Moderne vindingen vastgelegd in speculaasplanken

De stadsoverheid gelastte wel dat de markt met het luiden van de poortklok voorbij moest zijn, maar daar trok Sint Nicolaas zich niets van aan.

Ook de bakkers gingen door de eeuwen heen rustig door met het bakken van poppen in speculaas. Speculatio betekent weerspiegeling. Deze naam is wellicht ontstaan, omdat de afbeeldingen in hout uitgesneden een spiegelbeeld waren. De oorsprong kan zijn het oude gebruik van de Germanen, die hun goden in brood uitbeeldden. Die broden werden dan geofferd. Ook dierafbeellingen werden daarvoor gebruikt. Omdat deze gewoonte zo hardnekkig was, dat dit bijgeloof niet was uit te roeien, gaf men er een kerkelijke betekenis aan. En zo werd het van oorsprong heidense offerbrood het feestgebak voor christelijke feestdagen.

Uitgesneden prenten

De prentsnijders waren de bakkersgezellen, die er menige winteravond aan besteedden. Zij voerden ook opdrachten uit voor bepaalde onderwerpen van speciale bakkers. Was een prent, die in de oven werd geschoven met het deeg erin gedrukt, versleten, dan nam men de afbeelding over op een nieuwe plank. Er is een houtsnijkunst ontstaan, waarvan nog voorbeelden bewaard zijn gebleven. Niet alleen Bijbelse voorstellingen

Niet alleen Bijbelse voorstellingen werden uitgebeeld, maar ook de nieuwste ontwikkelingen in de techniek. Maar ook voorstellingen uit het dagelijkse, huiselijk leven. Bij dit alles kwamen de tropische specerijen, zoals kaneel, goed van pas. Overigens is marsepijn afkomstig van de Arabieren en kwam het via Spanje naar Europa. Maar al is het zo dat speculaas al lang

Maar al is het zo dat speculaas al lang machinaal wordt gebakken en de pepernoten — overigens ook weer zo'n oud vruchtbaarheidssymbool — een grote plaats innemen. Sinterklaas is door de eeuwen heen overeind gebleven. Al is de bestraffende vinger nog maar

Al is de bestraffende vinger nog maar nauwelijks belangrijk en al zwaait Zwarte Piet wat minder met de gard, al is het dus niet meer wat het eens is geweest, toch blijft het een vrolijk feest in een inktzwarte duisternis.

Een feest vol symboliek, getuige de taai taai vrijers en vrijsters, de harten van speculaas of suikergoed. En als drank, warme chocolademelk of een warme bisschopswijn. Het is in deze tijd een geluk dat oude tradities niet alleen in afbeeldingen voortleven, zonder echter tot excessen uit te groeien, maar zoals op een Haagse Sinterklaasprent uit de 18de eeuw geschreven staat: „Hier doet ons Sinter Klaas

„Hier doet ons Sinter Klaas weer aan zyn dag gedenken

Nu hij de Kindre Koek en Marsepijn wil schenken.

Maar zagt houw en werpt geen suyker meer nog prik

Den Jonge Juffer die begeert geen houte klik".

De meeste bakkerovens zijn verdwenen, maar in sommige oudheidkamers zijn er nog bewaard gebleven, als schakel tussen verleden en heden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen