De troost der verkiezing

Het was half de vijftiger jaren dat dominee L. Vroegindeweij deze aangrijpende regels - en vele andere - schreef in De Waarheidsvriend, het wekelijks verschijnend blad van de Gereformeerde Bond. Hij deed dat in het kadfer van een artikelenreeks waarin hij de inhoud van de Dordtse Leerregels voor de lezers besprak. Heel uitvoerig! De serie bestreek een tijdsduur van wel vijftien jaren-van 1954 tot 1969. Dat laatste jaar was ook zijn sterljaar. Bijna had hij zijn bespreking afgerond. Nog een enkel artikel maar. Het heeft net niet zo mogen zijn.

Velen waardeerden in die jaren zijn bijdragen. En nóg is zijn naam niet vergeten. En evenmin zijn publicaties. De aangeduide artikelen verschenen deze zomer in boekvorm. De driedelige bundel is weliswaar nog niet geheel uitverkocht - maar veel scheelt het niet meer

Wie zich dus - wie weet door middel van deze bespreking - aangetrokken voelt dit werk aan te schaffen, stelle het niet te lang uit. Bij voorbaat beveel ik het van heler harte aan.

Enkele maanden geleden al schreef ik een korte aankondiging bij de verschijning van deze boeken. Laat ik nu proberen aan te geven waarom ik deze verhandeling van de Dordtse Leerregels aanbeveel.

Reformatorisch

In zijn eerste artikel gaf ds. Vroegindeweij zich rekenschap van zijn intentie waarmee hij deze serie begon te schrijven. Allereerst, zo lezen we, wil ik me er rekenschap van geven wat reformatorisch is. Opdat de lezers van de Waarheidsvriend de leer van de Reformatie zouden kennen, achtte hij het nuttig de Leerregels samen door te lezen. Dit motief komt door de boeken heen telkens terug. Het is nodig dat de gemeente weet wat gereformeerd is! Want, zo schrijft hij elders, alle leer en prediking die niet gereformeerd is, brengt eigenlijk een Evangelie waaraan de mens zoals hij waarlijk is, niets heeft.

Wat is dan gereformeerd? Aan de hand van de belijdenis van Dordt zou dat in vijf punten aan te geven zijn, samenvallend met de vijf hoofdstukken in de Dordtse Leerregels; in een volgend artikel wil ik met enkele voorbeelden laten zien hoe ds. Vroegindeweij deze hoofdpunten bespreekt. Hijzelf noemt in zijn eerste artikel echter een zevental zaken die eveneens kenmerkend zijn voor de gereformeerde leer. Ik noem ze u. 1) Het gezag van de Heilige Schrift. 2) De onmacht van de mens. 3) De vrijmacht van God. 4) De algenoegzaamheid van Christus. 5) De onverdienstelijkheid van het geloof 6) De gehoorzaamheid van de kerk aan Christus. 7) De ere Gods als het hoofddoel van het leven. En inderdaad - wie gereformeerd is,

En inderdaad - wie gereformeerd is, belijdt deze zaken als waarheid en overeenkomstig Gods Woord.

Dwalingen

Hiermee hangt het volgende argument nauw samen. Ook om allerlei dwalingen van deze tijd aan te wijzen, biedt de behandeling van de belijdenis der kerk de beste gelegenheid, aldus de schrijver. De Leerregels ontstonden in een crisis

De Leerregels ontstonden in een crisistijd van de kerk, namelijk toen de waarheid van Gods eenzijdige genade weersproken werd. Zowel in de vijftiger en zestiger als in de negentiger jaren van deze eeuw is het nog niet anders. Het is dan ook heel goed het antwoord van onze vaderen nog eens accent te geven.

Ds. Vroegindeweij noemt ze bij name - namelijk bij wie hij in zijn tijd een afwijken van Schrift en belijdenis signaleert. De naam van Karl Barth komt op veel plaatsen van zijn boeken voop. En met de stukken toont hij aan dat deze grote theoloog, deze 'kerkvader van de twintigste eeuw', op menig punt geen recht doet aan het getuigenis van de Heilige Schrift. Ook degenen die zich wel gereformeerd noemen, maar het naar het oordeel van de schrijver ten diepste niet zijn, krijgen nog al eens een beurt. Bijvoorbeeld zij die op subtiele wijze de leer van de erfzonde negeren of zelfs ontkennen. „Het valt mij hoe langer hoe meer op dat (veel) predikanten (...) deze semi-pelagiaanse leer blijken te huldigen. Ze zijn bang voor de prediking der uitverkiezing en nu vervallen zij, hoe gering ook, in de dwaling van de vrije wil.' Zeer scherp is de schrijver tegen zulken.

Vanwaar komt zulk een dwaling? Ontrouw aan de gereformeerde belijdenis, aldus ds. Vroegindeweij, komt daaruit voort dat men de Schrift niet verstaat, niet wil verstaan in al haar diepte en scherpte. Bij de bespreking van hoofdstuk L artikel 7, gaat hij daarop in.

In éen van haar jongste geschriften klaagt onze Synode dat er te weinigen zich richten naarde belijdenis der vaderen, „dat de belijdenis der vaderen in de kerk niet genoegzaam funktioneert als baken voor denken en prediken". Dat is zeker waar Doch ik meen dat dit euvel heel diepere wortels heeft. Men luistert veel te weinig naar de Heilige Schrift.

Daar staat het heel anders in dan vele dominees preken. Het is veel onmogelijker om zalig te worden dan in de allermeeste predikaties uitkomt. Het is ook veel meer mogelijk bij God dan de meesten zeggen. (...) Wie zijn er uitverkoren? Zekere perso

Wie zijn er uitverkoren? Zekere personen die niet beteren waardiger zijn dan anderen. Er is uiterlijk geen verschil. Maar die het overkomt dat God hem

Maar die het overkomt dat God hem arresteert en gevangen zet onder de Wet. die zegt: ..Slechter dan alle anderen. God heeft de allerslcchtsten uitverko

God heeft de allerslcchtsten uitverkoren. Niet beter of waardiger". In hun eigen gedachten slechter en onwaarditevens om op die wijze oude en nieuwe dwalingen te weerleggen. Door het hele boek heen blijkt overduidelijk dat er nog een motiefis. Misschien wel het belangrijkste. De samenstellers van deze herdruk hebben het begrepen, blijkens de ondertitel die ze aan hun trilogie meegaven. Uit het slot van het laatste citaat blijkt het ook overduidelijk. Dat is het pastorale motief

Wie ds. Vroegindeweij heeft gekend, verbaast zich daarover niet. Hij was een geleerde dominee, een theoloog van grote eruditie - maar vooral was hij een pastoraal prediker, één die zijn schapen en hun noden kende. Het bleek uit zijn preken, het is eveneens in dit geschrift te merken. Hij behandelt de Leerregels als het ware als een troostboek - in overeenstemming met die Leerregels zelf! „Tot een levendige troost Zijns volks...', zo immers typeerden de Dordtse vaderen de leer van de verkiezing.

Graag wil ik een volgend keer nader ingaan op een aantal aspekten van wat deze boeken inhoudelijk bieden. Dan zullen oko nog enkele formele opmerkingen gemaakt moeten worden. Voor dit keer volsta ik met nogmaals een hartelijke aanbeveling uit te spreken. Daaraan toevoegend dat eigenlijk geen gereformeerd mens deze boeken ongelezen zou moeten laten. Ten zeerste geldt dat van de ambtsdragers. Zij ondertekenden immers mede de Canones (Leerregels). Laat u door dit geschrift daarin nader onderwijzen. Het kan uw ambtelijk werk ten goede komen! En om het pastorale element van deze verhandeling nog even te onderstrepen - tot slot een kort fragment uit het derde deel.

De kracht van een christen is gelegen in Christus. Het hopen op de gerechtigheid van Christus is begin en einde. Deze waarheid doet niets af aan het verlangen van de gelovige om naar al Gods geboden te leven. Hij wil graag goede werken doen. omdat God het geboden heeft en ger. Niet beter of waardiger". In hun eigen gedachten slechter en onwaardiger. Is dit dan misschien het kenmerk dat de natuurlijke mens kan helpen?

Alleen de Geest Gods maakt arm. ellendig, jammerlijk, blind en naakt. En die dit gemaakt is. denkt maar aan één ding: vermoedelijk ben ik verworpen, maar ik zal mijn Rechter om genade bidden. Misschien zal Hij horen!

Zulken zullen niet verloren gaan in der eeuwigheid. En dat maakt God ze bekend.

Pastoraal

Ik ben nog bezig met aan te geven vanuit welke motieven ds. Vroegindeweij zijn artikelenserie startte - en ongetwijfeld ook voortzette. Twee argumenten noemde ik al. Allereerst om aan te geven wat reformatorisch (of gereformeerd) is en omdat de HEERE daarin verheerlijkt wordt. Maar met Jakob kan hij moeilijk een eerste prijs halen in de loophaan, zoals de vlugge loper die haalt. Hij loopt al kreupelen Hij ziet geen kans de zonde te overwinnen, ook niet op de duur. Dat smart hem zeer Maar wat of wie zal hem nu troosten? Christus is en blijft zijn enige troost in leven en in sterven. Hoe meer zonde en tekortkomingen hij ziet. des temeer(...) vindt hij oorzaak om zijn toevlucht tot de gekruisigde Christus te nemen.

N.a.v. Ds. L. Vroegindeweij, De troost der verkiezing. Pastorale behandeling van de Dordtse Leerregels. In drie delen. Gebonden. Totaal 800 pag. Prijs ƒ 105,-. Middelhamis JMJ Kieviet

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen