Het graf van Graaf Willem II

Juist 150 jaar geleden ontdekte men in de Koorkerk te Middelbiorg het graf van graaf Willem II (1817). Een graaf die voor de Middelburgse abdij goed gezorgd heeft. ^ Geen wonder dan ook, dat hij in de abdijkerk begraven is. De abdij had dikwijls verschil van mening over bezittingen en tienden. Willem II onderzocht de kwestie en bijna altijd kreeg de abt gelijk. Zo was er b.v. in 1240 verschil van mening tussen de abdij en twee Zeeuwse edelen over wie het recht had op de tienden van Meliskerke. Enkele jaren later vroeg de abdij zijn hulp tegen de erfgenamen van Simon van Zanddijk. Deze Simon had tiendgronden van de abdij in leen ontvangen. Nu hij kinderloos gestorven was, behoorden deze landerijen weer aan de abdij te vervallen, wat Simons erfgenamen betwistten. Maar de abdij kreeg gelijk.

In 1252 stond hij de abdij toe „al haar eigen vee, het grote zowel als het kleine op zijn duinen te weiden, zijn duinmeyer (= een soort jachtopziener) en alle andere lieden verbiedende haar hierin hinder toe te brengen". En een jaar voor zijn dood liet hij de abdijgebouwen zo grondig restaureren, dat er bijna een nieuw complex te voorschijn kwam.

De jonge graaf.

Willem II is niet oud geworden: op de leeftijd van 28 jaar sneuvelde hij in 1256 tegen de West-Friezen, die hij — tevergeefs — wilde onderwerpen. Dit is gelukt aan zijn zoon, de bekende Floris V. Toen vertelde een bejaard man hem van het graf van zijn vader in een boerderij te Hoogwoud. Werkelijk vond men onder de haardplaat in een kist het lijk van graaf Willem II. De eigenaar van het huis werd gedood omdat hij het geheim zo lang had bewaard. De hofstede werd afgebroken en op de plaats een kapel gebouwd.

Floris V liet het lijk in een nieuwe kist leggen en begraven in het koor van de abdijkerk (Koorkerk) te Middelburg. De juiste rustplaats voor de vorst, die zoveel goeds voor de abdij heeft gedaan. Bijna drie eeuwen later, onder de regering van Karel V, werd er op het graf een fraaie graftombe opgericht, die later door brand echter vernield is. Inmiddels was er in kerkelijk Nederland heel wat veranderd. De Hervorming had aan de kerken een andere bestemming gegeven: ze waren voor de protestantse eredienst ingericht. De muren van de Koorkerk werden wit bepleisterd en tegen de plaats waar het graf was werden banken getimmerd. Van de grafnis was dus niets meer te zien. Zo heeft het Middelburgse volk hier een paar eeuwen gekerkt zonder iets van Willem II af te weten. Dat heeft geduurd tot 1817, het jaar waarmee ik zoeven begonnen ben.

Gesol met een vorsteniyk.

Dit opschrift klinkt misschien wel wat oneerbiedig, maar het is de waarheid. Luister maar. In bovengenoemd jaar besloot Mr. Lambrechtsen van Ritthem, lid van de Raad van Middelburg en voorzitter van het Zeeuws Genootschap der Wetenschappen, het graf op te sporen. Het is hem gelukt. In een nis vond hij onder een blauwe geschonden grafsteen het gebeente van Willem II. Hij liet het gebeente naar het museum brengen, waar de beenderen in een gesloten kistje werden bewaard. Die kist werd echter door de concierge wel eens opengedaan om de inhoud aan de bezoekers te laten zien.

Misschien zijn er toen ook wel eens enkele botten als souvenir meegenomen! Tot 1866 heeft de kist met inhoud in het museum gestaan. Toen werden de overblijfselen voor de derde maal begraven, nu in de andere abdijkerk, de Nieuwe Kerk. Tegenover de preekstoel en de twee marmeren borden, die aan weerszijden ervan hingen.

Vele Middelburgers zullen zich die mooie preekstoel en de twee borden in zwarte lijst nog wel herinneren. Het waren herinneringstafels voor Willem II en zijn broer Floris de Voogd, die hier eveneens begraven is. (De laatste was voogd over Floris V, die nog maar iVa jaar was, toen zijn vader stierf). Bij de brand van 17 mei 1940 zijn ze verloren gegaan.

Deze begraafplaats in de Nieuwe Kerk heeft geduurd tot 1903. Toen moest de vloer van de kerk vernieuwd worden en vonden een paar werklieden het kistje met Willems overschot. Ze kenden de inhoud niet. Maar deskundigen wisten er meer van. Ze lieten de kist weghalen en in een kamer van de abdij zetten. Het volgend jaar werd begonnen met de restauratie van de Koorkerk. De banken werden verplaatst, de muren ontdaan van de kalklagen. Toen vond men de ruimte waarin Willem II eens begraven geweest is. Daar werd later het gebeente opnieuw neergelegd, waarschijnlijk nu wel voor de laatste maal. Met de stukken van de grafzerk, die steeds in het museum zijn bewaard gebleven, als deksteen: een ridder-figuur zonder armen en benen.

Bij de brand van 1940 is het graf intact gebleven. Tegen de zuidmuur van de weer geheel herstelde Koorkerk is nu, hopenlijk definitief, de laatste rustplaats van onze graaf Willem II. In de zomermaanden zijn de beide abdijkerken iedere dag open, zodat belangstellenden ook dit graf kunnen zien.

Willem II wordt ook genoemd als de stichter van Den Haag, waar hij het hof vestigde. De oude Ridderzaal, waar de Koningin ieder jaar in september de troonrede uitspreekt, moet door hem zijn gebouwd.

Zeeland en Middelburg, dat hij zo

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen