Adriaan Valerius

Vooral in ae zomer worden er op verschillende plaatsen in Zeeland tentoonstellingen gehouden. Sommige maar enkele dagen, andere wel een paar maanden. In onS blad van 15 juli werd de tentoonstelling over de Zeeuwse landbouw in de Abdij te Middelburg vermeld, die gratis te bezichtigen is van 11 juli tot 22 augustus.

Nog langer duurt die in het Rijksarchief te Middelburg van Adriaan Valerius, van 20 juni tot 6 september. „Com nu met sang van soete tonen...", staat ei op het boekje, dat de bezoekers als toelichting krijgen. Ik heb deze tentoonstelling bezocht, heb er aantekeningen gemaakt en thuis zijn grote werk van bijna 300 bladzijden „Nederlandtsche Gedenckclanck" doorgenomen.

Waar vandaan ? Zijn voorouders woonden in Frankrijk. Zijn vader had de Franse naarn Frangois Valéry. Waarom hij naar ons land gekomen is, weten we niet, maar dat zal wel zijn vanwege de vervolgingen om het geloof. In 1569 werd hij als poorter in Middelburg ingeschreven. Hij bekleedde hier het ambt van notaris en was er ook klerk bij de schutterij. In 1570 is hier zijn zoon Adriaan geboren, de hoofdpersoon uit dit artikel. Dit jaartal staat ook op een huis aan de

kade te Veere op de hoek van het smalle Kraanstraatje:

Dit huis had vroeger de muzikale naam „De Harpe" en in 1955 werd deze gedenksteen er ingemetseld. Op 12 december 1600 werd hij als

Op 12 december 1600 werd hij als poorter van Veere ingeschreven, maar waarschijnlijk woonde hij er toen al enkele jaren. Immers in 1592 werd hij klerk bij Pieter van Reigersbergh, die equipage- en ammunitiemeester was en tevens ook burgemeester van Veere.

Het is de vader van Maria, die later getrouwd is met de bekende geleerde Hugo de Groot en haar man in een boekenkist uit het kasteel Loevestein, waar hij als remonstrant gevangen zat, liet ontsnappen.

In 1598 werd Adriaan Valerius op voordracht van de Admiraliteit van Middelburg door de Staten-Generaal aangesteld tot ontvanger van de convooi- en licentgelden. We zouden dat de invoer- en uitvoerbelasting kunnen noemen van de vele schepen, die de haven van Veere opzochten.

Veere was toen een drukke handelsplaats van wel 10.000 inwoners, dat is 10 maal zoveel als tegenwoordig. Het had een goede zeehaven en dreef handel met alle delen van de wereld. De grote reder Balthasar de Moucheron was hier vanuit Middelburg komen wonen en zag er zijn vloten naar alle zeeén der wereld zeilen. Men dreef er eon drukke lakenhandel met Schotland, vooral sinds een van de Heren van Veere met een Schotse prinses getrouwd was. De grote huizen op de kade „Lammetje" en „Struijs" worden nog altijd de Schotse huizen genoemd. Het scheepje op de stadhuistoren herinnert aan dt drukke handel.

Later heeft Valerius nog andere betrekkingen gehad: fortificatiemeester, notaris, schepen, lid van de raad, boekhouder van de armen.

Zün gezin. In 1598 trouwt hij er met Elisabeth Bouwens, de dochter van een andere burgemeester van Veere. Bij haar dood in 1619 waren er nog 3 kinderen iai leven: Frangois, Catharina en Margarita, enkele anderen zijn jong gestorven. Twee jaar later hertrouwt hij met Christina Adriaansd. van Boudewijnskerke, die te Middelburg woonde. Ze heeft hem nog een meisje (Elisabeth) en een jongen (Adriaan) geschonken. Kort daarop is Adriaan Valerius zelf gestorven, op 27 januari 1625. In d^ Grote kerk is hij begraven bij zijn eerste vrouw, zijn schoonouders en zijn jong gestorven kinderen.

We moeten ons echter nog even met de levende Valerius bezig houden.

Evenals zijn vader was hij erg muzikaal. Deze woonde tijdens het beleg van Middelburg door de Geuzen (1572 - 1574) in deze stad en heeft er ook de bevrijding in februari 1574 meegemaakt. Een jaar later, in 1575 werd de Westmonsterkerk op de Markt afgebroken en toen kocht hij voor 24 pond Vlaams (= ƒ 144,—) het kleine orgel uit deze kerk. Zoon Adriaan zal er ook wel eens op gespeeld hebben.

Ook hield hij van poëzie, dus sloot hij zich in Veere aan bij de rederijkerskamer „Missus Scholieren", die als zinspreuk had: ..In reijnder jongsten groeiende". Het gezelschap legde zich toe op het maken van verzen.

Hij werd daardoor ook bekend buiten zijn woonplaats. Dat blijkt hieruit dat men hem uitnodigde om mee te werken aan de gedichtenbundel „De Zeeuwse Nachtegaal". Men wilde bewijzen, dat er ook in Zeeland goede dichters woonden. Deze bundel is dan ook voor het grootste deel gevuld door Zeeuwen, die hun bijdragen opstuurden. In 1623 verscheen het boek in Middelburg. Adriaan Valerius heeft ook een vers gestuurd. Als vrome Calvinist had hij als opschrift gekozen de tekstregel uit de brief van Paulus aan de Romeinen, hoofdstuk 14 • 6 in de toen bestaande vertaling: „Wie den dach acht, die achten den

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen