicitatiekaartje. De „bruudsmeisjes" vierden na afloop

De „bruudsmeisjes" vierden na afloop 's avonds bruiloft", de opening van een hele serie vrolijke avonden. Naar gelang van leeftijd werden de daarvoor gegadigden voor de „bruloft" genodigd, een avondje voor de familie, een voor de mannen en vrouwen, een voor de meisjes en jongens, enz. Dat de trouwdag nog al belangstelling had, spreekt van zelf, „ieder mos gaen kieke nae Roosje of Jannetje d'r mantel, jurk in hoewd in hoe Aorie of Kees d'r wel bieliejp in wie d'r aoUemaele achter liejpe". Toen de vloot, vooral in de jaren 1907 tot '12 tamelijk groot was, kwam zo'n bruiloft nog al eens voor.

Na 1912 is er echter een giote verandering in de Menhêerse visserij gekomen, daar er bij de van school komende jongens geen ambitie meer was om naar zee te gaan. In een vorig artikeltje wees ik er al op, dat vaak tevergeefs jongens gevraagd werden en dat soms met inschakeling van reeds door hun leeftijd afgevloeide mensen het beugbedrijf nog slepende kon worden gehouden. In de oorlogsjaren van 1914—'18 be

In de oorlogsjaren van 1914—'18 beleefde Menhêerse nog een paar jaren van hoog-conjunctuur (tenminste wat de verdienste betreft), maar toen voor de sloepen, die door hun bouw snelle zeilers waren, emplooi kon worden gezocht in de vrachtvaart, gingen steeds meer sloepen onze haven verlaten om voor anderen te worden „uutgeréed".

De overgebleven schepen zijn naderhand opgelegd, want door hun vaste dekken en ingebouwde bunnen was ombouwing tot haringloggers te kostbaar; slechts enkele ervan zijn in Scheveningen en Katwijk terecht gekomen voor de haringvisserij. Er waren in Middelhamis ook wel enige voor de haringvangst ingerichte schepen, doch daar alles, wat ermee in verband stond, in andere plaatsen moest worden verzorgd, is ook deze tak van bedrijf verdwenen. De firma „Klinge en Poortman" nam in 1921 de laatste schepen van de eenmaal zo fiere Menheersense vloot over en de visserij van het nijvere dorp behoorde tot het verleden. De vissers vertrokken successievelijk naar andere plaatsen als Vlaardingen, Scheveningen, Katwijk en IJmuiden en in de oude Visserstraat wonen geen 'vissers meer.

Als laatste der Mohikanen vaart thans nog één botter, de M.D. 2, met twee palingschuiten, van de Gebroeders Groen om de traditie der Menheersense visserij op te houden. En de oud-visserman, die mij deze ge

En de oud-visserman, die mij deze gegevens verschaft heeft, eindigt zijn beschouwin,g met de 'volgende woorden: Met weemoed denk ik soms terug aan deze voor ons zo gezellige tijd, toen vissers nog vissers waren en geen onderdeel van de grote machine: ,,Nooit genoeg!"

Als er op ieder terrein zo'n paar belangstellende werkers te vinden waren, als de heren Faasse en Groen, dan hadden we nog voor enkele jaren stof. Wie schrijft eens de geschiedenis der Stellendamse—Goereese en Ouddorpse visserij ? Als ik de gegevens krijg, is dat al voldoende, ik werk ze wel uit. 't Behoeft ook niet in 't dialect geschreven te worden, alleen de oude of plaatselijke woorden en dan eo mogelijk met de tegenwoordige Hollandse namen erbij. En nu nog wat opg'aven voor de win teravonden, als men genoeglijk bij el kaar zit.

Er zijn tientallen namen om een man aan te duiden: den baes, 'n sul, 'n zemelaer, 'n aeremen mieter, 'n döodhaes, 'n schuinmarcheerder, 'n deurdraojer, enz. enz. Welke zijn in uw dorp gebruikelijk? Er zijn er honderden hoor.

Idem voor 'n vrouw: wuuf, baezinne, 'n slaove, 'n slutte, 'n kenau, 'n dweil, 'n lèrrepe (d.i. een kwaadspreekster), 'n lellebelle, 'n ziejltje, 'n kedee, enz. enz Ook voor een kind. Welke woorden kent ge, die op eten

Welke woorden kent ge, die op eten en drinken betrekking hebben: vreête, slobbere, leppere, schrokke, sneiukele (overal van eten en snoepen), laeje, bun- kere, zupe, slokke, hijse, innemé, enz. enz.?

Welke uitdrukkingen kent ge voor: sterven, d»od zijn, dronken z^n, vechten en afi-ainseleni (iem op z'n bakkes geve, op z'n smoel slo6, knokke, bekvechte, m'nkaore in 't haer zitte), voor stelen, liegen, bediiegien, werken (sjouwe, zwoege, wèrreke as 'n paerd, de stringen stoó strek), voor er van door gaan (d.i. tussen uut trekke, 'm smeêre, an den hael góo, góo klusse, enz.), voor naar bed gaan, voor bevallen, voor zjjn behoeften doen, enz.

Er leeft nog zo veel van de oude taal op ons eiland; voor het nageslacht moeten we vastleggen, wat we nog kunnen. F. DEN EERZAMBN, Wittenburgerweg 32. WASSENAAR.

Centrale Veiling Middelbnis '

Veiling van Maandag 8 Oct, 1951 Sla ƒ 2.-5.—; Tomaten ƒ 31.-«' Andijvie ƒ 5.—; Bospeen ƒ 12-15' Spinazie ƒ 12.—26.—; Gele savoye f 10- 13.—; Rode kool ƒ 12.—; Dubb, Pmcessen ƒ 27.—44.—; Meloenen f 21' Komkommers ƒ 9.—; Armgaaid ƒ 12' 26.—; Beurré Clairgeau ƒ 20.—; Bie«' rode ƒ 32.—; Alicante ƒ 63.-76' Zwijndr. Wijnperen ƒ 24.-28.-; '"''Sf' heimers ƒ 11.40. O

Predikbeurten

STAVENISSE. Donderdag U O'' a.s. hoopt voor de Oud Geref. Gemee»' des nam. 2.30 en des sav. 7 mir vooi t' gaan Ds J. v. d. Poel uit Giessendf« (bed. H. Doop.)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen