De rechtvaardigmaking

Aanwijzing voor het gebruik

Een gedegen voorbereiding van de inleider is bij dit onderwerp vereist. We raden hem aan om de inleiding te beginnen met iets te zeggen over Luther en zijn worsteling om een genadig God. Gegevens hiervoor vind je in het hoofdstukje „De open deur" uit het boekje van Prof. W. J. Kooiman: „Luther, zijn weg en werk", Carrillonpocket nr. 3, uitgave Ten Have N.V., Amsterdam. Hierin zijn enkele treffende uitspraken van Luther te vinden.

Voor een vruchtbare bespreking is ook enige voorbereiding door de leden zélf gewenst. Er kan b.v. worden gevraagd of ieder thuis reeds zondag 23 en 24 van de Heidelbergse Catechismus wil nalezen.

1. De naam

Met het woordje rechtvaardigmaking moeten wij voorzichtig zijn. Het kan verwarring stichten. Sommige gereformeerde theologen spreken dan ook liever van rechtvaardiging, rechtvaardigste!ling of rechtvaardigverkiaring.

Wij mogen het woordje rechtvaardigmaking wel gebruiken, mits wij er maar de juiste waarde aan hechten.

Over de rechtvaardigmaking wordt zeer verschillend gedacht.

De R.K kerk ziet in de rechtvaardigmaking een ethische daad. De rechtvaardigmaking heeft bij hen werkelijk de betekenis van iemand rechtvaardig MAKEN. Rechtvaardig maken is dan het instorten van gerechtigheid. Volgens Rome is iemand in zoverre rechtvaardig, als hij heilig gemaakt is. Rome verwart dus rechtvaardigmaking met heiligmaking.

Doch de rechtvaardigmaking is niet het instorten van een zekere heiligheid, waardoor wij inwendig vernieuwd worden, want dat geschiedt in de heiligmaking. De heiligmaking is wel nauw aan de rechtvaardigmaking verbonden, doch ze gaat in orde niet aan de rechtvaardigmaking vooraf, doch volgt er op. De rechtvaardigmaking is dus het uitspreken van een oordeel, het is een rechtvaardig verklaring, een juridische daad.

Rechtvaardigen staat tegenover verdoemen. Zie Spr. 17:15 en Rom. 8:33, 34. Verdoemen is een veroordeling ten dode; rechtvaardigmaken is een vrijspreken ten leven.

2. Een daad gods

De rechtvaardigmaking is een daad Gods. God alleen kan de zonden vergeven en een recht schenken op het eeuwige leven. Zie Rom. 4:6, 8:33.

De R.K. kerk meent, dat Christus aan Zijn dienaren de macht en bevoegdheid heeft gegeven de zonden te vergeven. Zij beroept zich op Joh. 20:23. Maar dat Christus hier Zijn dienaren de bevoegdheid schenkt om iemand absolutie te geven of die te onthouden, moet ten stelligste worden ontkend. In deze woorden immers beluisteren wij Christus' opdracht aan Zijn discipelen om met bijzonder gezag te verklaren in de prediking des Woords, wiens zonden vergeven en wiens zonden niet vergeven zijn.

In de Handelingen der Apostelen of de Brieven wordt geen enkele maal gezegd, dat een apostel iemand de zonden vergeven heeft. Wel hebben ze duidelijk verklaard, wie de zonden wel en wie ze niet vergeven waren. Zie Hand. 10:43 en Hand. 13: 38. Ook is er in de drie herderlijke brieven door Paulus aan Timotheus en Titus geschreven geen woord te vinden, waaruit op te maken is, dat de apostel de absolutie als een deel der bediening beschouwde.

Calvijn merkt hier op:

Als Christus de apostelen opdraagt de zonden te vergeven, draagt Hij niet aan hen over, wat Hem bijzonder toekomt. Het komt Hem toe de zonden te vergeven. Deze eer, zover die Hem bijzonder toe komt draagt Hij niet aan de apostelen over. Hij draagt hen alleen op, in Zijn Naam de vergeving uit te spreken, opdat Hij door hun bediening de mensen met God moge verzoenen!

God alleen is het dus, Die de zonden vergeeft. Zie 2 Cor. 5:19, Jes. 53:11 en 1 Cor. 6:11. Wat merk je hierin op?

3. De grond der rechtvaardigmaking

Deze ligt niet in de mens, maar in Christus. God rechtvaardigt de doemwaardige zondaar, omdat Hij hem in Christus aanziet, en omdat Christus' gerechtigheid hem wordt toegerekend. Christus toch heeft voor de Zijnen in lijdelijke gehoorzaamheid de straf gedragen en zo de schuld betaald, maar ook door Zijn dadelijke gehoorzaamheid (wat betekent dat?) voor de Zijnen het recht der Wet vervuld en het leven verworven. En waar God nu die dadelijke en lijdelijke gehoorzaamheid van Christus de in zichzelf doemwaardige zondaar toerekent, daar blijft God rechtvaardig, ook als Hij de schuldige zondaar rechtvaardig verklaart. De rechtvaardigmaking is dus niet alleen een rechterlijke (juridische) daad, maar ook een genadige daad Gods, waar de toerekening van Christus' gerechtigheid aan de zondaar uit louter genade geschiedt.

Ook het geloof is geen grond voor de rechtvaardigmaking. We hebben al opgemerkt, dat niet een gelovige wordt gerechtvaardigd, maar een doemwaardige zondaar. Het eerste leren de Remonstranten. Zij stellen dat de mens gerechtvaardigd wordt óm het geloof. De Schrift echter leert dat wij niet gerechtvaardigd worden om of wégens het geloof, maar alleen dóór of uit het geloof, zie Rom. 5:1.

De rechtvaardigmaking komt niet door het geloof tot stand; het geloof neemt die weldaad als een genadige schenking aan. We moeten niet vergeten dat ook het geloof een genadegave Gods is. Het is hier alles genade! Zie vooral ook art. 22 N.G.B.

4. De rechtvaardigmaking een volkomen vrijspraak

Christus heeft voor al de zonden der Zijnen volkomen genoeggedaan. Al de zonden zijn verzoend, niet alleen de erfzonde, maar ook de dadelijke zonden, ook de zonden bedreven na de bekering. De gerechvaardigde kan nooit meer terugvallen in de staat waarin de toorn Gods op hem rust.

Ga vraag en antwoord 64 van de Heidelb. Catech. na. Er wordt daar over vruchten gesproken: de rechtvaardigmaking komt openbaar in de heiligmaking. Zoek bijbelplaatsen op die over de hierbedoelde vruchten spreken.

5. De tijd der rechtvaardigmaking

In de rechvaardigmaking zijn verschillende momenten aan te geven. We moeten niet spreken van verschillende soorten rechtvaardigmaking, en ook niet van trappen in de rechtvaardigmaking, als zou er een opklimming in zijn.

1e)Wanneer wij dan willen letten op de verschillende momenten in de rechtvaardigmaking kunnen wij zeggen, dat de publieke rechtvaardigmaking pas plaats zal vinden op de jongste dag, als Christus wederkomt op de wolken des hemels om te oordelen de levenden en de doden. Zie Matth. 25:31-46.

2e) Maar ook reeds hier op aarde rechtvaardigt God de Zijnen. Dat geschiedt als 'n mens van dood wordt levend gemaakt, in de wedergeboorte dus. Daar wordt het levend geloof door de Heilige Geest in de ziel geplant, waardoor men deel krijgt aan Christus en Diens gerechtigheid, en dus in een staat van verzoening met God gesteld wordt.

3e) Doch zal nu de gerechtvaardigde in de wedergeboorte de troost genieten uit zijn rechtvaardigmaking, dan is nodig, dat de Heilige Geest hem van die rechtvaardigmaking voor God in Christus de verzekering geeft, zodat hij die weldaad door het geloof mag aannemen.

4e) Maar we kunnen nog verder teruggaan, als we letten op de momenten in de rechtvaardigmaking. Want toen Christus alles volbracht had, heeft God Hem openlijk gerechtvaardigd, door Hem uit de doden op te wekken. En in die rechtvaardigmaking van Christus als Borg, ligt de rechtvaardigmaking. van al degenen die in Christus begrepen zijn. Zie Rom. 4:25.

5e) Van eeuwigheid besloot de Heere de Zijnen te rechtvaardigen in Christus. Zie Ps 40:8, 9.

Wij stellen dus op grond van de Schrift een rechtvaardigmaking vóór het geloof, maar dat maakt de rechtvaardigmaking dóór het geloof niet overbodig Ook de van eeuwigheid gerechtvaardigden worden als kinderen des toorns geboren. Nodig is, dat de gerechtigheid van Christus wordt toegepast. De rechtvaardigmaking door het geloof is dus méér dan een zich bewust worden, dat wij eigenlijk al gerechtvaardigd waren.

6. Korte omschrijving

Deze geven we tenslotte als samenvatting:

De rechtvaardigmaking is die rechterlijke daad Gods, waardoor Hij de doemwaardige, doch uitverkoren zondaar in Christus vrijspreekt van schuld en straf en hem recht geeft op het eeuwige leven.

7. Literatuur

De Gereformeerde Dogmatiek, Ds G. H. Kersten; De Banier, Vianen.

Korte lessen over Kort Begrip, Ds G. H. Kersten; De Banier, Vianen.

Kleine Dogmatiek, Dr. K. Dijk; Kok, Kampen. Een catechismusverklaring over zondag 23 en 24.

8. Gespreksvragen

1. Komt de uitdrukking ,,alleen door het geloof" ook in de Bijbel voor?

2. De R.K. kerk verwart rechtvaardigmaking met heiligmaking. Zouden vele anderen er in de praktijk, zonder het te beseffen, ook zo over denken?

3. Wat is eigenlijk het verschil tussen rechtvaardigmaking en heiligmaking.?

4. Is het te verklaren dat de leer van Arminius veel aanhang vond (en vindt)?

5. Hebben de gerechtvaardigden een dagelijkse rechtvaardigmaking nodig?

6. Wat versta je onder de zekerheid van het geloof?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen