Taalpraatje Kat

We hebben al een keer een taaipraat­ je gewijd aan minder bekende zegswijzen over de aap en de hond. Ook de kat deed op dit gebied een duit in het zakje. In vroeger tijden was het vel van de kat in trek voor het maken van bont- en pelswerk. Later kwamen, met het stijgen der „welvaart" andere dieren in „aanmerking" om te dienen voor fraaie bontjassen, denk u maar aan het doodknuppelen van jonge zeehondjes.

Aan dit gevaar zijn ontleend de oude zegswijzen „Men moet geen bontwerker brengen waar een mooie kat is" en „Hij is zo min te vertrouwen als een kat bij de bontwerker".

In de paartijd, meestal in maart, maakt de kat een apaprt geluid, dat krollen wordt genoemd. Vandaar krolse of maartse kat. Hiervan is de zegswijze afgeleid: „Er onder kruipen als een vogeltje dat een kat hoort krollen", voor diep onder de dekens kruipen.

Dat katten snel de nagels uitslaan als ze in het nauw zitten is algemeen bekend. Op deze eigenschap heeft de volgende zegswijze betrekking. „Zij is zo vriendelijk als een arm vol jonge katten". Je kunt haar niet zonder handschoenen aanpakken. Zij is niet mis.

Bekender is de uitdrukking „Zij leven als kat en hond", voor een echtpaar dat de tijd doorlopend ledig houdt met schelden en kijven.

Veel gebezigde zegswijzen zijn verder: „In het donker ('s nachts) zijn aUe katjes grauw". In het donker kan men over de schoonheid van de meisjes niet oordelen.

„Katten komen altijd op hun poten terecht". Zij redden zich wel uit de moeilijkheden.

„De kat in het donker knijpen". Schijnheilig zijn, verboden dingen doen. „Kijken als een kat in een vreemd

„Kijken als een kat in een vreemd pakhuis", voor zich ergens niet thuis voelen.

Ook in het volksgeloof speelt de kat een rol. Als het op de trouwdag slecht weer was, zeiden de buren: „ De bruid heeft de kat niet gevoerd". Zo ook: „Als iemand van katten droomt, gaat hij met valse mensen om".

Naar dit volksgeloof veranderden de heksen zich soms in zwarte katten. Het zien van een zwarte kat was een slecht voorteken.

Vandaar: „Ergens een zwarte kat gezien hebben". Dat voorspelde ongeluk. Zo'n plaats moest worden vermeden. Ook: „Daar is een zwarte kat tussen gekomen". De zaak heeft een verkeerde loop genomen, is niet doorgegaan of is afgesprongen.

Bekende spreekwoorden en zegswijzen zijn verder: „Om de wille van de smeer likt de kat de kandeleer". Men vleit uit baatzucht. „Ergens omheen lopen als de kat om de hete brij". Een zaak niet durven aan te pakken.

Met dezelfde betekenis: „De kat wil de vis uit de tobbe wel, maar wil niet zijn poten nat maken". „Een kat in het nauw maakt rare sprongen". In nood doet men ongelooflijke dingen om te ontsnappen.

„De kat op het spek binden" voor iemand in verleiding brengen. „Als men de kat op het spek bindt, wil ze niet vreten". Dat betekent: aangeboden diensten zijn zelden aangenaam.

„Als de kat van huis is, dansen de muizen". Als er geen toezicht is, halen de kinderen hun hart op. „Een kat in de zak kopen". Iets kopen zonder het gezien te hebben, bedrogen uitkomen.

Minder bekend zijn: „Oude katten lusten ook melk". Vergelijk „Een oude bok lust nog wel een groen blaadje". „Hij is zo gezien, als de kat in de melkkamer". Niet welkom zijn. Hoewel er nog meer uitdrukkingen over de kat zijn, besluiten we met „Wat weet de kat van saffraan?" Gezegd van een jongmens dat zich met zaken bemoeit, die hem niet aangaan,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen