“Het verdriet blijft”

Vanwege de hoge energiekosten kon de kerk van Den Bommel woensdagavond niet verwarmd worden en daarom werd de herdenkingsbijeenkomst gehouden in verenigingsgebouw Bij de Bron. Dat de herdenking van de Watersnoodramp nog bij vele ‘Bommelaren’ leeft, bleek uit het feit dat gebouw overvol was. Volgens de organisatoren Rien Bakelaar en Jan Zuijdijk waren er ook in de middag veel mensen – ook oud-inwoners van Den Bommel – aanwezig bij het herdenkingsmonument aan de Molendijk. Ook zeventig jaar na de Watersnoodramp vindt men in Den Bommel het waard om nog stil te staan bij de Watersnoodramp, die ook op het dorp veel impact heeft gehad.

In de Rampnacht werd door een dijkdoorbraak het dorp verdeeld en dat kwam regelmatig terug in de verschillende bijdragen op deze avond. In Den Bommel waren twaalf slachtoffers te betreuren.

“Blijven gedenken is blijven herinneren”, aldus Rien Bakelaar in zijn openingswoord. Hij onderstreepte het belang van deze herdenkingen, ondanks “dat je wel eens hoort: ‘moet dat nu weer?’ Zo’n opmerking doet zeer”, aldus Bakelaar. De organisatie van de Rampherdenking in Den Bommel was blij dat na twee jaar corona de bijeenkomst weer kon worden gehouden. Ook dit jaar hebben Rien Bakelaar en Jan Zuijdijk weer gastlessen gegeven op de basisscholen. En ook dit jaar waren de kinderen weer zeer onder de indruk van de verhalen, zo bleek uit hun aandachtig gehoor. Later op de avond lazen enkele leerlingen hun eigengemaakte gedicht voor. Ook werden er tekeningen van de kinderen vertoond.

Verdriet

Bij de plechtigheid woensdagmiddag was ook wethouder Berend Jan Bruggeman aanwezig. Bij de herdenkingsbijeenkomst in de avond was hij vanwege een ernstige ziekte in de naaste omgeving afwezig. Gemeenteraadslid Simon van der Tang verving de wethouder en hij hield een korte toespraak namens de gemeente Goeree-Overflakkee.

De Watersnoodramp vond zeventig jaar geleden plaats, maar “het verdriet blijft”, aldus Van der Tang in zijn toespraak. “Het water is onze vriend en onze vijand. Daarom dient men altijd alert te zijn op de kracht van het water en de natuur.” Hij bedankte de organisatoren voor deze herdenking. Aan het eind van de avond plaatste Van der Tang namens het gemeentebestuur een krans bij het monument.

Tijdens de herdenkingsbijeenkomst werd er ook een aantal psalmen en gezangen gezongen, zoals Psalm 69: 'Blijf bij nabij, wanneer het duister daalt', Psalm 93 en 'Wat zal de wereld mooi zijn op die dag'. Het Sint Adolfskoor zong tijdens de avond een aantal toepasselijke liederen: 'Als de Noordwester loeit', 'De verzonken stad' en 'Scheepke onder Jezus' hoede'.

Eenzaam

Een ooggetuigenverslag van de Watersnoodramp werd gegeven door Dirk de Jong. Hij was vijf jaar oud toen de Ramp plaatsvond. Dirk woonde met zijn ouders aan de Voorstraat, dicht bij de kerk. Hij herinnert zich dat in de Rampnacht iedereen sliep bij hem in huis en hoewel het huis direct naast de kerk stond, had niemand het gelui van de klokken door buurman Willem Driesse gehoord. “Opa Fokker moest ons door hard te kloppen wakker maken”. Toen de vader van Dirk ging kijken wat er aan de hand was, schrok hij. Er stond al water in de Voorstraat. Maar opa Fokker stelde hen gerust, want volgens hem komt het water nooit hoger dan 40 centimeter. “Dit was bij de inundatie ook zo en dat was gewoon het waterpeil”. Maar het liep anders. Er kwam steeds meer water bij, ook in de Voorstraat. Vlug verliet het gezin hun huis richting de Boven Oostdijk. Vandaar werd men gebracht naar Achthuizen en vond men onderdak bij de slager van Achthuizen, Joop Rommelse. Daar waren al veel mensen bij elkaar en Dirk stond daar tussen al die mensen. “Ik heb me nog nooit zo eenzaam gevoeld”, zo verzekerde hij zijn gehoor.

Vandaar ging men per vrachtwagen vanuit Achthuizen achteruitrijdend – omdat men vlugger zou kunnen wegrijden als er een vloedgolf zou komen – naar de voorhaven van Den Bommel. Naar een beurtschip “waarin half Den Bommel lag”. Dit schip zou hen naar Rotterdam vervoeren, naar de oude Ahoy-hallen. Eén ding is hem daarvan bijgebleven. Dat was toen zijn opa op een ladder was gebonden en daar het schip werd opgedragen. Dit vanwege een kleine tia. Uiteindelijk kwam hij bij zijn opa in Friesland bij familie, omdat men daar ook tijdens de inundatie in de oorlog heen was gegaan. Vijf maanden had hij daar op school gezeten. Hij moest Fries leren en toen hij in de loop van het jaar weer terugkwam, moest hij het Flakkees weer leren. Of hij er een trauma aan heeft overgehouden? Dirk kan dit niet zeggen, misschien dat hij een erge hekel heeft aan openstaande deuren waar tocht doorkomt? “Er zijn mensen die veel ergere dingen hebben meegemaakt.”

Fotopresentatie

Rien Bakelaar verzorgde een fotopresentatie, waarin vooral de doorbraak in de dijk en de situatie rond de haven van Den Bommel centraal stond. Te zien was hoe de waterstroom door de dijk in de eerste dagen na de ramp steeds groter werd.

Jan Zuijdijk had voor deze gelegenheid een gedicht gemaakt, met als titel ‘Dinie! Waarom?' Zoals in de bijlage over de Watersnoodramp al eerder werd gemeld, verdronk het buurmeisje en speelkameraadje van Jan tijdens de Ramp. Door de jaren heen is deze gebeurtenis steeds meer indruk gaan maken op Jan Zuijdijk. Hij las het gedicht met veel emotie voor. Ook hier de vraag weer: waarom?

Waarom moest Dinie verdrinken?

Een kind van nauw’lijks zeven jaar!

En haar kleine zusje Jannie!

‘t Was voor U ook geen bezwaar?

Onze jonge buurvrouw Willie...

Kwam ook om in deze tijd.

Buurman Jan Cees was in één seconde…

Alles, alles, alles kwijt!

De heer Aart Slabbekoorn, pastoraalwerker van de Gereformeerde Kerk van Den Bommel stond in zijn meditatie ook stil bij de ‘waaromvraag’ en bij de vraag waar God was in die Rampnacht. Naar aanleiding van Psalm 93.

“Waar was God? God was niet te snappen in 1953. Maar toch, de Heere is veel sterker dan al die golven”. De Heere regeert, al komen al die golven op ons af. Slabbekoorn vroeg of dit het antwoord op alle vragen betekent. “Nee, je krijgt geen antwoord op alle waaromvragen. Maar Jezus wil met ons meelijden en we gaan samen verder.” Ter afsluiting wees hij op het perspectief van Openbaring op een wereld waar geen dood meer is, een nieuwe hemel en een nieuwe aarde en de zee was niet meer. “God zal alle tranen van je ogen afwissen.”

Kranslegging

Aan het eind van de avond was er de kranslegging bij het monument. Door leden van de jeugdbrandweer werden de slachtoffers van de Ramp voorgelezen en werden er bloemen gelegd door verschillende organisaties en veel individuele burgers van Den Bommel. Hiermee kwam een eind aan deze herdenkingsbijeenkomst.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen