Het vieren van de bevrijding

"Ruim de helft van de Nederlanders, namelijk 52 procent, vindt dat er Duitsers bij de viering van Bevrijdingsdag mogen zijn. De mening van een derde van de bevolking staat daar lijnrecht tegenover. Zij beschouwen de aanwezigheid van de oosterburen, bij welke herdenking dan ook, als ongewenst. Vooral joden en oud-verzetstrijders zijn faliekant tegen" (RD, 23-9-'94).

Nu de herdenking van de bevrijding dichterbij komt, neemt ook de diskussie toe hoe deze viering eruit moet zien. Een belangrijk diskussiepunt is de vraag naar de aanwezigheid van Duitsers. De meningen zijn daarover verdeeld.

De een is van mening dat het onmogelijk is om Duitsers bij de herdenking van de bevrijding aanwezig te laten zijn. In de Tweede Wereldoorlog is door de Duitsers zoveel leed aangericht. Daar mag je niet zomaar aan voorbijgaan.

Anderen vinden dat je de huidige generatie Duitsers niet verantwoordelijk kan stellen voor de daden van hun voorouders. De Duitsers van nu hebben toch geen aandeel gehad in de oorlogsjaren? Je kan hen toch niet aankijken op datgene wat in de oorlog is gebeurd? Dus: waarom zouden zij niet bij de herdenking aanwezig mogen zijn? En: is vergeven niet onze christenplicht?

In de onderstaande citaten komen de verschilpunten scherp naar voren:

"Mensen die de oorlog zelf hebben mee gemaakt, zijn er tegen. Maar ook hun kinderen, de zogenaamde tweede generatie, kunnen geen begrip opbrengen voor een officiële vertegenwoordiging uit Duitsland bij de komende herdenking van de bevrijding (...). 

Duitsland heeft naar zijn mening afgerekend met zijn oorlogsverleden. Juist daar zie je echter weer een opleving van de vreemdelingenhaat. Bovendien is aan een groot aantal oorlogsmisdaden geen recht gedaan. Met deze achtergrond is het voor ons moeilijk om niet gereserveerd tegenover Duitse aanwezigheid te staan (...).

Vergeving komt in ons woordenboek niet voor. De volkerenmoord die zich een halve eeuw geleden voltrok, was zo doordacht en met kwade opzet uitgevoerd, dat zelfs bij de joden van na de oorlog voor vergeven geen plaats is". (Rabbijn R. Evers. RD, 23-9-'94)

Waardig herdenken

Een toch wel enigszins andere reaktie laat ds. J. Mijnders horen. Dominee Mijnders is in de oorlogsjaren tewerkgesteld in Duitsland. Hij werd op 12 februari 1943 op transport gesteld naar Berlijn. Op wonderlijke wijze is dominee Mijnders in Duitsland gespaard gebleven.

In juni 1945 kwam hij terug in Nederland. Zijn reaktie: "Ik heb veel meegemaakt, maar ik heb nooit een aversie gehad tegen de Duitsers. Wel tegen hun handelingen en de manier waarop ze tekeer gingen. Mocht het al zo zijn dat vertegenwoordigers uit Duitsland een herdenking willen bijwonen, dan kunnen ze er alleen met schaamte bij staan. We moeten de bevrijding van ons land in de eerste plaats in het licht stellen van wat God heeft gedaan. Belangrijk is dat vijftig jaar bevrijding op een waardige wijze wordt herdacht, met een kerkdienst bijvoorbeeld. Ik hoop dat het Duitse volk er binnen hun eigen grenzen op een waardige wijze bij stil mag staan, en dat wij als Neerlands volk binnen onze grenzen ermee in God mogen eindigen."

Prins Bernhard heeft ook een mening gegeven: "Het is nu zover dat ik geen bezwaar zou hebben tegen het uitnodigen van Duitsers bij vijftigste herdenking volgend jaar, van 'Wageningen' (nl. de Duitse capitulatie in hotel de Wereld)." (Prins Bernhard. Trouw, 1 7-9-'94)

We hebben ook enkele jongeren om hun reaktie gevraagd om de aanwezigheid van Duitse vertegenwoordigers tijdens de herdenking van de bevrijding: 

Anja Wisse: "Mijns inziens maf de bevrijding van ons land op een feestelijke manier herdacht worden. Allereerst komt God hiervoor de dank toe. Hij heeft ons toen verlost van de vijanden en geeft dat wij ook nu nog in vrijheid mogen leven. Daarom denk ik bij de herdenking van de bevrijding van ons land aan dankzegging. Dit kan bijvoorbeeld tot uiting komen in een zangavond. Ik vind dat we bij alle herdenkingen wel in ons achterhoofd moeten houden dat dit alles ook hele nare herinneringen oproept bij degenen die de oorlog meegemaakt hebben. Het is ook verschrikkelijk wat velen door de Duitsers is aangedaan. Ik vind het daarom ook niet fijngevoelig Duitsers hierbij uit te nodigen. Dat zou te pijnlijk kunnen zijn."

Martin van Engelen: "De bevrijding van ons land heeft niet geleid tot een geestelijke opleving in de kerk, maar deze is alleen maar verslechterd. Herdenken moet dan ook vooral een appèl zijn; we kunnen wel vrij zijn, maar: zijn we echt vrij!? Herdenken vind ik een nationaal gebeuren. Ik zie daarin geen plaats weggelegd voor vertegenwoordigers van het Duitse volk. Te meer ook daar aanwezigheid van de Duitsers emotioneel gevoelig ligt bij hen die de oorlog hebben meegemaakt; en deze ervaringen vaak slecht verwerkt hebben."

Roland van Moolenbroek: "we moeten naar mijn mening iedere dag terugdenken aan de bevrijding, aangezien de vrede van God geschonken is. Mede daardoor mogen we met vreugde de bevrijding ge- en herdenken, omdat we nog in vrede in deze zondige wereld mogen wonen en werken, wat we enkel als onverdiende zegen van God mogen beschouwen in vergelijking met zoveel andere landen, waar oorlogen heersen. Ook het Duitse volk moet hierin na vijftig jaar betrokken worden, omdat veel Duitsers, tegen hun zin moesten dienen in het Nazidom. Samen herdenken, wat vijftig jaar geleden onnodig zoveel slachtoffers vergden en samen sterk zijn ter voorkoming van zoveel leed."

Jongeren en de bevrijding

We hebben enkele jongeren de vraag voorgesteld wat de herdenking van de bevrijding voor hen betekent.

Ineke van Heil: "De herdenking van de bevrijding zegt mij in die zin niets. Omdat ik de oorlog (en de daaropvolgende bevrijding) niet heb meegemaakt. Waar we op moeten letten is de historie. God schrijft de geschiedenis. Daar moet dan ook de nadruk op liggen. Eeuwen geleden heeft de Heere al een band getrokken tussen het Oranjehuis en ons volk. En Hij heeft deze door alle verdrukkingen (tachtig-jarige oorlog en de Tweede Wereldoorlog) heen in stand gehouden. Hij heeft nog geen voleinding met ons gemaakt. Het is nu nog genadetijd. We kunnen nu nog bevrijd worden van het juk van de zonde."

Pauline Doeven: "Herdenken van de bevrijding vind ik zinvol. De jaren 1940- 1945 zijn spannende en bewogen tijden geweest. Maar God heeft uitkomst gegeven. Veel mensen ondervinden nu nog de verdrietige gevolgen van de Tweede Wereldoorlog. Bovendien zien we in de wereld de verschrikkingen die oorlogen met zich meebrengen. In ons land is echter nog steeds vrede. Het is goed om daarbij stil te staan. Laten we God daar dan voorblijven danken. We kunnen echter konstateren dat die vrede ons land niet dichter bij God en Zijn geboden heeft gebracht."

We hebben de vraag naar de aanwezigheid van de Duitsers bij de herdenking van de bevrijding ook voorgelegd aan ir. H. van Rossum:

"Gedenken is denken aan historische gebeurtenissen. 
Daarbij mag men zich in de omstandigheden niet vergissen. 
Was het niet Gods onweerstaanbere goede Hand,
Die vijftig jaar geleden vrijheid gaf aan ons land? 
Dan mag ons ernstig herdenken zich niet verkeerd uiten.
We mogen onze ogen niet voor de werkelijkheid sluiten.
Zodat wij niet dachten aan die doorluchte tijd. 
Waarin Gods Hand ons van 't juk bevrijd';
Hoe Hij Zijn oog op hen had neergeslagen,
Egypte van Zijn tekenen deed wagen.
Toen mocht Israël in de weg langs Parans woeste grond, 
Niet omzien naar het land waar ze geestelijk werd verwond;
Maar mocht Egypte ook niet delen in de vreugde,
Ten tijde dat Israël in het beloofde land zich verheugde.
Zonder menselijke verheffing van hen die Gods goede Hand bevrijdde
Mogen hun nazaten en de joden niet feesten met hen die hun lieten lijden."

Voor de diskussie

Nodig iemand uit die de bevrijding heeft meegemaakt en organiseer een forumbespreking waar ook jongeren bij betrokken zijn.

Aandachtspunten:

• Moeten de Duitsers uitgenodigd worden voor de herdenking van de bevrijding?
• Wat betekent de herdenking van de bevrijding voor jongeren?
• Welke les leert ons de oorlog en de bevrijding?
• Hoe kun je op een waardige wijze de bevrijding herdenken?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen