Gegevens uit nalatenschap over orgel in de Herv. Kerk van Dirksland

Een lezer zond ons uit de nalatenschap van zijn overleden zuster een artikeltje, dat zijn moeder wellicht had overgeschreven uit een streekblad op Flakkee: 'Hoe Dirksland zijn orgel verkreeg - negenjarig jongetje gaf vioolconcert'. In de negentiende eeuw heeft men de

In de negentiende eeuw heeft men de meeste oude kerken op Goeree-Overflakkee van een kerkorgel voorzien. Vóór die tijd had de eredienst een zeer eenvoudig karakter. Het lied der gemeente, door de voorzan

Het lied der gemeente, door de voorzanger op de juiste toonhoogte ingezet, klonk zonder enige begeleiding Slechts enkele kerken beschikten over een orgel, zoals Sommelsdijk, waar er door de goede zorgen van baljuw Hobius de Krijger in 1775 één kwam. Dit orgel ging helaas in 1779 in vlammen op en pas in 1821 zou in de herbouwde kerk van Sommelsdijk een nieuw orgel worden ingewijd.

Daarentegen bleef Middelharnis nog vele jaren zonder instrument. Zelfs in een flinke kerk als Oude Tonge kwam pas in 1897 een orgel. Te Den Bommel kochten kerkvoogden en notabelen een harmonium voor de kerk Een pijporgel was te duur, maar om toch de schijn van een echt orgel op te houden, plaatste men het harmonium in een orgelkast met sierlijk front, dan leek het nog wat.

Al eerder was de kerk in Stad aan 't Haringvliet van een eenvoudig orgel voorzien, gebouwd door de 'Vlissingse orgelmaker C. van Sprang. Dit orgel was een geschenk van ds F. te St. Maartensdijk, schoonvader van de toenmalige predikant J. G. Wanrooij. Hij deed het instrument cadeau uit waardering voor de hartelijkheid, die de mensen te Stad jegens het predikantsgezin betoonden.

Had te Sommelsdijk de heer Hobius de Krijger ook een bedrag gelegateerd voor onderhoud van het orgel, benevens 208 gulden als jaarlijkse uitkering voor de organist, in Stad beschikte men niet over dergelijke fondsen. Gelukkig was de schoolmeester zo welwillend om zijn diensten geheel gratis te verlenen. Dit ontlastte de gemeente alweer van een zorg.

Statige Ouverture

Voor Dirksland brak op 15 oktober 1807 een dag van grote vreugde aan. Een lang gekoesterde wens ging in vervulling toen op die dag het grote orgel in gebruik genomen werd. De gehele gemeente had hiervoor gespaard en met een paar belangrijke giften erbij van bemiddelde personen, had men voldoende kapitaal vergaderd om een orgel te bestellen bij de Rotterdamse orgelmaker!. P. Kiickel.

Bij de overdracht sprak ds. L. van Grendel. In zijn toespraak heeft deze het orgel 'ten heilige eredienst plechtig inge wijd en Gode opgedragen'. De orgelcommissie - men sprak toen deftig over Commissie van directie - had de organist der Grote Kerk te Rotterdam, de heer J. Tours, gevraagd om als adviseur te willen optreden. Bovendien gaf hij op de dag van ingebruikneming een orgelconcert te Dirksland.

Het verslag van de bijeenkomst meldt, dat Tours het orgel bespeelde evenredig aan 's mans talenten. Een statige ouverture was aanvang der plechtigheid terwijl de redenaar zich tot spreken gereed maakte. Ds. Grendel schijnt lang te hebben gesproken, want telkens liet hij ter verpozing een lied zingen, o.a. Psalm 150 en verscheidene Evangelische gezangen. Men zong niet alleen om het orgel in al zijn welluidendheid te horen, maar vooral om door de kracht der gewijde muziek de edelste gevoelens en aandoeningen des harten gaande te maken.

De klap op de vuurpijl was het negenjang zoontje van Tours, die een vioolconcert ten beste gaf. daarbij door zijn vader op het orgel begeleid.

Dierbaar hulpmidde

Verrukt over de zo geslaagde openingssamenkomst schreef men in 1807 vanuit Dirksland:

„God make ons voor dit Zijn geschenk, voor dit dierbaar hulpmiddel tot een gepaster Godsverering recht dankbaar, en Hij worde voortaan met onze gezegende Zaligmaker door ons te meer verheerlijkt."

Intussen had Tours op verzoek van de 'commissie van directie' een rapportje opgesteld. In dit gewichtige stuk verklaarde Tours dat hij het gemelde orgel, met alle nauwkeurigheid heeft nagezien en bevonden dat alle materialen en bewerking van alles volkomen beantwoordde aan het bestek, en dat de maker door dit zijn werk recommendatie verdiende.

Sindsdien prijkt de hervormde kerk van Dirksland met het nog altijd fraaie instrument, dat volgend jaar (?. red) anderhalve eeuw oud is. Het orgel van Dirksland komt als enig orgel van Flakkee op de monumentenlijst voor. Tours heeft in zijn rapport niet overdreven. Ds L. Grendel, die zo'n lange redevoering hield, was als predikant zeer gezien. Kort voor de orgelinwijding plaats had, wees ds. Grendel een beroep naar Nieuwerkerk en Duiveland af, hetgeen hem een tractementsverhoging van 200 gulden opleverde.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen