Crisis in de K.V.P.
}jet is niet te voorspellen wat uit- •indelijk het resultaat zal zijn van de jctie der christelijke - radicalen in de jVP. Niemand heeft er enig idee van ,óe dé verhoudingen in de partij eigeni]k liggen- Uit een opinieonderzoek in ebruari - maart, dus direct na de ver- Toegde verkiezingen voor de Tweede ;amer, dat gehouden werd door de afding Politicologie van de Vrije Unirersiteit, bleek dat 40»/o van de ondervraagde K.V.P.'ers voorkeur had voor Ie p v.d.A. als partner in de regering ,n Wk voor de V.V.D. (bij de A.R.P. »aren deze cijfers resp. 32 en 45 en bij Je C.H.U. 30 en 43). Daaruit zou men Ie conclusie moeten trekken, dat de neeste K.V.P.'ers meer naar de sociaistische dan naar de liberale kant geirienteerd zijn. Hetzelfde is het geval ffanneer we in aanmerking nemen, dat iet Katholiek Vakverbond, het dagblad De Volkskrant", de jongerengroepen, /ele intellectuelen en de leiding van de KE.0. tot de radicalen moeten worden >erelcend. Anderzijds wijst het feit, dat ;r van de 42 Tweede-Kamerleden ileclits 7 zich christen-radicaal verklaard hebben en de rest óf rechts is [éf centrum óf de kat uit de boom kijkt, ;rop dat het niet zo'n vaart zal lopen. Iet staat in ieder geval vast, dat de lal van het kabinet-Cals, geforceerd
door Schmelzer en Aalberse, de grote stoot heeft gegeven tot de enorme verwarring en verdeeldheid in de K.V.P. Jij bovengenoemde opiniepeiling is ook gebleken, dat van de roomse kiezers 49 '/o de val van dat kabinet betreurde, dat 13°/o het toejuichte en dat het 29''/o koud liet. Deze cijfers waren voor de P.v.d.A. resp. 62, 4 en 28; voor de V.V.D. 19, 53 en 23; voor de A.R.P. 46, 16 en 26 en voor de C.H.U. 38, 16 en 35. Hieruit blijkt, dat behalve bij de V.V.D. het aantal voorstanders van dat kabinet veel groter was dan het aantal tegenstanders, zelfs bij de C.H.U., die er zelf geen zitting in had willen nemen. Intussen kloppen deze cijfers weer niet met het opinieonderzoek omtrent het na de val van Cals opgetreden kabinet- Zijlslra, dat in plaats van een potvertenngspolitiek een saneringsbesluit voerde op financieel gebied. Over dit kabinet was men vrijwel algemeen zeer tevreden: bij de K.V.P. was 64''/o tevreden en eVo ontevreden, terwijl 30% geen mening had (!); bij de V.V.D. waren deze percentages resp. 80, 4 en 16, bij de C.H.U. 71, 6 en 23, bij de A.R.P. 92, 1 en 7 (vanwege Zijlstra natuurlijk) en zelfs bij de P.v.d.A., die bij de val van Cals aan de dijk gezet was, bleek het aantal tevredenen zelfs nog iets hoger dan dat van de ontevredenen n.1. resp. 36, 31 en 33. Men kan uit deze cijfers de conclusie trekken, dat een aanmerkelijk deel van de geënquêteerden er wonderlijke beoordelingsnormen op na houdt. Bij de val van Cals betreurde bijna SC/o van de r.k. deze val, zodat men zou moeten concluderen, dat deze „progressieven" wel niet gediend zouden zijn van een bezuinigingskabinet als dat van prof. Zijlstra, maar wonderlijk genoeg was 64''/o van de r.k. er tevreden over! We hebben al deze cijfers vermeld om duidelijk te maken, dat het onmogelijk is om zelfs bij benadering de juiste verhoudingen binnen de partijen en speciaal binnen de K.V.P. te weten te komen. Het blijkt, dat zeer veel kiezers hij hun beoordeling op een zeer primitieve wijze hun keus bepalen en dikwijls zeer inconsequent handelen. Daarom is het ook niet mogelijk een prognose te geven van de gang van zaleen in de K.V.P. met de christenradicalen. Prof De Quay heeft in een tatervieuw als zijn mening kenbaar gemaakt, dat een heel groot gedeelte van de partij niet met de groep Bogaers Wee zal gaan. Het bestuur van de K.V.P. heeft rastgesteld, dat er een volkomen vrije discussie in de partij mogelijk is. De fractie heeft besloten dat ieder lid in volle vrijheid een eigen standpunt ten aanzien van de partijvemieuwing kan ontwikkelen, maar de Kamerleden zijn verantwoordelijk voor het landsbelang. 2e moeten zich ook houden aan het verkiezingsprogram. De hele fractie zal J^et kabinet-De Jong blijven steunen. '^s 7 christen-radicalen zullen niet als êfoep afwijkende standpunten innemen. "olgens de heer Aarden, één van de 7, pensen ze geen chaos in de K.V.P. En °rs. Schmelzer heeft medegedeeld, dat na de 7 fractieleden, die het adres van '^6 groep-Bogaers hebben getekend, §een andere leden van de fractie meer gullen volgen, m.a.w. er komt geen weuk in de fractie. Op de vergadering van de Partijraad, die op 8 en 9 decem- "^r a.s. zal worden gehouden — dit orgaan zou men het „parlement" van de •^•y.P. kunnen noemen; het bestaat uit ^nige honderden afgevaardigden — zal n n de hele controverse worden doorgepraat en zal beslist moeten worden over de toekomst van de rooms-katholieke politieke organisatie in Nederland. Tot zolang zullen dus intern de controversiële standpunten in discussie zijn. Het ziet er thans niet naar uit, dat de k.V.P. op springen staat, maar wat er begin december zal geschieden onttrekt zich aan ieders oordeel. Dit is zeker, dat er in de K.V.P. en de A.R.P. groepen zijn, die streven naar een samenbundeling van alle progressieve elementen in de Nederlandse politiek. Karl Marx schreef meer dan een eeuw geleden in zijn „Communistisch Manifest": „Proletariërs aller landen, verenigt u!" Met een variant daarop klinkt thans als het ware vanuit de ultra-progressieve hoek: „Radicalen aller partijen, verenigt U!" De grote vraag is natuurlijk zullen de drie grote confessionele partijen hun christelijk karakter behouden, dus hun religieuze basis doen prevaleren boven de sociale controversen in de partijen of zullen de laatste zo dominerend blijken, dat er vroeg of laat een heroriëntatie zal plaats vinden op het gebied van de partij indeling? Wij zien het nog niet zo gauw gebeuren, dat de K.V.P. in tweeën splijt. In de C.H.U. schijnt men de tegenstelling behoudend-radicaal niet erg te voelen. Men krijgt de indruk, dat daar niet zoveel linkse krachten zijn. En wat de A.E.P. betreft, daar zal wellicht een splitsing of scheuring niet eens nodig zijn, omdat deze partij wat haar leiding betreft duidelijk een radicale koers vaart. De radicaal Berghuis is er voorzitter van; oud-minister Biesheuvel is fractieleider en deze noemde zich in de jongste verkiezingsstrijd evangelisch-radicaal. Mannen als prof. de Gaay Fortman en prof. Verdam en vele anderen zijn eveneens zeer radicaal. Vooral de jongerenorganisatie, de ARJOS, vaart ook in deze richting. Van drie Kamerleden is bekend, dat ze zeer vooruitstrevende denkbeelden hebben: de vakbondsman drs. Broersma, het nieuwe Kamerlid drs. Goudswaard en dhr. Kieft. Een bekende radicaal is ook drs. J. van Putten, parlementair redacteur van de „Haagse Courant", wel de Henry Faas (radicale collega van de „Volkskrant") genoemd. Overigens kan men eigenlijk aan de A.R. poUtiek, wat betreft de samenwerking met andere partijen in een kabinet, geen touw vastknopen. Ze zitten even vrolijk in een radicaal kabinet- Cals als in gematigde of rechtse kabinetten als die van De Quay, Marijnen, Zijlstra en De Jong. De situatie is dus noch in de K.V.P., noch in de A.R.P., wat de praktische politiek betreft, erg duidelijk. De tijd zal leren, of de partijindeling gebaseerd blijft op de oude tegenstelling van de religie dan wel zal overgaan op die van al of niet radicaal.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 8 september 1967
Eilanden-Nieuws | 10 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 8 september 1967
Eilanden-Nieuws | 10 Pagina's