The Gospel Coalition Actualiseert Reformatie In Huidige Cultuur

De kerk van Jezus Christus moet zich voortdurend blijven hervormen door haar aard en bediening te laten bepalen door het Woord van God alleen. Dat Woord wijst op het Evangelie van vrije genade door Christus alleen; de genade die we alleen door geloof ontvangen tot eer van onze soevereine God Die alle dingen werkt overeenkomstig de raad van Zijn wil. Deze dingen betreffen zeker de ontwikkeling van de kerk in de loop van de geschiedenis. God werkt op wonderlijke manieren en langs bijzondere wegen.

Dat laatste geldt ook letterlijk en geografisch als we zien hoe allerlei vernieuwingsbewegingen zich hebben verspreid zelfs over de continenten. We zijn allemaal vertrouwd met de protestantse Reformatie en hoe deze zich verspreidde over het vasteland van Europa en naar Groot-Brittannië. Er zijn ook veel latere voorbeelden. Leen van Valen heeft hierover veel geschreven zoals weer blijkt uit zijn recente proefschrift In God verbonden en door zijn artikel in dit nummer van Protestants Nederland.

Het puritanisme zoals dit zich in Groot-Brittannië heeft ontwikkeld heeft een wezenlijke rol gespeeld in de ontwikkeling van de kerk in Noord-Amerika, en zelfs verstrekkende invloed gehad op de vorming van de constitutie van= de Verenigde Staten. Daarnaast is de beweging van het puritanisme weer verwant aan de beweging van de Nadere Reformatie en het pietisme in Europa. Weer later is er sprake ven geestelijke opwekkingsbewegingen op meerdere plaatsen in de wereld tegelijk.

De vraag is of dit proces, deze dynamiek tot op de dag van vandaag nog doorgaat. Kunnen we nu nog spreken van reformatie-bewegingen? En kunnen we een recent verschijnsel als de wereldwijde verspreiding van The Gospel Coalition en haar gedachtegoed onder deze noemer brengen? Dit artikel probeert een antwoord te vinden op deze vragen. Allereerst is het nodig om de recente geschiedenis in heel grote lijnen samen te vatten.

Herontdekking Reformatie

De twee grote wereldoorlogen in de eerste helft van de 20 ^e eeuw hadden onder andere het effect dat het modernisme van de Verlichting met haar ongebreideld vertrouwen in de menselijke mogelijkheden aan het wankelen werd gebracht. Enerzijds werd dit optimisme opnieuw gebruikt voor een krachtig maatschappelijk en vooral ook materieel herstel van de schade na de Tweede Wereldoorlog met de ontwikkeling en gebruikmaking van allerlei nieuwe technologie.

In geestelijk opzicht ontstond er na de Tweede Wereldoorlog in de Engelstalige wereld weer een krachtige herontdekking van de principes van leer en het leven van de Reformatie en het puritanisme. De confrontatie met het menselijk falen riep om een diepgaande Bijbelse bezinning op de werkelijke aard van de mens en de noodzaak van radicale levensverandering door het evangelie van Christus alleen. Dit leidde tot de krachtige prediking van mensen als Martyn Lloyd-Jones, John Stott en Jim Packer, en de (her)uitgaven van veel gereformeerde literatuur van puriteinen en hedendaagse auteurs. Deze beweging stootte echter op een grote uitdaging.

Omdat het maatschappelijk herstelproces gaandeweg gepaard ging met de ontdekking van allerlei beperkingen (denk aan de oliecrisis en het rapport van de Club van Rome) ontstond er diepe twijfel over de principes van de Verlichting en het modernisme. Is onze kennis wel zo betrouwbaar? Is datgene dat we voor waar hebben aangenomen wel zo algemeen geldig? Kort samengevat leidde dit tot het postmodernisme. De kern hiervan is de ontkenning van de mogelijkheid van een absolute, objectief kenbare waarheid en alles wat daarmee samenhangt.

Het duurde even voordat de implicaties hiervan voor de kerk en haar boodschap duidelijk werden. Maar met de verspreiding van het postmoderne gedachtegoed in de maatschappij en de cultuur in de westerse wereld kwamen deze gedachten ook de kerk binnen. Wat betekent dit voor de waarheidsaanspraak van het christelijk geloof? En kun je het christelijk geloof dan nog wel redelijk of rationeel belijden?

The Gospel Coalition

Toen deze vragen eenmaal duidelijk werden, kwamen er antwoorden van allerlei auteurs zoals D.A. Carson, Kevin Vanhoozer, Millard Erickson, Michael Horton, om maar enkele namen te noemen. Met name eerstgenoemde heeft zich met zijn magnum opus The Gagging of God, gepubliceerd in 1996, een indringende analyse van, en krachtige reactie gegeven op, de filosofische en godsdienstige implicaties van het postmodernisme en het daarmee samenhangend religieus pluralisme.

Deze ontwikkelingen vormden in ieder geval een van de aanleidingen voor een groep voorgangers en theologen vanuit verschillende kerken en gemeenten in Amerika om zich te bezinnen op de ontstane situatie en op de uitdagingen voor de krachtige en effectieve verkondiging van het evangelie van Jezus Christus. Wat is dit Evangelie precies? Kunnen we ons nog steeds aan dit evangelie vasthouden in het licht van de claims van de postmoderne filosofie en cultuur? En hoe kunnen we dit Evangelie op een Bijbelgetrouwe manier verkondigen die tegelijkertijd de moderne en de postmoderne mens kan bereiken?

De groep die samenkwam werd een snel groeiende vriendengroep die hun visie op schrift stelden en met een breder publiek begonnen te delen via conferenties. Dit betekende het ontstaan van The Gospel Coalition (TGC) onder leiding van mensen zoals D.A. Carson en Tim Keller. De Gospel Coalition is een groep voorgangers en kerken in de traditie van de Reformatie die het evangelie van Jezus Christus centraal willen stellen in alle activiteiten. Hun visie is op schrift gesteld in de vorm van de Foundation Documents die bestaan uit drie onderdelen: een preambule, een geloofsbelijdenis en een theologische visie op de bediening van het evangelie. ¹

Met name in het laatste onderdeel gaan zij in op de bovengenoemde uitdagingen. Omdat deze documenten voor iedereen beschikbaar zijn, noem ik hier de belangrijkste punten in verband met bovenge-noemde ontwikkelingen:

De vraag over ons kennen van de waarheid wordt als volgt beantwoord: “Wij belijden dat zowel onze beperktheid als onze zonde het voor ons onmogelijk maakt om Gods waarheid uitputtend te kennen, maar wij bevestigen dat wij door de verlichting met de Heilige Geest Gods geopenbaarde waarheid wel werkelijk kunnen kennen.”

Dit betekent onder andere het volgende voor onze verkondiging van het Evangelie: “Onze theoretische kennis van Gods waarheid is – ook wanneer ze accuraat is – slechts ten dele, maar we kunnen er desondanks zeker van zijn dat wat het Woord ons zegt, waar is (Luk. 1:4). Door de kracht van de Heilige Geest aanvaarden we de woorden van het evangelie met volle zekerheid en overtuiging (1 Thess. 1:5).”

Vervolgens hebben de opstellers belangrijke principes verwoord over de manier waarop we de Bijbel moeten lezen (de hermeneutische kwestie die ook in ons land tot op de dag van vandaag onderwerp van gesprek is).

Een ander uitermate relevant vraagstuk is dat van de contextualisatie in de verkondiging van het evangelie en de bediening van de kerk in onze samenleving. Tim Keller heeft hierover nog uitvoeriger geschreven in zijn boek Center Church (Nederlands: Centrum Kerk). De kerk moet een tegencultuur zijn, maar tegelijk ook betrokken zijn op de maatschappij waarin zij dient. Een tweetal citaten verduidelijkt dit:

“Als de kerk echt een tegencultuur wil zijn voor het tijdelijk en eeuwig welzijn van mensen, zal zij zich hoeden voor zowel het wetticisme dat met een overmatig terugtrekken uit de cultuur gepaard kan gaan, als voor het compromis dat voortkomt uit overmatige aanpassing aan de cultuur.”

En:

“Het Evangelie zelf bevat de sleutel tot de juiste mate van contextualisatie. Als we ons overmatig aanpassen, suggereert dit dat we teveel uit zijn op de goedkeuring van de ontvangende cultuur. Dat verraadt een gebrek aan vertrouwen in het Evangelie. Als we te weinig contextualiseren, suggereert dit dat we te veel gehecht zijn aan de uiterlijke vormen van onze eigen subcultuur. Dit verraadt een gebrek aan evangelische bescheidenheid en een gebrek aan liefde voor onze naaste.”

Samenhangende visie

Deze citaten onderstrepen dat een samenhangende visie op het Evangelie van wezenlijk belang is en dat het evangelie, mits zo op een Bijbelse manier verstaan, centraal moet staan in de kerk. Dit is wat The Gospel Coalition wil bevorderen met zijn visie, al het materiaal op de websites en via de conferenties. The Gospel Coalition wil daarbij de plaats van de plaatselijke kerk niet overnemen; integendeel, God werkt vooral door de bediening van de plaatselijke gemeente. The Gospel Coalition biedt toerusting voor voorgangers, leidinggevenden en alle geïnteresseerden. Zoals uit de documenten blijkt, streeft The Gospel Coalition niet alleen de revitalisering na van de leer maar ook van de praktijk van kerk en gemeente aan de hand van Gods Woord. In die zin is er een parallel met de beweging van het puritanisme zoals die ook in Amerika zijn invloed heeft gehad en dus nog heeft (zie artikel Leen van Valen in dit nummer).

Deze visie is krachtig aangeslagen niet alleen in de Verenigde Staten, maar ook in veel andere delen van de wereld waaronder de Spaanstalige wereld, Brazilië, Korea, China, Australië, Canada, en, dichter bij huis, ook in Europa. Soortgelijke bewegingen zijn er nu ook o.a. in Duitsland, Frankrijk, Polen, en, sinds vorig jaar, in Nederland. TGC Nederland & Vlaanderen richt zich op de vernieuwende doorwerking van het Evangelie van Jezus Christus, Gods Zoon, Heer van hemel en aarde, in kerk en maatschappij in Nederland en Vlaanderen.

Het is heel bijzonder om te zien hoe dit juist ook in Europa gebeurt, in het werelddeel waar het christelijk geloof in de geschiedenis zo diep wortel heeft geschoten, maar tegelijk ook zo losgelaten is in de laatste eeuwen. En iets dergelijks mogen we ook in Nederland zien. God is ongelooflijk genadig dat Hij toch telkens weer een nieuw begin wil maken en reformatie en herleving wil geven.

Nieuwe uitdagingen

Is The Gospel Coalition een reformatie-beweging? Niet als we een reformatie-beweging opvatten als een theologisch volkomen zuiver en praktisch perfect gebeuren. Heroriëntatie op de Schrift onder de leiding van de Heilige Geest blijft absoluut nodig en is onmisbaar. Tegelijk zien we dat deze beweging Bijbels-verantwoorde antwoorden wil geven op de uitdagingen die onze tijd stelt en zich wil blijven richten op de verkondiging van het Evangelie in onze maatschappij en cultuur. In die zin is er een parallel met de Reformatie. Waarom leren wij van Calvijn, Knox, en zoveel anderen uit de tijd van de Reformatie? Omdat zij diep inzicht hadden in de geestelijke werkelijkheid en de uitdagingen van hun tijd en daar effectief op in gingen met de Bijbel en het Evangelie van Jezus Christus. En datzelfde is weer opnieuw nodig.

Wij staan nu voor weer nieuwe uitdagingen. Het postmodernisme is in bepaald opzicht achterhaald zeker in de academische wereld waar men de innerlijke tegenstrijdigheid van deze filosofie heeft onderkend. Tegelijk is deze visie nog springlevend in onze cultuur. Op een bepaalde manier gaat onze cultuur nog weer een belangrijke stap verder: niet alleen ontkent men dat een objectief kenbare waarheid mogelijk is, maar het hele idee van waarheid staat onder druk. Het is niet meer de vraag of wij de waarheid nog kunnen kennen, maar of waarheid nog wel bestaat.

Het bewust gebruiken en verspreiden van nepnieuws is een signaal van deze opvatting terwijl dit fenomeen deze opvatting op haar beurt weer versterkt. Onze tijd wordt gekenmerkt door wat men expressief individualisme noemt. Niet alleen heeft ieder zijn persoonlijke waarheid, maar deze waarheid wordt beïnvloedbaar, of zelfs maakbaar naar eigen believen en voor eigen doeleinden. En dit heeft zo mogelijk nog grotere, ethische en maatschappelijke implicaties dan het postmodernisme al had. Dit alles leidt tot een toenemende fragmentatie in de maatschappij (met alle gevolgen van dien voor politiek en maatschappij). Deze ik-gerichtheid gaat ook de kerk niet voorbij. De krachtige verkondiging van het evangelie en voortdurende reformatie blijven absoluut nodig!

Wat kan TGC bereiken? Het unieke van TGC is dat dit inmiddels een wereldwijde beweging aan het worden is die allerlei culturele barrières en taalgrenzen overstijgt. Dit is een ontwikkeling die de oprichters verrast heeft. Tegelijk is TGC getalsmatig en op wereldschaal bekeken een heel klein fenomeen. Maar de gemeente van Jezus Christus mag voortgaan met zowel nederigheid alsook de vaste overtuiging van de waarheid en kracht van het Evangelie van Christus. Het boek Handelingen eindigt veelzeggend met het woord “onverhinderd” in verband met de verkondiging van het Evangelie door Paulus (Hand. 28:31).

Dr. Kees van Kralingen is bestuurslid TGC Nederland en Vlaanderen

Noot

1. Zie: https://www.thegospelcoalition. org/about/foundation-documents/ of voor de Nederlandstalige versie: https://www.tgcnederland.nl/overons/basisdocumenten/

Eerste conferentie in Nederland

The Gospel Coalition (TGC) in Nederland en Vlaanderen organiseert op 27 en 28 mei haar eerste conferentie in Almere. Don Carson, medeoprichter en eerste president van TGC Amerika, is een van de hoofdsprekers.

De tweedaagse conferentie – met de titel “Herontdek het Evangelie! De kracht van een evangeliecentrische bediening” – wordt gehouden in Missiecentrum De Wegwijzer te Almere. Naast Don Carson spreken Tim Savage (Groot-Brittannië), Marco de Wilde (hervormd predikant te Sommelsdijk) en Jacob Folkerts (predikant Vrije Baptistengemeente Bethel te Drachten).

Tijdens de conferentie wordt een nieuwe boekenserie gepresenteerd. De eerste twee publicaties betreffen Nederlandse vertalingen van boeken van Don Carson: Het Evangelie centraal. Kruis en opstanding van Jezus (vertaling van: Scandalous. The Cross and Resurrection of Jesus) en Bidden als Paulus. Oproep tot geestelijke vernieuwing (vertaling van: Praying with Paul. A Call to Spiritual Reformation).

Meer informatie en opgave via www.tgcnederland.nl/ conferentie20.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen