De Partij van de Arbeid en de Chr. School

Het onderwijs is in Nederland vooral de laatste 100 jaar een heel teer punt geweest en het is dit ten huidigen dage nog- Hoe komt dat? Het antwoord is jeer eenvoudig: omdat de opvoeding en het onderwijs aan de jeugd van een volk een zaak is van het hoogste geestelijk belang. Elke ideologie — Iet er maar eens op — of ze communistisch of nazistisch, vrijzinnig of katholiek is, poogt Zich meester te maken van de jeugd, omdat zij deze wil opvoeden in haar leer en wil winnen voor haar doeleinden. En wanneer dit reeds geldt van politieke bewegingen, hoeveel te meer zal het Christendom en met name het Calvinisme dan de roeping hebben de jeugd te doen onderwijzen in zfn eigen geestelijk khmaat en op te voeden in de leer, die naar de godzaligheid is. Het is daarom met vreemd, maar eerder vanzelfsprekend, dat m ons principieel zo verdeelde land het verschil in wereldbeschouwing ook tot uitdrukking komt in de school. Het is volkomen logisch, dat de ontwikkeling van het schoolwezen na een 80-jarige schoolstrijd geleid heeft tot de thans bestaande driedeling: Prot. Christelijke, Rooms-Katholieke en „neutrale" of openbare scholen.

De oude S.D.A.P. heeft zich tot 1940 doen kennen als een felle strijdster voor de openbare school. Doch in 1946 kwam de Partij van de Arbeid tot stand, waarvan zoals men weet een aantal Protestanten en Roomsen lid zijn geworden. Daardoor en mede doordat in leidende kringen dier partij om principiële redenen begrip was ontstaan voor het goed recht der bijzondere school of uit tactische overwegingen koerswijziging noodzakelijk werd geacht, liet de P.v.d.A. een ietwat ander geluid horen dan de vroegere S.D.A.P.

Het program van de P.v.d.A.

In haar Beginselprogram spreekt zij van „erlrenning van de fuiidaimentele beteltenls van levensbeschouwing en gelootsovertuiging voor 'opvoeding en ondenvijs, gelijkelijk voor het openbaar en het hüzonder onderwas." Hierin is een zeer belangrijk beginsel neergelegd, nl. dat de schoolkeuze niet los staat van godsdienst en wereldbeschouwing, maar dat deze van „fundamentele", d.i. principiële betekenis daarvoor z^n. Het program erkent dus het goed recht, zowel van het bijzonder als van het openbaar onderwijs, m.a.w. de P.v.d.A. stelt in haar program de zaak zó, dat ieder ouder het recht heeft de school te kiezen of te helpen stichten, die hij uit hoofde van zijn diepste levensovertuiging voor zïjn kinderen noodzakelijk acht. De financiële gelijkstelling is daarmee niet alleen tactisch (zoals in 1917) maar ook principieel aanvaard en hoewel blijkt, dat, de voorliefde van verreweg de meeste P.v.d.A.'ërs als humanisten uitgaat naar de openbare school — wat We vanzelfsprekend achten, omdat de geestelijke basis dier school het humanisme is — toch stellen haar leiders zich in het Parlement ook werkelijk op het standpunt der Pacificatie.

Intussen schijnt dit niet gezegd te kunnen worden van de mindere goden in de partij. Het is biybbaar gemakkelijker landeiyk (dus in theorie) dit stanidjnmt te huldigen dan het plaatselijk in practflk te brenigen. Het socialistische weekblad „Vrü Nederland" heeft dit óók geconstateerd, want het schreef onlangs: „Het erkennen van ieders recht op eigen onderwijs is zó verschrikkelijk logisch, maar in ons land, zo lang geteisterd door de schoolstrijd, nog zó verschrikkelijk nieuw, dat zeUs in de Rv-d, Arbeid nog niet iedereen ermee vertrouwd is."

Aan deze uitspraak moesten we denken, toen we de verslagen lazen van de Raadsvergaderingen in Middelharnis en Nieuwe Tonge, waar Schoolkwesties aan de orde zjjn geweest.

Het V,G.Ii.Q. te Mididelharnls

Het bestuur van de giroen van Prinstererschool te Middelharnis heeft geweend aan haar school een V.G.L.O.-aföeling te moeten verbinden en wenst deze een volledig karakter te geven overeenkomstig de wet op het Lager Onderwijs. Over het al of niet wenselijke en nuttige van het V.G.L.O., waarover onder ons verschil van mening bestaat, willen we het nu niet hebben. Dat is een kous apart. Feit is, dat elke school of groep van scholen, die voldoende leerlingen heeft voor de 7e en 8e klas, zulk een V.G.L.O.-school of -afdeling kan stichten en de Minister, die er een sterk voorstander van is, ziet dit zelfs gaarne. Het bestuur der Gr. v. Pr. school, dat blijkbaar eveneens goed geoutilleerd V.G.L.O. nodig acht, diende daartoe ingevolge art. 72 der L.O.-wet een aanvraag In voor de nodige leermiddelen, maar •— en nu komt het — de hele P.v.d.A.-fractie stemde teigen.

Enerzijds verwondert het ons dit wèl, anderzijds weer niet. Het verwondert ons hiet, als we de mentaliteit in plaatselijke P.v.'d.A.-kringen in aanmerking newen, die nog steeds wars is van de pacificatie. Zou de fractie ook tegen gestemd hebben, als er sprake was geweest van een Openbare V.G.L.O-school? We moeten dit eerst nog zien. Maar liet heeft ons wel verwonderd, toen we ons herinnerden, dat de grootste gangmakers voor het V.G.L.O. zijn geweest de mannen van de P.v.d.A.! Zij waren het — lezers, onthoudt dit goed — die niet rustten vóór het verplichte 8e leerjaar was ingevoerd en als gevolg daarvan ook de V.G.L.O-school haar intrede had gedaan. Met name dhr Van Sleen, burgemeester van Den Briel en Lid der 2e .Kamer voor de P.v.d.A. is hiervan de promotor geweest. En deze achtte ze ook voor het platteland mogelijk en gewenst. Nogmaals, wij blijven hier momenteel buiten, maar krachtens de opvattingen in de zo progressieve P.v.d.A. hadden haar raadsleden in Middelharnis vóór moeten stemmen. Dat ze dit niet deden, zit o.i. heel gewoon hierin, dat het om een Ohr. V.G.L.O.-school ging.

De Ohr. School te Nieuwe ODonge

Evenals in Middelharnis bleek ook te Nieuwe Tonge, dat het Chr. Onderwijs, wil het wat bereiken, afhankelijk is van een rechtse meerderheid in de Raad. Ook daar kwam het tot een ouderwetse stemming: rechts tegen links en werd de spreuk bewaarheid, dat de natuur sterker Is dan de leer (het program, zie boven). We gaan hier niet in op de finesses van deze schoolkwestie; dat is misschien later nog wel eens nodig. Ook willen we de burgemeester, hoewel P.v.d.A.'ër, buiten beschouwing laten vanwege zijn bijzondere positie. Alleen zij het ons vergund op te merken, dat zfln leiding zeer correct was, waardoor de besprekingen niet door incidenten werden verstoord. Wij willen liever alle nadruk leggen op de hoofdzaak en deze is, dat de P.v.d.A.-leden met alle mogelijke oude en versleten argumenten tegen de Chr. school voor de dag kwamen, waaruit ten duidelijkste bleek, dat zij, in tegenstelling met hun partijprogram, het recht van de christelijke ouders op een school van eigen beginsel ontkennen en betwisten. Dat zij tenslotte beweerden, tegen te stemmen, omdat de plaats van de school in de stukken niet precies aangegeven was, is wel erg handig, maar uit hun hele betoog, bleek, dat zij niet om formele, maar om principiële redenen tegen vKiren. Zy zullen denkelijk ook wel niet in de illussle verkeren, dat deze formule kwestie de stichting der school kan verhinderen.

Alles bijeengenomen kunnen we uit de stemmingen in Middelharnis en Nieuwe Tonge de conclusie trekken, dat het Chr. Onderwijs, ondanks het mooie program, van 'de P.v.d.A. niets te verwachten heeft. Dat blijkt trouwens overal in den lande, zowel in de steden als in de dorpen. Laat dit voor een ieder, die de Schrift aanvaardt als regel voor geloof en leven, een waarschuwing zijn, in de politiek niet te stemmen op de partij die de meeste materiële voordelen aanbiedt, maar zulk een groep, die zowel principieel als in de practijk op de bres staat voor het Chr. onderwijs.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen