De kwekeling

In ‘De kwekeling' verlaat Simon Poorta het Groningse Hogeland en gaat in Enschede samen met een voor hem onbekende andere vijftienjarige student in de kost bij juffrouw Kleinlugtenbelt.

Eens in de twee maanden gaat de jonge Simon naar huis. Een hele afstand om te overbruggen in de vijftiger jaren van de vorige eeuw.

Simon studeert aan de Gereformeerde Onderwijzers Opleiding in de stad. Voor de wat schuchtere dorpsjongen gaat er een hele nieuwe wereld open. Als jongen met een blauwe pofbroek komt hij binnen op de kweekschool om er drie jaar later af te zwaaien als kersverse onderwijzer met een baan in de buurt van zijn ouderlijk huis in het Groninger dorp, waar zijn ouders de scepter zwaaien over een schoenmakerij.

In die drie jaar gebeurt er veel. Simon is een goede observator die van alles hoort en ziet en daar duiding aan wil geven. Dat lukt soms, maar lang niet altijd. Op zijn eigen manier weet Simon hier mee om te gaan.

In zijn kosthuis is er juffrouw Kleinlugtenbelt met haar bij tijden nukkige buien. De kinderloos gebleven hospita moedert over haar kostgangers op een manier die regelmatig ergernis oproept bij Simon.

‘De kwekeling’ bestaat uit drie gedeelten die corresponderen met de jaren op de kweekschool. In het eerste gedeelte is het vooral de jonge Simon die zijn nieuwe woon- en leefomgeving leert kennen. Denk aan het kopen van een knipkaart voor het badhuis, een bijbaan in de eiersorteerhandel, het doorbrengen van de zondag in een andere kerk dan thuis, de petroleumkachel op zolder die zorgt voor traanogen en hoestbuien en het kleurrijke lerarencorps op de kweekschool.

Autobiografische fictie

In het tweede en derde gedeelte van ‘De kwekeling’ gaat Simon vanuit zijn nieuwe (thuis)basis verder op verkenning. Hij ontdekt dat hij houdt van beelden, kunst en literatuur. Er ontstaan nieuwe vriendschappen op school en op de studentenvereniging en er is de ontluikende verliefdheid op een medestudente. Dit tot ongenoegen van zijn hospita die hier een stokje voor probeert te steken en daarbij de hulp inschakelt van de moeder van Simon in Groningen.

De 75 korte hoofdstukken hebben pakkende titels die nieuwsgierig maken naar de inhoud. Denk aan namen als ‘Eitje, Rorschachtest, Een taaie muurvaren of Greetje uit de polder’. De auteur schetst een raak sfeerbeeld van de jaren vijftig van de vorige eeuw.

De leergierige en bij tijden dromerige Simon is een groot observator die dicht bij het hart van de lezer weet te komen. Hij verwondert zich over de wereld om hem heen en is bij alle nieuwe ontdekkingen op zoek naar een evenwicht voor zijn ziel. Een hele opgave, die de auteur verpakt in mooie sobere bewoordingen die je innemen voor de hoofdpersoon.

Het boek eindigt in de trein naar huis aan het einde van de drie schooljaren. Hier treft Simon tussen zijn bagage nog een bijzonder aandenken aan zijn hospita aan.

Hans Werkman vertelt in het nawoord dat deze kroniek van een kwekeling autobiografische fictie is. ‘Een mengeling dus van echt gebeurd, half gebeurd, anders gebeurd en niet gebeurd. De roman als geheel ademt voor mij de sfeer van mijn drie dierbare en lastige kweekschooljaren in de jaren vijftig in Enschede.’

Werkman schreef en bewerkte ‘De kwekeling’ van mei 2018 tot maart 2023. Bij het schrijven raadpleegde hij diverse bronnen uit het bijgevoegde overzicht en voerde hij gesprekken met oudschoolgenoten.

Hans Werkman (1939) is dichter, schrijver en literair criticus. Van zijn hand verscheen onder meer een biografie over Willem de Mérode en ‘Een calvinist leest Maarten ’t Hart’.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen