Het Markusevangelie in het Pokot

Eindelijk was het dan zo ver. De eerste gedrukte uitgave van een gedeelte van de Bijbel in de herziene Pokot-vertaling kwam van de pers, het Markusevangelie. Het was een erg mooie uitgave geworden met een aantrekkelijke omslag in drie kleuren. In dit artikeltje willen we u een indruk geven van het werk dat aan een uitgave als deze ten grondslag ligt.

Uiteraard is er in de eerste plaats het vertaalwerk zelf. In een drietal eerdere artikelen poogden we u een beeld te geven van de problemen, waarvoor de vertalers zich geplaatst zien wanneer zij bezig zijn Bijbelse woorden, begrippen en uitdrukkingen vanuit de oorspronkelijke taal in de ontvangende taal over te zetten, in dit geval het Pokot. Daarover willen we nu niet verder uitweiden. Zoals eerder gemeld was het Markusevangelie het eerste boek dat door het vertaalteam van ds. Tumkou en een aantal medewerkers in het Pokot werd vertaald. Het ligt voor de hand dat de vertaling van een eerste boek - ook al is het qua inhoud en structuur niet het moeilijkste - extra tijd en inspanning vergt. Ds. Tumkou maakte de proefvertaling welke vervolgens gestencild werd, zodat er voldoende exemplaren beschikbaar waren voor de diverse helpers die toegezegd hadden de proefvertaling kritisch te zullen bestuderen. Hun voorstellen tot wijziging en verbetering van de tekst werden daarna in een aantal vergaderingen met de vertaler besproken en zo werd een min of meer definitieve tekst vastgesteld. Voordat het zover was had de vertaalconsulent tijdens een tweetal werkbezoeken reeds een aantal probleemwoorden en - uitdrukkingen met de vertaler besproken en door middel van terug vertaling in het Engels of Swahili de vertaling in diverse opzichten op juistheid gecontroleerd.

Vervolgens werd het uiteindelijke manuscript door de typist van het vertaalproject uitgetikt en een laatste maal door ds. Tumkou op typefouten e.d. gecontroleerd. Toen kon het naar het vertaalbureau in Nairobi gezonden worden. Ook daar werd het nogmaals aan een grondige controle onderworpen. Nagegaan werd of het manuscript volledig was, of allepunten, komma's en accenten aanwezig waren, evenals de versnummers, hoofdstukken, aanhalingstekens etc. Daarna werd het manuscript door de vertaalconsulent overgedragen aan de productiedeskundige van de Bijbelgenootschappen, die contact opnam met de zetter in Nairobi, die het zetwerk voor de verschillende uitgaven verricht. Deze had ongeveer 8 weken nodig om dit werk te doen. Inmiddels was een andere medewerker van het Bijbelgenootschap begonnen met het ontwerpen van een geschikte en aantrekkelijke omslagillustratie. Toen het zetsel gereed was en we de eerste drukproeven ontvingen namen we weer contact op met ds. Tumkou, die inmiddels met de vertaling van andere boeken begonnen was.

Het is namelijk gebruikelijk dat de vertalers zelf de drukproeven lezen en corrigeren, omdat zij voor het manuscript met de uiteindelijke tekst gezorgd hebben en als zodanig de eerste gedrukte tekst beter kunnen nakijken dan wie ook. Het spreekt vanzelf dat het in dit stadium slechts gaat om correctie van fouten in het zetwerk waarvoor de zetter verantwoordelijk was, drukfouten dus. Eventuele wijzigingen in de tekst zelf zouden extra kosten met zich meebrengen, hetgeen uiteraard zoveel mogelijkvoorkomendientte worden. Alleen storende fouten die de vertaler wellicht over het hoofd heeft gezien bij de laatste controle komen nog in aanmerking voor correctie. De eerste drukproeven bestonden uit grote bedrukte vellen waarop de tekst zonder onderbreking in lange kolommen gedrukt was. Op één exemplaar werden met behulp van speciale symbolen de betreffende correcties in de kantlijn aangebracht, waarna de proeven naar de drukker werden teruggezonden. Deze moest nu die regels waarin zich één of meer fouten bevonden opnieuw zetten en deze keer uiteraard foutloos. Vervolgens werd hetzetsel in bladzijden ingedeeld, waarna de bladzijnummers en de hoofdstukvenwijzingen konden worden toegevoegd. Aangezien het

hier ging om offsetdrul< moesten er hierna negatieven van het zetwerk worden gemaakt. Hiermee was het laatste - en in zekere zin het eenvoudigste - stadium bereikt, namelijk het drukken van de tekst in 3.000 exemplaren, het bundelen en snijden van de pagina's en uiteraard het aanbrengen van de apart gedrukte omslag.

Begin oktober werden de eerste exemplaren afgeleverd aan het Bijbelgenootschap. Onmiddellijkzond de Algemene Secretaris een telegram naar ds. Tumkou om hem van het verheugende nieuws op de hoogte te stellen en hem te verzoeken een speciale kerkdienst te beleggen om de Heere God te danken voor dit Evangelie in het Pokot.

Deze dienst heeft inmiddels plaatsgehad. Elders in dit nummer vindt u een verslag ervan van de hand van collega Van der Spek. Bidt u ook dat het Woord van God in de moedertaal van de Pokot 2jn gang zal gaan onder deze mensen door de kracht van de Heilige Geest?

Graag wil ik u trachten mee te nemen naar de dienst, waarin de officiële aanbieding aan de bevolking plaats vond. 's Morgens, voorzien van regenkleding, paraplu en laarzen, stapten we in de auto om naar „ Makutano" te gaan .„Makutano", de plaats waar de dienst gehouden zou worden, vormt tesamen met Kapenguria, wel het hoofdcentrum van het Pokotdistrict. Door het zendingswerk van de Anglikaanse kerk, dat daar reeds vele tientallen jaren wordt gedaan, is dit wel hetmeestontwikkeldegebiedvanhetheledistrict. Toch is de verbinding met deze plaats alleen mogelijk via enkele onverharde wegen, die in deze tijd van het jaar, voor Kenya zeer ongewoon, meer op moddersporen dan op wegen lijken. Om een afstand van 30 km af te leggen, hadden we dan ook bijna twee uur nodig, met het gevolg, dat we een uur te laat waren.

Toch zaten de mensen nog geduldig te wachten en brachten de tijd door met samenzang en het luisteren naar verschillende zanggroepen. Nu dan maarsnel beginnen, zou onze eerste reaktie zijn. Maar nee hoor, eerst hoor je de gasten te ontvangen met een kopje thee, en ook voor de gebruikelijk belangstelling voor eikaars gezin en de reis, die we hadden gemaakt, werd de nodige tijd afgenomen. Ja, dat is voor ons westerlingen steeds weer moeilijk, die mensen wachten al zo lang. Moeten we er dan eerst nog de tijd afnemen voor de persoonlijke belangstelling voor elkaar?

Wat is het mooi, om als mens tegenover mens belangstelling te hebben, en geen slaaf te zijn van dat ding om onze pols.

„Ik heb nog andere schapen, die van deze stal niet zijn, en deze moet Ik ook toebrengen". Bereiken wij dat door een nauwgezet volgen van de programma's en plannen, of door belangstelling te hebben voor die andere mens, voor wie we tijd hebben en wat mogen betekenen?

De dienst werd voor de kerk in het gras gehouden, waar alle bruikbare banken vanuit de omliggende gebouwen naar toe waren gesleept, om zoveel mogelijk aan iedere aanwezige een zitplaats te geven. Met het uitzicht over een prachtig glooiend landschap op de Mount EIgon in Uganda, werd de dienst geopend door ds. Adoyo, een anglikaans predikant.

Na samenzang in de Pokottaal, en gebed werden eerst de gasten voorgesteld door de vertaler ds. Daniel Tumkou. Onder hen waren de secretaris van het Kenyaans Bijbelgenootschap, ds. J. Mbogori, de vertaalconsulent, dr. K. F. de Blois, de district-commissioner als vertegenwoordiger van de regering en de heer J. Kisia, voorzitter van de vertaalcommissie.

Afgewisseld met zang van de verschillende zanggroepen, werden ertoespraken gehouden door de district-commissioner, een lid van de vertaalcommissie en dr. K. F. de Blois. De laatste gaf een toelichting op de geschiedenis en het tot stand komen van de Pokot-bijbelvertaling. Zb naderen we het agendapunt, waarbij de doos, die sinds het begin van de dienst op de tafel stond, zou worden opengemaakt, en het Markusevangelie in de Pokottaal officieel zou worden overhandigd. Dit werd gedaan door de genoemde heer J. Kisia.

Het eerste exemplaar werd aangeboden aan de vertaler, ds. Tumkou, met de woorden: „God zegene u" en met een handdruk overhandigd, waarna een luid applaus volgde door de ruim 500 aanwezigen.

Een 30-tal exemplaren werden hierna aangeboden aan de leden van de vertaalcommissie, regeringsvertegenwoordigers, zendingswerkers enz.

Zb gaat het Woord van God zijn weg onder alle volken, van hand tot hand. Door het werk van de zending is het op verschillende plaatsen in Pokot reeds mogelijk, en zal het op-andere plaatsen spoedig mogelijk worden, dat de jongeren de Bijbel zelf kunnen lezen en voor kunnen lezen aan de ouderen. En... God zal dit zegenen. Niet omdat wij dit mogelijk gemaakt hebben, of er op een of andere wijze aan hebben meegewerkt, maar alleen omdat Hij dat belooft in Zijn Woord.

Ds Tumkou las uit het hem aangeboden exemplaar Markus 1:14-45 voor, waarna ds. J. Mbogori hierover preekte. De preek werd echter weer in het Swahili gehouden. Tijdens de preek begon hette regenen. Spoedig zaten velen weer onder de paraplu, die aan het begin van de dienst gebruikt was om bescherming te hebben tegen de hete zon. Door de hevige regens moest de preek worden onderbroken en trokken we met zo'n 500 mensen in een kerk van 200 zitplaatsen. Het is duidelijk dat ervoor verre weg de meesten, niet meer dan een staanplaats beschikbaar was. Doch ook dat is geen bezwaar. Is de plaats in de kerk belangrijker dan de plaats onder de verkondiging van Zijn Woord?

Na de dienst werd aan de sekretaris van het Bijbelgenootschap een schaap aangeboden door een vertegenwoordigster van de Pokotbevolking, terwijl dr. de Blois een aandenken ontving in de vorm van enkele Pokotkettingen.

Het Pokot Markusevangelie zal zijn weg vinden onder de bevolking. De vertaler, vertaalcommissie en de mensen van het Bijbelgenootschap gaan door. Ook het ondenwijs op de scholen in het leren lezen en het uitleggen van het Woord gaat door, ja, Gods werk gaat door. Laat ook dit Evangelie onder de Pokot zijn weg gaan, gedragen op de vleugelen van het gebed.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen