Het lot van de Nederlandse Joden
e; - 2
Toen op de tiende mei 1940 de Duitse j,ggjg ^nze grenzen overschreden, roonden er in Nederland ruim 140.000 odeK-Daarvan waren 118.000 Nederetinders en 15.000 Duitsers, voornamelijk legenen, welke na 1933 uit Duitsland Bvlucht waren naar hier en van wie en deel ± 1000 in het kamp Wester a£fa;>fe Drenthe zat, dat onze regering iJipciöa voor hen had laten bouwen. En érder waren er ook nog 7000 van an- ere nationaliteiten. De buitenlanders laakten dus 16V« van het totaal uit. In jnsteidam woonden ongeveer 69.000 federlandse, 7.000 Duitse en 3000 ande- B Joden, in totaal 79.000 d.i. 56»/o. En erder waren er naast deze „voljoden"' ok nog ongeveer 20.000 van gemengd leed. In de vijf dagen, dat in ons land de
In de vijf dagen, dat in ons land de orlogshandelingen duurden, hebben •ele Joden — en ook heel veel nletjodse Nederlanders — geprobeerd laar Engeland te vluchten via IJmui- jen, Den Helder, Scheveningen e.a. r Melaatsen. Men heeft toen met name eJl^róken over „het drama van IJmui- vo|^' (zie het bekende werk van prof. 'resser „Ondergang"). Duizenden, voor ^ uit Amsterdam, hebben zich daardifen begeven met auto's, per fiets, enz. \||ï bood geld en sieraden aan beziters van boten, speciaal aan vissers. 5en aantal schepen is overgestoken, on- Ierweg soms gemitrailleerd door Duitse diegtuigen. Hoeveel er in Engeland ge Q!B^^^ zijn? Het waren er slechts enige d®'^'^''^®"- Daaronder was ook Dr. L. erK'^°'^' ^® huidige directeur van het 'isinstituut voor Oorlogsdocumenta- Een enkele Joodse familie heeft een lang in een boot op de Noordzee el V j 'londgedobberd, maar doordat het goed li sl was, is ze tenslotte toch aan de 'kant gekomen.
sl st! • rl oj len generaal Winkelman op dinsdag ei moest capituleren, was dat spevoor de Joden een fatale dag. Meien raakte in zulk een paniek, dat zelfmoord pleegde. Wie Joodse begraafplaatsen in Amsterdam bezoekt, jan menige zerk tellen, die de datum 16 en volgende dagen van mei 1940 ji ,eldt. Hi] vindt er bekende namen, M| van de Joodse wethouder Boeken zijn vrouw en prof. Van Gel- i ren; soms van een hele familie. Het e: Ital is niet bekend. In Amsterdam hf licht 150 (volgens Presser), in Den Zij hebben de catastrofe van i Joodse volk zien aankomen. " Op 29 mei 1940 verscheen hier Seyss
erdam sprake van „Verjudung" ! J het ambtenarenkorps (er waren 582 en op 25.000 ambtenaren). In no- '^^^'^^^ gaan alle Joodse ambtenaren Op 29 mei 1940 verscheen hier Seyss •''il'^art als „Reichskommissar" van ^tl^- Drie dagen later worden de Jo ^^^ ontslagen uit de luchtbeschermings «'l^ensten, In juli wordt hun het ritueel K^hten verboden. In september mogen hw™ Joodse ambtenaren meer worden '^^oemd. Volgens de Duitsers was er in nonactief en in februari 1941 krijgen èj ^ton ontslag, ook professoren en rech ' Als reactie op het besluit gingen Leidse en Delftse studenten in staig en hield prof. Cleveringa zijn be- femde protestrede wegens de afzetting van de befaamde Joodse professor Mey- ers — de schoonvader van oud-minis- -ter Samkalden — hetgeen Cleveringa acht maanden gevangenis kostte. De t universiteit van Leiden en de Techn. i Hogeschool van Delft werden gesloten, Andere maatregelen: Joden mogen geen donors meer zijn bij bloedtrans fusie (het Germaanse ras moet zuiver blijven!) In het najaar van 1940 ver schijnen bordjes in restaurants en bios copen: „Joden niet gewenst", die in april '41 worden vervangen door „Voor Joden verboden". In dezelfde maand worden de orkesten „Judenfrei" ge maakt.
De strop wordt steeds nauwer aan gehaald. In jan. 1941 wordt met de re Sistratie der Joden begonnen. Als Jood 'wordt beschouwd wie tenminste drie Joodse grootouders heeft of twee, maar ^^'^ '^^ ^^ synagoge behoort of met een i Jood is gehuwd. Het resultaat van deze registratie was:
Amsterdam Nederland
Nederlandse 69.000 118.500 (85»/ü)
Vreemdelingen 10.200 21.800 (15»/o)
W.O. Duitsers 6.900 14.500 (10«/o)
Andere nation, 3.300 7.300 (5»/o)
79.400 140.250
We moeten nog eens terug naar fe bruari 1941. Uitgelokt door N.S.B.'ers en W.A. mannen plus Duitse politie braken er in de Jodenwijk gevechten uit, die op het Waterlooplein in een soort veldslag uitliepen. Daarbij sneu- velde de W.A.-man Koot, die nu de martelaar werd van de nationaal-soci alisten. En toen kwam de Grüne Polizei. De Joodse wijk werd afgezet, mitrail ^^^^ werden opgesteld en het oproer Werd op nazi-manier neergeslagen,
Op ^2 en 23 februari hielden de Duitsers hun eerste razzia, die door Himmler zelf bevolen was. Ongeveer f^^ Joodse jonge mannen werden opge- pakt — zoiets deden de Duitsers liefst op zaterdag (de Joodse sabbat) — en op de daaropvolgende zondag gaat de actie door. Ze werden verzameld op het Waterlooplein en het J. D. Meyerplein. Ze ^ 'werden naar een interneringskamp ^^ Schoort gebracht, op enkele na wer
den ze al spoedig eerst naar Buchenwald vervoerd, waar een aantal omkwam en toen ging de rest naar het kamp Mauthausen in Oostenrijk, vanwaar niemand terugkeerde. Bij een latere razzia, in juni 1941 ook in Amsterdam en tevens in Den Haag, werden weer enige honderden Joden opgepakt. Ook zij stierven in kampen. Als reactie op de razzia van 22 en 23
Als reactie op de razzia van 22 en 23 februari brak op 25 en 26 februari in Amsterdam en omgeving de z.g. februaristaking uit. Het personeel van de tram, de reinigingsdienst, de havens, vele ambtenaren e.a. legden uit protest tegen de behandeling der Joden het werk neer. Het duurde echter niet lang. Rauter verzamelde zoveel troepen en
Rauter verzamelde zoveel troepen en politie, dat de actie snel de kop werd ingedrukt. Grote groepen stakers werden gearresteerd, maar na drie weken weer vrijgelaten. De gemeente Amsterdam kreeg een hoge boete te betalen (twintig miljoen gulden) die voor rekening moest komen van de hoogst aangeslagenen in de belasting. Een klein aantal ambtenaren moest worden ontslagen. Het bleek, dat een dergelijk midel om te protesteren in oorlogstijd en tegen een meedogenloze vijand, die voor niets terugdeinsde, ondoeltreffend was, maar als uiting van de Nederlandse gevoelens tegenover het Hitlerdom heeft het toch zijn betekenis gehad.
Bovendien waren er ± 20.000 van gemengd bloed (z.g. Mischlinge).
In sept. 1941 mogen ze niet meer aan het strand komen, in parken, dierentuinen, musea, bibliotheken en op markten. In oktober wordt hun verboden te verhuizen. Joodse kinderen mogen alleen Joodse scholen bezoeken. Eind '41 worden voor alle Nederlanders de z.g. persoonsbewijzen ingevoerd. Op die van de Joden staat een grote J (de voljoden). Wie 1 Joodse grootouder had, kreeg als opdruk B 1 (b= bastaard) en 2 Joodse grootouders B 2. Later werden deze vervangen door G I en II (G. = gemengd).
Op 29 april 1942 komt dan de verplichting van het dragen van de Jodenof Davidsster. Dat was een herkenningsteken en voor de Duitsers een teken van schande. In Hebreeuwsachtige letters stond erop „Jood". Dat moest wijzen op hun vreemde oorsprong. De zespuntige ster was geel van kleur. Ook dat was opzet, want geel was in de Middeleeuwen de kleur van de pestvlag! Onder de Joodse eigennamen komen alle kleuren voor (Rood, Zwart, Wit) maar Geel niet! Ze moesten zelf hun ster kopen (ze kostten 4 cent per stuk) maar ze moesten er ook een textielpunt voor inleveren. Deze Jodenster is voor hen een bron van velerlei ellende geworden.
„volksgenoten" In juni van dat jaar moeten ze alle fietsen inleveren. Ook mogen ze van 's avonds 8 tot 's morgens 6 uur niet meer op straat verschijnen. Joodse bedrijven waren al onder een z.g. „Verwalter" geplaatst, een bewindvoerder, meestal Duitsers, maar er leenden zich helaas ook Nederlanders voor. Joodse notarissen, advocaten, doktoren, apothekers en makelaars mochten nog alleen voor hun werken. Het Joodse grondbezit werd onteigend, benevens al hun andere onroerende goederen. Kapitalen, spaargelden en effecten moesten gestort en gebracht worden bij de bank van Lippmann — Rosenthal en Co te
e Amsterdam. Dit was een bekend bankiershuis onder leiding van Joden, maar deze werden eruit gegooid en het werkte voortaan met en voor de Duitsers. Het hele Joodse bedrijfsleven werd z.g. geariseerd, dus ontjoodst en in geld werd deze confiscatie geschat op ee half miljard gulden.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 10 maart 1967
Eilanden-Nieuws | 10 Pagina's