De Herv. Kerk en de Chr. School

Het behoeft niet te verwonderen, dat len zich de laatste tijd afvragen, waar (leiding der Herv. Kerk nu eigenlijk een koerst, ook op schoolgebied. Men nschouwt een grote activiteit en me jemerkt, dat de Synode zich letterlijk veral mee bemoeit, dat ze ook poogt jchtlijnen aan te geven voor de Heritrmden op allerlei gebied. En men conitateert, dat er wel een groot verschil jmet de toestand vóór 1945.

De Herv. Kerk vóór 1945. Om de geestelijke achtergrond van d synodale schoolpolitiek te begrijpen, is let nodig een uiteenzetting te geven van let algemene karakter der Hervormde Kerk vóór en na 1945, want het is zo Jat de schoolpolitiek uiteraard slechts een onderdeel vormt van een bepaald systeem van kerkelijke politiek in he algemeen. Vóór de oorlog nu was er m een Hervormde kerkpolitiek geen sprake. De Synodale Organisatie was een administratief lichaam, dat zich niet Inliet met principiële dingen, zelfs niet net de leer der Kerk. De Synode bemoeide zich noch met de schoolstrijd, loch met de sociale kwestie en gaf geen feestelijke leiding. Dit zou ook wel uitermate moeilijk zijn geweest, want de kerk en derhalve ook de Synode vormje een wonderlijk allegaartje van theologische en philosof ische richtingen, die tinrecht tegenover elkaar stonden. Van ie Herv. Kerk als igeheel ging vóór 1940 geen principiële leiding uit. Elke plaatselijke gemeente kon uiteraard zelf politie kiezen en wanneer er dan ook in die periode van activiteit in Herv. kring sprake was, dan ging dit geheel buiten Synode om. De Kerk als geheel was et geestelük lei#ngloos. De Herv. Keiüi na de oorlog

De Herv. Keiüi na de oorlog Gedurende de laatste oorlog hebben lich in de Herv. Kerk ingrijpende veranderingen voorgedaan, waardoor zich als het ware een versnelde evolutie vol- Itok. Onder de krachtige inwerking van ienieuwe theologie van Barth, die enorme mvloed kreeg aan de universiteiten en onder de predikanten, voorts door de gezamenlgke activiteit van mannen als Gravemeyer, Prof. Kraemer en Prof. Banning ontstond er een situatie in de kerk, waarbij vrijwel alle bestaande fronten wegvielen en de richtingsblokgedeeltelijk van karakter en positie veranderen. De oude indeling van: fereformeerden, confessionelen, ethischen en vrijzinnigen is gewijzigd en let beeld, dat de Herv. Kerk thans vertoont, kan in 't kort aldus worden geschetst: gereformeerden, confessionelen van het type Dr van Itterson en D Volger, de brede synodale middenpartij, bestaande uit Barthiaans-georiënteerde Vroegere confessionelen (Prof. Haitjema, Prof. Van Niftrik), de vroegere ethische richting, die vrijwel geheel in liet Barthianisme is verdisconteerd en vele vrijzinnigen (Prof. Banning bv.), die niet meer het radicale 19e eeuwse modernisme van Scholten en Opzoomer aanhangen, maar iets naar rechts zrjn opgeschoven en ten slotte de zgn. Zwingli-groep, de uiterst-linkse vrijzinnigen. Het is moeilijk de verhoudingen In cijfers te geven, maar wellicht is he Met ver bezijden de waarheid, als we het zó stellen: gereformeerden plus goede confess, grote middenpartij: Zwinglianen aJs 400 : 1400 : 100. (de getallen seven de predikantsplaatsen aan.) Me !let hieruit, dat de Synodale partij (die jeen partij wil zijn, maar nochtans een ïeer sterk geprononceerde koers vaart, te zgn. nieuwe koers) oppermachtig is in de kerk. Zij is het, die de sleutelposities in handen heeft in de Synode en ni de Raden en die de kerkelijke politiek vaststelt. En zg doet dit volgens de richtlijnen van het Barthianisme, vermengd met wat Hoedemakeriaanse en vrijzinnige ideeën. De nieuwe koers

De nieuwe koers De leidslieden der Herv. Kerk hebben een merkwaardig kerk-ideaal. Het is niet gereformeerd en ook niet vrijzinnig. Heel goed zien zij in, dat wanneer öj een sprekende kerk willen, deze toch een soort eenheid zal moeten vormen. Vandaar hun wanhopige pogingen om, waar geen theologische eenheid bestaat, feze te construeren. Van richtingen mag niet meer gesproken worden. Voorzover er nog verschillen bestaan, zijn dit slechts nuanceringen of modaliteiten der fee waarheid. Het Barthianisme heef inderdaad als een katalysator op alle groepen ingewerkt en daarin grote veranderingen teweeggebracht, waardoor een relativistische mentaliteit is gebogen in de kerk, die zeer bevorderlijk is voor een synthese op zwak-dogmatische STondslag. Men wil suggereren — ook Prof. Van Niftrik deed dit — dat er eigenlijk nog slechts heel weinig echte 'rflzinnigen zijn. De laatste der Mohi- Itanen, zei hij, is nog wel niet gesneuveld, maar dat is slechts een kwestie 'an tgd! Men streeft dus naar een rich- 'ing'loze kerk en meent, daarin al aardig gevorderd te zijn. En deze neo-Hervormde Kerk, waarin de Barthiaanse zuurdesem steeds verder doorwerkt, ?aat nu spreken en leiding geven aan fear leden. De „doorbraak" in de Kerk 'S geslaagd, de fronten zijn doorbroken «n 4/5 der „kerk" (d.i. der predikanten) staat achter de nieuwe koers.

Het systeem der Synode Welke zijn nu de beginselen, volgens Welke deze „nieuwe koers" werkt ? Ten eerste: de kerk moet een alge- "ene, christelijke volkskerk zijn met ^en minimum aan dogma's en een ma ^yan aan leden. Niemand mag worden ''itgestoten. De Kerk is geen bolwerk, "»aar een open ruimte. Zij legt zich niet vast op belijdenisgeschriften, maar is „op weg" en belijdt steeds weer opnieuw Zij is niet een statische (vaststaande) grootheid, maar een dynamische (bewegende) kracht in de wereld. Ten tweede: de kerk schenke priori

Ten tweede: de kerk schenke prioriteit aan haar apostolaat. Zij ga tot d wereld met het Evangelie tot herkerstening van het volk. Daartoe mag zij zich niet opsluiten binnen een gereformeerd bolwerk, maar moet zij haar poorten wijd openzetten; zij mag niet blijven in ee dogmatisch isolement, maar verzamelen allen rondom het centrale dogma: „Jezus is Heer" (Prof. Kraemer.) Ten tweede: het voormalige richtin

Ten tweede: het voormalige richtingencomplex is verouderd. In de plaats ervan moet treden een synthese van recht­ en vrijzinnig, van Christendomen humanisme, dus een humanistisch Christendom of een christelijk humanisme. Een goed Hervormde mag niet meer rechtlijnig denken vanuit zijn gereformeerde geloofsovertuiging, maar hij denke „kerkelijk" d.i. synthetisch en dialectisch d.i. volgens de ja­en­neen­logica. Hij worde een christen „naar twee kanten" (aldus Van Niftrik).

De toepas^ng iop de school Het was nodig, deze beknopte uiteenzetting te geven van de doelstellingen der nieuwe­koers­mannen op kerkelijk gebied. Hun schoolpolitiek immers is daarvan de logische consequentie. Want men houde vóór alles bij de bevolking van het streven der Synode en van d Herv. Raad voor Kerk School dit in het oog, dat er een systeem achter zit, ee theologisch en een kerkelijk systeem, dat ook op de school moet worden, toegepast. Aanvankelijk heeft men dat va

Koffiebon aan­ gewezen

Het BedrÄfsohap voor Granen, Zaden en Peulvruchten te 's­Gravenhag© heeft bon 524 Algemeen aangewezen voor het kopen van 123 gram koffie. Deze bon kan met ingang van Vrfldag, gl December 1951 worden giebruikt en bUjft geldig b\j de detaillist tot en met 5 Januari 1952. Het rantsoen moet dienen voor

Het rantsoen moet dienen voor zes weken. De eerstvolgend© bonaanw^zjng zal op 31 Januari 1952 plaats hebben.

die zijde ontkend, maar Prof. Van Niftrik is een openhartig man en heeft vroeger en ook in zijn jongste redevoering duidelijk tot uitdrukking gebracht, dat „de nieuwe theologie eist een nieuwe school"! Dat is tenslotte de kern van de hele zaak en daarom tevens de sleutel tot het recht begrip van de activiteit van de Herv. Raad. Hardegarijp is slechts een symptoom, een teken. De achtergrond wordt gevormd door de diepe tegenstelling tussen de gereformeerde religie en de theorieën van het nieuwmodemisme der Barthianen. Daarom is voor ons de positiebepaling niet moeilijk. Zoals wij de nieuwe kerkpolitiek der Synode principieel verwerpen, wijzen wij ook haar schoolpolitiek ten enenmale af. In een slotartikel hopen wij in verband met de rede van Prof. Van Niftrik hierop nader in te gaan.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen