De Belgische opstand

II

In het vorige artikel hebt u kunnen lezen, dat de Belgische soldaten zonder veel strijd de grens overgejaagd zijn naar hun eigen land. Dat was op 22 oktober 1830. Kapitein Groeneveld was net op het juiste moment "gekomen om hen uit Oostburg te verdrijven.

Hij trek nu met zijn soldaten naar IJzendijke, waar hij de Belgische vlag van de toren haalde. Daarna trok hij terug naar het fort Frederik Hendrik te Breskens.

In Oostburg had na de aanval der Belgen een grote uittocht plaats, ze waren nu wel weg, maar konden immers terugkeren. Velen verlieten de plaats, o.a. ook de predikant. Anderen bleven er wonen, maar brachten vrouwen en kinderen naar veiliger gebied. Dat deed ook burgemeester Callenfels. Overdag was hij in Oostburg, maar hij sliep buiten het dorp.

Inderdaad zijn ze ruim een week later teruggekomen, nu met veel groter legermacht.

Nieuwe invallen

Juist een dag voor de volgende invasie hadden de onzen een nieuwe bevelhebber gekregen. Het was luitenantkolonel Jozef Ledel, die op 27 oktober te Breskens aan wal stapte. Hij kwam uit Antwerpen en was door Chassée, de bevelhebber van de citadel, naar hier gezonden. Kort tevoren (16 oktober) was hij ook al in Zeeuws Vlaanderen geweest. Teleurgesteld door de weinige afweermiddelen was hij echter naar Antwerpen teruggekeerd. Zodoende had hij de eerste aanval op Oostburg niet meegemaakt. Nu kwam hij voor goed en door zijn dapperheid heeft hij Zeeuws Vlaanderen behoed voor een Belgische verovering.

Op 28 oktober was hij hier nog maar één dag, toen honderd Belgen uit Brugge naar Sluis en St. Anna ter Muiden kwamen. Bijna zonder slag of stoot wisten ze deze twee plaatsen te veroveren. Ledel wist ze echter te verdrijven. Daarna vertrok hij een paar dagen later naar Oostburg, waar hij zijn hoofdkwartier vestigde. Hij liet 50 man, onder luitenant Stratet, in Sluis achter. Deze kon het echter niet houden tegen een overmacht van 500 Belgische soldaten. Ze stonden onder bevel van burggraaf De Pontécoulant en namen bezit van Sluis en omgeving.

Een tweede inval in deze omgeving had plaats op 30 oktober. Toen kwam Grégoire, de bevelhebber van de vorige aanval, weer terug. Met 600 man veroverde hij Aardenburg. In de achterhoede van dit legertje bevonden zich nog 1200 a 1500 mannen, gewapend met spaden, messen, houwelen, bijlen, stokken. Ze konden de soldaten wel wat helpen, maar eigenlijk waren het echte rovers en plunderaars, die probeerden bij de Hollandse kaaskoppen wat te halen. De volgende dag, zondag 31 oktober,

De volgende dag, zondag 31 oktober, vertrok Pontécoulant met zijn soldaten uit Sluis naar Aardenburg. Zijn troepen verenigden zich met die van Grégoire. Deze bleef in Aardenburg, maar Pontécoulant ging op weg naar Oostburg voor een nieuwe aanval op deze plaats.

Aanval op Oostburg

Op die zondag was er in de Ned. Hervormde kerk geen dienst, de predikant was trouwens weg. De dienst in de r.k. kerk was echter druk bezocht. Alles scheen verder rustig. Onze soldaten waren nergens op verdacht. Sommigen waren bezig hun geweren te poetsen. Met die geweren was het niet veel bijzonders: munitie hadden ze weinig en de vuursteentjes voor de ontbranding deugden niet. Helpers van ons in Aardenburg hadden een briefje gestuurd: „ze komen", maar door onverklaarbare oorzaak kv/am dit pas 2 dagen daarna in Oostburg, dus te laat.

Ledel zelf was niet in Oostburg. Hij was van mening, dat hij het stadje toch niet zou kunnen houden en wilde zijn troepen terugtrekken naar het fort Frederik Hendrik in Breskens. Onderweg hierheen in de buurt van Schoudijke hoorde iiij schoten. Direct snelde hij met zijn soldaten terug en was nog juist op tijd in Oostburg, dat door de Belgen werd aangevallen. De toestand dreigde er chaotisch te worden. Maar in korte tijd wist Ledel de orde te herstellen en een eind te maken aan de verwarring onder onze soldaten.

Een kanon was volgens de soldaten onbruikbaar. Ledel onderzocht het en constateerde dat de kogelhouder er averechts in zat! In een ommezien had hij het schietbaar gemaakt. Nu zou het tegen de overvallers in stelling worden, gebracht. De paarden, die er voor gespannen waren, gingen echter op hol en zouden het kostbare wapen op die manier naar de vijand hebben gebracht. Juist op tijd schoot echter een van onze officieren een paard dood, waardoor ook het andere tot staan kwam. Het gevecht duurde maar kort. Maar

Het gevecht duurde maar kort. Maar de overwinning was aan de Nederlandse zijde. De Belgen hadden 14 doden en voerden bijna 100 gewonden mee over de grens naar hun eigen land. Plunderend en op hun terugtocht nodeloos vernielend, moesten ze voor de tweede keer van Oostburg terugtrekken.

Jammer voor onze commandant Ledel, dat hij geen ruiters had, zodoende kon hij de vijand niet^ achtervolgen. Ook Aardenburg moest Grégoire aan Ledel overgeven en hij was gedwongen de vier gijzelaars vrij te laten. De Belgische vlag, die een week op Aardenburgs toren gewaaid had, werd natuurUjk vervangen door onze eigen driekleui*.

Bij de bevrijding van Zeeuws Vlaanderen in het najaar van 1944 zijn alle dorpen in deze streek zwaar beschadigd. Ook Oostburg. Ze zijn nu weer opgeknapt, van de verwoestingen is niets mee'" te zien. Oostburg is daar de grootste plaats, de centrumgemeente geworden. Een plein heeft men naar kolonel Ledel het Ledelplein genoemd en hier is het Ledeltheater gebouwd. In de hal hiervan heeft de Amsterdamse kunstschilder Willy Ledel in 1956 een schilderij gemaakt van zijn roemruchte voorvader. Kolonel Jozef Ledel is in 1835 gestorven, in 1831 was hij bevorderd tot kolonel. Van het enkele malen genoemde fort Frederik Hendrik bij Breskens is niets meer over.

Middelburg L. van Wallenburg

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen