De Engelsen verlaten Zeeland

Van het oponthoud der Engelsen op' Walcheren en Zuid Beveland had men in Antwerpen gebnuk gemaakt om de stad te versterken. Zo werd er bijvoorbeeld een zware ketting over de Schelde gespannen tussen de forten Lillo en Liefkenshoek. Antwerpen was voor Napoleon een belangrijke plaats, het, was volgens hem een pistool op de borst van Engeland. Maar door de besluiteloosheid van de Engelse bevelhebber Lord Chatham is de verovering van deze stad mislukt. Wel voer de Engelse vloot de Schelde

Wel voer de Engelse vloot de Schelde op tot bij het fort Bath, dat van de landzijde door de Engelse troepen was veroverd, maar verder is de vloot niet gekomen.

Zeeuwse koorts.

Zonder enig gevecht van betekenis geleverd te hebben, besloot Lord Chatham van de aanval op Antwerpen af te zien. Op 5 september (1809) ontruimde hij Zuid Beveland, ook de weinige soldaten van Schouwen verlieten dit eiland, en de troepen trokken zich terug, op Walcheren. Het eüand Tholen was niet bezet geweest.

Behalve uit militair oogpunt was er nog een andere reden, waarom de Engelsen niet doorzetten: de Zeeuwse koorts teisterde het leger. De Engelse officier, die ik in het vorige artikel heb aangehaald, schreef er over: „Er is een soort van pest hier, die naar men zegt in de herfst heerst. We beginnen de uitwerking reeds te voelen. Er is geen regiment of het heeft reeds aanzienlijk geleden, bijna het hele 23e regiment is in de hospitalen. De schildwachten worden soms twee maal afgelost in plaats van eens, wegens de plotselinge ongesteldheid van de memschappen. Ik beken dat deze toenemende ziekte mij erg verontrust. De soldaten worden vaak uit het geUd weggedragen". Tot zover deze Engelsman, die dit schreef op 12 augustus, toen juist het beleg van Vlissingen was begonnen en de volgende dag de stad vanuit zee zou beschoten worden. Het waren de vroeger zo beruchte Zeeuwse koortsen, waarvoor vooral de niet-Zeeuwen vatbaar waren. Ook de Franse soldaten hadden er last van.

Men schreef de ziekte toe aan de slechte hygiënische toestanden, de onvoldoende geneeskundige hulp en de moerassige bodem met de vele muggen.

Dokter Callenfels uit Sluis, zocht de verwekker in de grote onzindelijkheid van de straten, in de aangrenzende mestputten en de stinkende grachten. In een studie uit 1783 gaf hij deze onsmakelijke beschrijving van Vlissingen: „De kanalen, sloten, sluizen, water

„De kanalen, sloten, sluizen, waterleidingen en waterafvoeren zijn gevuld met slijk en worden niet behoorlijk schoongemaakt. De afval hoopt zich op in de straten en verrot daar. Men vindt er zelfs krengen van vogels, honden en katten. Het bloed en de afval van slagers en vishandelaars, de privaatgoten en de mesthopen verpesten de wijken. Daarbij komt dat de burgers varkens mesten, dat midden in de zomer de sloten worden gebaggerd en dat de modder en de dode vissen op de kanten worden gelegd. Dat het gemaaide gras op de wallen op hopen wordt gezet en daar verrot. Dat de doden binnen de steden en in de kerken worden begraven onder een dunne laag aarde". Er waren 18.000 soldaten op Walche

Er waren 18.000 soldaten op Walcheren, waarvan er 7.000 ziek waren. De dokters wisten niet wat ze moesten doen, behalve dan de gebruikelijke middelen als aderlaten, braakdrankjes, portwijn en koudwaterkuren voorschrijven, die weinig hielpen. Verplegingspersoneel was er niet voldoende, men had niet op zo'n massale ziekte gerekend. Het geneesmiddel kinabast was ook niet in voldoende voorraad aanwezig. Eerst half oktober kwam er 1.000 pond uit Engeland, dat ruim een maand tevoren was aangevraagd. Duizenden zieken werden op primitieve wijze naar Engeland gevoerd, maar er zijn er ook heel wat gestorven: 3.960 zieken en 106 zijn er gesneuveld.

Eigenaardig dat de meeste zieken niet in Vlissingen, maar onder detroepen op Zuid Beveland werden gevonden.

De gezonden verkeerden in angst en vrees voor wat hun boven het hoofd hing. Daarom werd besloten ook Walcheren te ontruimen. Op 23 december 1809 verlieten de laatste soldaten voor goed Zeeland, na eerst de verdedigingswerken van Vlissingen vernietigd ie hebben. Zo was deze onderneming op een mislukking uitgelopen. Een maand later lagen er nog 11.500 zieken in de Engelse hospitalen.

De inlijving.

Deze Engelse landing was voor Napoleon een goede aanleiding om een reeds lang gekoesterd plan uit te voeren. Het aoor hem uitgevaardigde Continentaal Stelsel, dat alle handel met Engeland verbood, werkte vooral in Nederland slecht. Zijn broer, onze koning Lodewijk Napoleon, was hem veel te slap in de bestrijding van de smokkelhandel, die hier welig tierde. Hu noemde zijn broer zelfs de grootste Hollandse smokkelaar.

Nu had hij een stok om mee te slaan, namelijk de slechte verdediging van Zeeland. „Het is een mooie mogendheid, die geen leger en geen vloot heeft", scnreef Napoleon vanuit Oostenrijk aan zijn broer. Een paar dagen na de ontruiming van

Een paar dagen na de ontruiming van Walctieren door de Engelsen werd dit eiland bij Frankrijk ingelijfd. Per snoevende proclamatie werd het aldus aan de bewoners bekend gemaakt: „Uw eiland maakt deel uit van het Franse keizerrijk. Gij zijt geroepen om deel te hebben aan de gelukkige bestemming van 40 milUoen inwoners, die zich verhovaardigen om door de grootste Monarch der wereld geregeerd te worden, om onder zijn grootmachtige bescherming de vruchten van zijn scheppend en levendigmakend vernuft te smaken". Enkele maanden later volgde heel ons

Enkele maanden later volgde heel ons land. We waren een deel van Frankrijk geworden, een Franse provincie, en zouden nu de strenge toepassing gevoelen van de Franse wetten, ook ten opzichte van de handel met Engeland.

Ook werd de conscriptie ingevoerd, ons land moest soldaten leveren. Na loting moest men soldaat worden, maar bijna niemand lootte vrij. Duizenden Nederlandse jongens hebben de tocht naar Rusland meegemaakt en maar weinigen zijn teruggekomen.

Omdat er zo goed als geen rietsuiker kon worden ingevoerd, ging men toen suikerbieten verbouwen. Welke boer zou deze verbouw nu nog wülen missen?

Napoleon was niet alleen een groot militair, hij blonk ook uit als wetgever. We kregen nu te maken met het bekende Franse wetboek Code Napoleon. Dit werd pas in 1838 in ons land vervangen door het Burgerlijk Wetboek, dat voor een groot deel een navolging is van het Franse, zo geschikt was dit.

De in 1811 ingevoerde Burgerlijke Stand hebben we nog altijd. Zo zien we dat uit deze inUjving nog wel goede dingen zijn voortgekomen! Middelburg L. van Wallenburg

Middelburg L. van Wallenburg

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen