Edelsmid Cor Elenbaas slijpt zelf zijn stenen

Elenbaas is een van de weinige edelsmeden in Nederland die zijn stenen zelf kan slijpen. Voor de edelsmid die dat niet kan is er geen man overboord want de stenen zijn kant en klaar te koop. Elenbaas kan echter, door zelf te slijpen, het sieraad en de steen geheel op elkaar afstemmen. „Het slijpen kun je in Nederland niet leren", vertelt hij. „Ik ben ervoor naar Duitsland gegaan waar vrienden mij de kunst hebben bijgebracht". Zijn atelier bestaat derhalve uit een gehele verdieping die vol slijpattributen staat. Daarmee kunnen de stenen door midden worden gesneden, glad gemaakt, geschuurd en gepolijst. „Vroeger werd de energie voor de slijpsteen opgewekt met een waterrad', vertelt hij, zijn werkplaats vol elektrisch apparaten overziend.

Zijn ruwe stenen haalt hij in Idar Oberstein, een plaatsje in Duitsland wat het centrum van de edelstenen is. Liefhebbers gaan daar bij afgravingen van bergen ook nog wel zelf op zoek in de hoop op de gouden greep. De edelstenen zitten vaak weer vast aan andere stenen. Aan de buitenkant is soms niet te zien dat het hier om iets bijzonders gaat. Pas als de ruwe steen door midden wordt gesneden blijkt er iets glanzends in te zitten. En dan nog verkrijgt dat pas zijn eigenlijke schoonheid als het onder de slijpsteen een vakkundige bewerking ondergaat.

Elenbaas is geen verwoed verzamelaar van allerhande bijzondere stenen, hoewel hij er wel een paar fraaie exemplaren tussen heeft. Een daarvan is aan de buitenkant een nietsogende kei, die echter als een puzzeltje uit elkaar te halen valt. Binnenin blijkt dan de volmaakte afdruk van een slak bewaard gebleven te zijn, kompleet met het spiraalvormige slakkenhuis en een patroon van lichte inkervingen. „Een versteende slak", verklaart hij. „Hoe lang geleden weet niemand, maar ooit is dat üier dood gegaan en langzaamaan versteend. Van de slak op zich is niets meer over. Alleen zijn gave afdruk is voorgoed bewaard gebleven.

Een andere steen is niet zozeer bijzonder om zijn schoonheid, maar om wat er in zit. Houd je de steen tegen het licht, dan zie je oeroud water langzaam heen en weer bewegen. „Het zuiverste water dat er bestaat", zegt Elenbaas. „Nog helemaal zonder industriële verontreiniging".

Naast deze exemplaren, die hij zorgvuldig bewaart, heeft Elenbaas diverse edelstenen die hij verwerkt in zijn sieraden. Tijgeroog, malachiet sodaliet, aventurien, agaat, heeft hij nog ongesiepen in voorraad. „Agaat is een betrekkelijk zachte steen en daardoor goed bewerkbaar. Je kunt de agaat in een zuur leggen en de steen daarna in suikerwater koken. De steen wordt dan diepzwart, de kleur valt er niet meer uit te halen. Daarmee heb je onix verkregen".

Passie

De passie die sommige stenenverzamelaars aan de dag leggen is niets nieuws. Onze voorouders dachten dat de stenen van bovennatuurlijke oorsprong waren. Ze schreven ze dan ook bijzondere krachten toe. Volgens de Grieken kon een drinkbeker die gemaakt was van amethist iemand tegen dronkenschap beschermen. Een robijn zou een krijger onkwetsbaar maken. Deze moest dan wel in zijn eigen vlees worden aangebracht.

Ook allerlei geestelijke eigenschappen werden de stenen toegeschreven. Niet voor niets draagt de jaarlijkse Sint Nicolaas een ring met een grote steen. De traditie dat rooms-katholieke kardinalen een blauwe saffier in hun ring droegen, gaat terug naar het middeleeuws geloof dat deze steen zuiverheid schenkt. De paarse amethist brengt nuchterheid en de smaragd rust. Edelstenen zijn ook al eeuwenlang in zwang als medicijn. Saffier werd een genezende werking toegeschreven bij oogkwalen, robijn bij milden leverkwalen en de maansteen zou helpen bij tuberculose.

Elenbaas neemt het geloof aan de werking van de stenen voor lief maar past die niet op zichzelf toe. „Dan zouden alle slijpers het eeuwige leven moeten hebben" zegt hij nuchter, „want die hebben ze dagelijks in hun handen. Maar de kracht die stenen wordt toegekend is inderdaad al oud. Denk maar aan de waarzegster en haar kristallen bol".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen