Thomas L. Friedman, Beirut/Jeruzalem

Het boek opent met een kort maar verhelderend historisch overzicht, dat het ontstaan van de komplexe situatie enigszins duidelijk maakt. De strekking van Friedmans betoog komt hierop neer: het Israëlisch-Palestijnse konflikt ontstond toen de Palestijnen door de Israëlieten verdreven werden van de plaats waar ze huns inziens recht op hadden. In 1964 werd de PLO, de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie, opgericht. Deze organisatie, die door de Arabische wereld met open armen ontvangen werd, trachtte door middel van harde akties Israël murw te maken. De oorzaak van het andere konflikt, de Libanese burgeroorlog, is de verdeeldheid binnen de bevolking. De Libanese bevolking bestaat namelijk uit de fel tegenover elkaar staande christenen en moslims. De spanningen tussen deze groepen liepen op, toen de Libanese regering rond 1970 de PLO toestand om Israël vanuit Libanon te bestoken. De Christenen moesten hier niets van hebben. In 1975 barstte de bom en brak er een lange, uitzichtloze oorlog uit.

In het eerste deel beschrijft Friedman zijn verblijf in Libanon en de trieste situatie in Beirut. Daarbij komt onvermijdelijk de vraag aan de orde: hoe reageren de inwoners van Beirut op vijftien jaar onzekerheid? Ten eerste worden ze onverschillig tegenover elk gevaar. Wat er ook gebeurt, het laat hen koud. „Als je in Beirut hebt gewoond, heeft het leven niet veel verrassingen en schokkende ervaringen meer in petto. Dank zij deze ervaring draag je in emotioneel opzicht altijd een kogelvrij vest" (p. 35). Daarnaast vluchten velen in de fantasie

Daarnaast vluchten velen in de fantasie en in gedachtenspelletjes. Als er weer iets gebeurd is. zit zogenaamd Israël, Amerika' of Rusland er achter. Is een familielid om het leven gekomen, dan is dat in een bepaald opzicht een opluchting: jouw familie heeft nu wel voldoende bijgedragen aan de statistieken. Zo houdt men zich en elkaar op de been.

Dan de vraag waarom Israël zijn hand in het wespennest stak door in 1982 Libanon binnen te vallen. Israël had een totaal verkeerd beeld van Libanon: Libanon werd gezien als een in wezen christelijk land, dat bevrijd moest worden van een handvol moslims en Palestijnen. De Libanese christenen beschouwde men als een eensgezinde bondgenoot. In werkelijkheid vormden de moslims bijna de meerderheid, en waren de christenen even onderling verdeeld als de rest van de bevolking. Bovendien waren ze dermate corrupt, dat ze Israël voor hun karretje spanden. Hoe dan ook. de operatie werd een algehele mislukking; in 1985 had Israël zich geheel uit Libanon teruggetrokken.

In het tweede deel komt de Israëlische situatie aan de orde. Ook hier verbleef Friedman een aantal jareii. Buitengewoon interessant is in het eerste hoofdstuk de manier waarop hij Israël en Libanon met elkaar vergelijkt. Beide landen zochten eind jaren zestig naar een antwoord op de vraag welke staat ze nu eigenlijk wilden. In beide landen bestonden hierover meningsverschillen. Maar terwijl deze meningsverschillen in Libanon werden uitgevochten, werden ze in Israël zoveel mogelijk genegeerd. Beide landen raakten hierdoor politiek verlamd. „In Libanon noemden ze de verlamming 'anarchie' en in Israël 'nationale eenheid', maar het effekt was hetzelfde: een politieke impasse." (p. 230).

Over de zionisten zegt Friedman dat ze drie doelstellingen hadden: hun staat moest heel Israël bevatten, hij moest joods zijn en demokratisch geregeerd. Echter, slechts twee van deze doelstellingen konden verwezenlijkt worden. Als de staat bijvoorbeeld heel Israël zou omvatten (dus ook de Palestijnse gebieden!) maar toch joods blijven, zouden de Palestijnen geen stemrecht mogen krijgen. Geen van de grote partijen kwam met een definitieve keus.

Hoe is nu de werkefijke situatie van de Palestijnen in de bezette gebieden? Worden ze werkelijk onderdrukt? Het antwoord van Friedman is tweeledig: aan de ene kant overdrijven de media de situatie sterk. De meeste Palestijnen gedragen zich als normale burgers van de staat Israël: ook al zijn ze enthousiast over de intifada, de Palestijnse opstand, ze gaan met een gerust hart in Israël naar hun werk. Eigenlijk hebben ze zich vrijwillig aan Israël onderworpen doordat ze ekonomisch van Israël afhankelijk zijn. Aan de andere kant krijgen de Palestij

Aan de andere kant krijgen de Palestijnen eigenlijk helemaal niet zoveel aandacht: als erin de media veel geschreven en gesproken wordt over de Palestijnse kwestie, is dat alleen vanwege de belangstelling voor Israël. „ Westerse nieuwscamera 's komen niet in groten getale naar Israël om Palestijnse stenen te Hlmen: ze komen om joodse gummiknuppels te filmen." (p. 392). De belangstelling voor Israël is zo onevenredig groot - zelfs veel onbenullige incidenten halen de voorpagina's - omdat er door de invloed van de Bijbel nog steeds een grote betrokkenheid met Israël bestaat, aldus Friedman. De Palestijnen zijn hier echter niet bij gebaat.

Waar ligt nu de oplossing van het konflikt? Hierbij zal volgens Friedman Amerika een grote rol moeten spelen. Amerika zal zich moeten gedragen als een vriend, maar ook moeten onderhandelen als een oosterse kruidenier. „Ook al kan Amerika geen pasklare antwoorden geven, het kan wel de juiste vragen stellen. Het kan de hoop levend houden; het kan de discussie gaande houden."

Ik heb het boek met genoegen gelezen. Het biedt zeer scherpe analyses en is verlucht met talrijke voorbeelden en anekdoten. Het zal duidelijk zijn dat het boek niet vanuit een Christelijke levensovertuiging geschreven is. Met deze reserve wil ik het toch aanbevelen voor wie meer wil weten over de situatie in het Midden-Oosten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen