Geslaagde Orgelexcursie Van V.O.G.G.-Ers
Vele organisten en belangstellenden uit de Zeeuwse en Zuid-Hollandse afdelingen van de Ver. van organisten der Geref. Gemeenten (V.O.G.G.) trokken j.1. zaterdag 27 mei naar Dirksland. In het kerkgebouw van de Geref. Gem. werd een orgelexcursie gestart met een korte vergadering, en een bespeling on bezichtiging van het nieuwe „Leeflang orgel" dat verleden jaar in gebruik werd genomen, waarna vervolgens enige Flakkeese orgels worden beluisterd.
De voorzitter C. Burger uit Tholen stond in zijn openingswoord stil bij een gedeelte uit de 92e psalm, n.1. „Een voorbedacht lied", waarin hij met nadruk wees op de voorbereiding van de organist, om in de eredienst een voorbedacht spel te kunnen geven, zowel vóór; tijdens, als na de dienst. Hij waarschuwde ernstig tegen het vaak onvoorbereid, en onverantwoord „geklungel" op de orgelbank.
Ook een organist, al is hij nog zo eenvoudig, moet blijven studeren, evenals een predikant.
T. Stolk uit Middelharnis vroeg de aandacht van de aanwezigen voor zijn referaat „Het orgelbouwbeleid in onze kerken". Na eerst het dieptepunt van de orgelbouw, de vervalperiode uit de dertiger jaren geschetst te hebben, n.1. een droevige achteruitgang van het kunstrijk orgelmakers ambacht, wat uitliep op stijlloze „confectie orgels" met orgelfronten die sterk deden denken aan fietsenrekken en tandenborstels stond hij stil bij de ontplooiing en groei van de Geref. Gem. Voor het orgel was zeer weinig, of in het geheel geen waardering. Ging men over tot aanschaf van een pijporgel dan verviel men meestal in handen van inferieure orgelbouwers, daar men geen eisen stelde, en alles goedkoop moest zijn. Dat goedkoop ook in de orgelbouw beslist duurkoop is, komt men nu in veel kerken aan de weet. De referent waarschuwde echter, deze fout onze oudere generatie niet ernstig aan te rekenen, daar die ook veelvuldig is gemaakt in andere kerkgenootschappen. Veel van die goedkope instrumenten zijn daar echter al naar de schroothoop verwezen, vanwege hun hoge onkostenrekeningen. Ook onze kerken staan voor hetzelfde; er moet opgeruimd worden, en nieuw komen.
Dhr. Stolk belichtte daarna de opleving na 1945 en de waardering voor het mech. sleeplade orgel, wat allerwege weer door eerste klas orgelmakers wordt gebouwd, Nederland heeft zelfs momenteel een internationale reputatie. Deze gelukkige omkeer in de orgelbouw kunnen wij in vele kerken bewonderen" aldus de referent.
Deze ontwikkelingen gaan ook in de Geref. Gem. doorwerken, wat als „een wolkje als eens mans hand" gezien mag worden. Het nieuwe orgel te Dirksland, en in nog enige andere plaatsen zijn daarvan klinkende bewijzen. „Wij zijn er echter nog lang niet, daar nog steeds niet elke gemeente en organist overtuigd is van de noodzaak dat zeer verantwoord en voorzichtig met de financiën voor de aanschaf van een nieuw instrument moet worden omgegaan", aldus dhr. Stolk. Scherp hekelde hij de beunhazerij en het onkundig en eigen-zinnig optreden van sommige kerkeraden die zich daardoor in een orgelavontuur storten. Als voorbeeld nam hij een uitgebreid orgel in een Geref. Gemeente dat onlangs is klaargekomen, en wat door hem was bezocht. Hij had zich afgevraagd. Hoe is dat mogelijk in 1967 waar de orgelbouw op zo'n hoog peil staat". Opdrachtgevers en bouwer hebben ergerlijk gefaald. Zolang deze dingen gebeuren, blijven de geldverkwistingen in onze gemeenten tot de mogelijkheden behoren, aldus vriend Stolk.
Tenslotte riep hij alle organisten op, ernstige studie te maken van de verantwoorde orgelbouw. „Opdat zo u door uw kerkeraad gevraagd wordt enige richtlijnen te geven bij een eventuele nieuwbouw enz. van het kerkorgel, U geen halfslachtige meningen propageert, maar de kerkeraad op de goede weg leidt". Het mech. sleeplade orgel is vanwege zijn duurzaamheid en bedrijfszekerheid, ondanks dat hij duur lijkt, altijd nog het goedkoopste instrument geweest.
Als wij dit steeds onze kerkeraden en g emeenteleden voor ogen stellen, geven wij een verantwoord advies, en dan geloven wij hoopvol het „wolkje als eens mans hand" kunnen zien als de voorbode van een grote stroom van goede verantwoord gebouwde orgels; zo besloot de referent.
Vervolgens begaven zich de aanwezigen naar het orgel waar de organisten Poorvliet en van 't Geloof ieder een korte orglbespeling gaven. Door hen was met grote zorg een programma samengesteld bestaande uit koraalbewerkingen van Sweelinck; Pachelbel; Bach; Krëbs en hedendaagse componisten als Michielsen en Ouwehand. In deze bewerkingen lieten zij de aanwezigen de diverse speel, registreer, en klankmogelijkheden van „hun" orgel horen. In hun spel bewezen zij dit fraaie orgel waard te zijn, en gaven blijk van intense studie. Na bezichtiging van het instrument vertrok het grote organisten gezelschap (± 50 personen) naar Sommelsdijk, waar in Café de Kok de lunch werd gebruikt. Om half twee werden zij hartelijk verwelkomt in de Herv. Kerk te Sommelsdijk door de bekende organist-dirigent Gerrit Zoon, die iets vertelde over het orgel door Abi JVIeere uit Utrecht, in 1821 gebouwd. Dit instrument met een fraaie laat „Rococo" frontstijl heeft sinds de bouw twee keer een restauratie gehad.
Ook dit bewijst weer de degelijkheid van het mechanische orgel. Na de bespeling vertrok men naar de Herv. Kerk te Middelharnis, waar de organist Jan v. Dijk na enige bijzonderheden over het orgel verteld te hebben, een korte bespeling gaf. In de Geref. Kerk werd het gezelschap ontvangen door de organist Barend v. Zyll. Ook voor dit bescheiden „Leeflang-orgel" met zijn 12 stemmen bestond grote belangstelling. Verschillende V.O.G.G.'ers namen ook hier achter de klavieren plaats.
Daarna ging het in snel tempo naar Oude Tonge waar de organist Jan v. d. Made in de Herv. Kerk het prachtige Frobenius-orgel liet bezichtigen en bespelen, waarvan vanzelfsprekend een druk gebruik werd gemaakt. Na afloop had de voorzitter van de V.O.G.G. dhr. Burger voor dit instrument, wat met recht de „Parel onder de Flakkeese orgels" wordt genoemd maar een woord „Puntgaaf".
Hij dankte tenslotte de Flakkeese collega's Poortvliet en van 't Geloof en Stolk voor de perfecte voorbereidingen en leiding deze dag, waardoor alles zo prima slaagde, waarna de organisten en belangstellenden de terugtocht naar hun woonplaats ondernamen. De V.O.G.G. 'ers kunnen op een geslaagde dag rondom de Flakkeese orgels terugzien.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 2 juni 1967
Eilanden-Nieuws | 10 Pagina's