De Balling van Sluis

„Maar U kent toch de resolutie?" „Ik kan ze mij niet voor de geest brengen"... „Ja maar dominé, neem ons niet kwalijk, dat U niets an de resolutie zou weten dat geloven wij niet. Ze is oorgelezen op de classisvergadering van 11 October 1674. Op diezelfde classisvergadering was U assessor dominé, bedenk U maar even goed!...

Zover strekt beklaagde's herinneringen niet! „Ik wil er desnoods een eed op doen" verzekert hij. „Dat behoeft niet, maar dan willen we U nog iets anders vragen. „U kent Koelmans boeken toch?" „Enige ken ik er wel heren."

„Enige ken ik er wel heren." „Hebt U dan niet gelezen het boekje, dat hij elf jaar geleden schreef^^), alsmede zeker ander boek, waar hij n een aanspraak lot de mannen in Sluis zegt, enkel door geweld weerhouden te worden van mondeling tot hen te spreken of zoals wat verder staat, dat de Satan hem verhinderd heeft tot hen te prediken?"

Ds van Deinse zet een onschuldig gezicht bij het voorezen van deze passages. De Heren in de Abdy vervolgen: „Wellicht dominé zijt ge beter bekend met de verregaande onbeschaafde passage, dat Koelman door de hoge overheid met geweld uit zijn bediening te Sluis is verstoten en dat nog wel om het getuigenis van Christus?" „Zó staat het zwart op wit te lezen in het door hem vertaalde boekje „Leven en sterven van Hugo Binning". „Weel U daar niets van Dominé?" Ds van Deinse schudt het hoofd en verzekert:

Ds van Deinse schudt het hoofd en verzekert: „Nooit heb ik deze boekjes onder mijn ogen gehad, veel minder gelezen. Zó is het mijnheer!"

Na deze pertinente verklaring stappen de heren Staten van dit onderwerp af. Van Koelmans werken komt het op Koelmans... hoed.

Van Koelmans werken komt het op Koelmans... hoed. „Is het waar dominé, dat Ds Koelman, onder het lezen der wet, z'n hoed heeft opgehoiiden?" informeert men. „Ja heren, hij zal wel gedurende de voorlezing der wet met gedekt hoofd gezeten hebben, maar ik zou niet graag beweren dat hij dit met opzet heeft gedaan. Integendeel hij was „zeer bezig met teksten op te zoeken. U moet dus maar niet op die praatjes afgaan " Het onderzoek is hiermede afgelopen! Het vonnis zal wel bekend worden.

't Vonnis wordt in Middelburg spoedig geveld. Beide predikanten zijn schuldig.

De resolutie ligt daar en ze is nog altijd van kracht. Drie maanden suspensie met verlies van tractement. Dat komt gedurende die tijd aan de armen van Vlissingen ten goede. De classis moet zorgen, dat er te Vlissingen geregeld

De classis moet zorgen, dat er te Vlissingen geregeld gepredikt wordt. Gratis!

De classis krijgt een flinke uitbrander over haar laksheid tegenover Koelman. „Nu moeten wij, Hoogmogenden en ook de Staten van

„Nu moeten wij, Hoogmogenden en ook de Staten van Zeeland als Christelijk Hoog Overheyt het werk der classis doen..."

„Ja zover vergeet de classis zich, dat ze niet eens de moeite heeft genomen, de vroegere resolutie's tegen de gedeporteerde Koelman in haar acte te „insereeren"^^). Ze moet op staande voet een apart register aanleggen, zo dat niemand meer met het smoesje moet aankomen — zoals Ds Pots en van Deinse — „'t Is ons onbekeniiM

Ook Ds Koelman deelt in het vonnis^*.) Hij moet op staande voet vertrekken. Als hij Zeen» grond durft te betreden, kost hem dit ƒ 600.—. En degene die hem logeert of een conventikel bijV, kan op een boete van £ 25 = ƒ 150 rekenen.^') Ook richten de heren hun pijlen op de privé sai komsten.

In hun ogen zijn ze „dangereuse opinie's tegen de zonde leer". Wie deze „frequenteert" betaalt ƒ 125.—^^)

Weer uit Zeeland verbannen! Ds Koelman vertrekt maar weer naar zijn gebo» stad.

Gelukkig vindt hij hier wat rust. Neen, hij mag nißt op de kansel.

Maar wel kan hij — naar de lust van zijn hart — \ predikatiën en bijbellezingen houden.

De verhouding met zijn Utrechtse collega's is best Zij laten Koelman rustig zijn gang gaan.

Als er op de classis eens naar hem geinf onneerd nc komen ze eenparig voor hem op en verklaren „dain over zijn bedrijf gansch niet te klagen heeft." Eindelijk daalt de avond van zijn leven.

Op 6 Februari 1695 gaat Jacobus Koelman, de eein» heerlijkheid in.

Met dankbaarheid mogen de Kerken in Zeelan deze geroepene Gods denken. Als een machtige worstelaar duikt hij op uit de strn des levens.

In de geschiedenis der Zeeuwse Kerken, neemt hij ( vooraanstaande plaats in. Koelman en Zeeland zijn nauw verbonden gewee«t

13) Bedoeld wordt ongetwijfeld Reformatie, nodig omtrö het gebruyk Der Formulieren enz. enz. 1673.

14) Te vergeefs verzochten een viertal Vlissingsche pit; kanten dat het hun Edelmogenden mocht behagen, hl vonnis tegen de beide collega's uitgesproken in te tü ken, of ten minste enigermate te verzachten. De heren Staten besloten echter op dit collegiaal ven» niet in te gaan. Ze hadden al zachtheid genoeg geta in deze zaak, naar ze meenden, en daarenboven Heef li I vonnis ver beneden de dreigementen van de resolutie ia 21 September 1674, met welke de heren geacht taa worden bekend te wezen.

15) Inschrijveni. Voor de beraadslagingen van het CoUegti zich in Zeeland, boven de kerk wilde stellen, bestijpi men: De Staten v. Zeeland : : : : also Jacobus Koèin voor desen predikant binnen de stadt Sluys bio: dese provincie private oeffeningen te doen en biniiei! stadt Vlissingen twee maal te prediken, enz. 16811 plano. j Danksegginge aen de Staten v. Zeeland ovei teJ resoluten tegen Jac. Koelman enide syne medephgtlge[J nomen. Tot meerder weeringe v. alle diergelijke mtspor, heden; uitgeg. d. Jan Kost. 1684. 4o.

M) Extract van deze resolutie der Staten werd gezonden i- de verschillende autoriteiten en de overige Zeemö dassen tot „exempel" en „narichting".

17) Zie Vlissinghe Kerckhemel door G. Vrolikheit, 130—137.

18) J. Koelman: „Het dispuyt en de historie, mitsgadeiiJ praktijk van den Sabbath en 's Heeren dag. Pag. l(

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen