Wolfert van Borssele vermoord
Zeeuwse wandelingen
Volgens sommige geschiedschrijvers was deze Wolfert de eerste Heer van Veere, anderen noemen zijn vader Hendrik de 'eerste Heer. Door zijn vader is het kasteel Zandenburg gebouwd, hun woonplaats even buiten Veere. Door mijns heren poorte voerde een met hoge en statige eiken beschaduwde weg er heen.
Geen vriend van Florïs V.
Wolfert van Borssele leefde in de tijd van Floris V, de bekende graaf die door de edelen vermoord werd. Het jaartal 1296 staat in ieder geschiedenisboekje.
Deze Floris heeft veel gedaan voor de welvaart van het land en de bloei der steden, voor betere levensomstandigheden van het gewone volk. Vandaar zijn scheldnaam „der keerlen God" (keerlen, kerels zijn gewone, eenvoudige, vaak arme burgers en boeren). Maar aan sommige edelen ontnam hij hun bezittingen, waarna ze deze weer in leen konden terugkrijgen. In leen, dus niet als eigendom. Dat was een der grieven van zijn moordenaars.
Maar ook Wolfert van Borssele werd op dezelfde manier behandeld. We lezen dat hij en zijn vrouw Sybille hun goederen te Veere en Zanddijk in onversterfelijk leen ontvangen van Beatrix van Holland, de gemalin van Floris V, die deze schenking bekrachtigt. Nu is een onversterfelijk leen practisch bijna hetzelfde als vrij eigendom, het kan zowel op zonen als op dochters overgaan. Toch wekt deze handelwijze de toorn van Wolfert op. Met een dertigtal andere Zeeuwse edelen (een heel bekende is Jan van Renesse) zweert hij trouw aan de graaf van Vlaanderen, vanouds de erfvijand van Holland. Deze doet een inval in Zeeland, maar de tocht verloopt slecht voor hem en zijn helpers uit de Zeeuwse adel. Toch verzoent Floris V zich met Wolfert en vergeeft hem zijn ontrouw, omdat hij de steun der Zeeuwse edelen niet best missen kan. Is deze verzoening van de kant van Wolfert oprecht gemeend? We weten het niet, maar er wordt wel beweerd dat ook hij de hand had in de moord, die in 1296 aan het leven van Floris V een einde maakte.
Heerser over graaf Jan.
Nu zal diens zoontje Jan I regeren, een zwak en ziekelijk jongetje van nog nauwelijks 12 jaar oud. Hij is op 't ogenblik in Engeland bij zijn verloofde Elisabeth, de dochter van de Engelse koning. Dat verloven en trouwen ging toen — bij de vorsten tenminste — een beetje anders dan tegenwoordig. Zo was vanaf Jans geboorte al beslist, dat hij met Elisabeth zou trouwen, wat ook in 1297 is gebeurd. Jan I was toen pas 12 jaar geworden. Nu wordt het de dag voor Wolfert
Nu wordt het de dag voor Wolfert van Borssele, de eerzuchtige edelman uit Veere. Hij zal er wel voor zorgen, dat hij dit kleine zwakke graaf je onder zijn macht krijgt, en dit is hem wonderwel gelukt.
Graaf Jan van Avennes (Henegouwen), de neef van de nieuwe graaf Jan I, biedt aan zijn minderjarige neef te helpen, hij wil er desnoods wel voor in Holland blijven. Maar zo'n dwarskijker kan Wolfert niet gebruiken en hij geeft hem zo'n onvriendelijk antwoord, dat de Henegouwse graaf naar zijn eigen land trekt. Opgeruimd staat netjes, zal Wolfert gedacht hebben. Daarom weet hij de edellieden Dirk van Brederode en Jan van Renesse, heer van Moermond, te verbannen, uit vrees dat ze te veel invloed op de jonge graaf zullen krijgen. Om de glorie van zijn eigen geslacht
Om de glorie van zijn eigen geslacht te verhogen, trouwt hij na de dood van zijn vrouw Sybille met Catharina van Teylingen, de knappe weduwe van heer Albert van Voorne. Zijn dochter trouwt met een jonkheer van Veere. De familie van Voorne was een voornaam geslacht! Edellieden die hem een sta-in-de
Edellieden die hem een sta-in-deweg waren werden dus opgeruimd. De kleine graaf, een kind nog, was na zijn terugkomst uit Engeland volkomen aan Wolfert overgeleverd en vertoefde ook meestal te Veere. Behalve het kasteel Zandenburg had de Heer van Veere in de stad zelf nog een groot huis, Magdalon of ook wel Laterdale genoemd. Er werd wel beweerd dat beide residenties door een onderaardse gang verbonden waren, maar bij het afbreken der gebouwen is daarvan niets gevonden. Wolfert van Borssele behaalde nog
Wolfert van Borssele behaalde nog een paar overwinningen op de immer oproerige West-Friezen en op de bisschop van Utrecht. Eigenlijk was hij de heerser in Holland en Zeeland, al was de onbetekenende Jan I het in naam.
Einde van zyn macht.
't Zijn sterke benen die de weelde — van macht en heerschappij — kunnen dragen. Echter niet sterk genoeg voor heer Wolfert van Borssele. Niet alleen sommige edelen, maar ook
Niet alleen sommige edelen, maar ook de steden, door Floris V in vele opzichten bevoordeeld, kreeg hij tegen zich. Dat is zijn ondergang geworden. Het begon in Dordrecht, waar men ook uit handelsoverwegingen niet Zeeuwsgezind was. Daar werden de eens gegeven privilegiën geschonden, daar werden de burgers in hun rechten te kort gedaan door zijn handlanger baljuw Aloud. Na een vergeefs beleg vertrekt hij naar Den Haag, waar graaf Jan zich op dat ogenblik bevindt. Daar voelt hij zich niet veilig en vfil terug naar Veere. Hij is echter bang dat dan iemand anders invloed zal krijgen op de graaf. Daarom wil hij hem meevoeren naar Veere. Om een achtervolging te doen mislukken laat hij bij zijn vlucht uit Den Haag alle bruggen achter zich afbreken. Zo bereikt hij Vlaardingen, waar hij op een schip gaat om van daar naar Zeeland te zeilen. Tegenwind houdt hem echter op. Het volk had gehoord van zijn vlucht en zijn gravenroof, bemant andere schepen, ze halen hem in en brengen hem naar Vlaardingen terug. Graaf Jan wordt naar Den Haag teruggebracht, maar Wolfert van Borssele wordt op het Stenenhuis te Delft gevangen gezet. Het tierende volk eist zijn uitlevering, ook enkele edelen zijn van de partij. „Levert de verrader uit, anders steken we de gevangenis in brand", is hun dreigement. Als tenslotte aan de uitlevering wordt voldaan, grijpen bloedgierige handen hem beet en enkele ogenblikken later ligt er „een onherkenbaar bloedig menselijk overblijfsel" op de straat. Zijn om genade smekende vrouw kan de ruwe dood niet verhinderen. Het is niet beken of hij in Veere begraven is. Van zijn eerste vrouw had hij 5
Van zijn eerste vrouw had hij 5 zoons en 2 dochters, zijn oudste zoon Wolfert II volgt hem op als Heer van Veere.
Drie maanden later sterft de altijd sukkelende graaf Jan I kinderloos, 14 jaar oud. Nu komt zijn neef Jan van Henegouwen opnieuw naar Holland. Een paar jaar terug had hij als raadsman willen optreden, nu komt hij als graaf Jan II om te regeren over Holland en Zeeland.
Middelburg. L. van Wallenburg.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 24 februari 1967
Eilanden-Nieuws | 10 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 24 februari 1967
Eilanden-Nieuws | 10 Pagina's