Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

KLEINE KRONIEK

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

KLEINE KRONIEK

8 minuten leestijd Arcering uitzetten

Gedenkdag Kerkhervorming

In verschillende kringen voel ik een zekere verlegenheid nu de gedenkdag van de reformatie in het zicht komt. Zo begint de hoofdredacteur van „Hervormd Nederland" een artikel over „Reformatie vieren in dc oecumene" als volgt: „Is het zo vreemd, dat wij, als hervormde christenen, ons wat geremd voelen als we in het jaar 1963 de kerkhervorming gaan gedenken en... (wat veel moeilijker schijnt te zijn!) deze ook gaan vieren? En in het Centraal Weekblad voor de Geref. Kerken, het gereformeerde opinieblad, dat we met Hervormd Nederland kunnen vergelijken, schrijft ds. H. J. Hoek een artikel met dc vraag of we de gedenkdag van de Kerkhervorming nog wel in stand moeten houden:

„Kort gezegd: Moeten we die herdenking van dc kerkhervorming in stand houden en wat moet dan onze bedoeling daarbij zijn en wat wordt van ons dus gevraagd. De bedoeling kan toch niet zijn dat we het vuurtje van de broedertwist vooral willen gaande houden en er daarom minstens eenmaal per jaar nadrukkelijk aandacht aan besteden. Maar er is, ook als we het niet gemakkelijk hebben met kerkscheuringen en er dus met droefheid aan denken, toch alle reden het begin daarvan te herdenken. En voor wie overtuigd is dat er ontzaglijk veel op het spel stond bij de scheuring is er des te meer reden een herdenkingsdag tc hebben. Dat kan betekenen dat we bij al de droefheid vanwege de scheuring tegelijk bedenken welke hcilsschat er toen op het spel stond en voor de kerk bewaard bleef. Maar dan zal bij het herdenken ons oog gericht zijn op die schat. En dan komt cr dc dubbele vraag in 't gezicht of wij zelf die schat nu verder trouw bewaren en er uit leven en ook of het met de roomskatholieke kerk nog steeds zo staat dat wij in kerkelijk opzicht vandaag nog van elkaar gescheiden moeten blijven."

Ik zou nog wel meer stemmen aan kunnen halen, maar deze geluiden horen we in het jaar onzes Heeren 1963 ten aanzien van de gedenkdag van de Kerkhervorming. Men verkeert in het onzekere of men de gedenkdag van de reformatie nog wel kan „vieren".

Een werk Gods

Ik ben er ten volle van overtuigd, dat de kerkhervorming een werk Gods is geweest. Hij heeft mannen verwekt zoals Luther en Calvijn, die zo gegrepen werden door Hem die zichzelf genoemd heeft de Waarheid, dat ze de bijbelse waarheid weer leerden zien in al zijn rijkdom, de bijbelse waarheid van zonde en genade, van gerechtigheid en liefde ook. Nu kan men de kerkhervorming geen kerkscheuring noemen, zoals hierboven gedaan wordt. Het was ook geen afscheiding in de tegenwoordige betekenis van het woord. Men bedoelde dan ook beslist niet een nieuwe kerk te stichten. Men bedoelde alleen hervorming van de kerk, men wilde weer terug naar de leer van de apostelen en profeten, men wilde terug naar de oorsprongen van de kerk. Daarom zijn de oude kerkgebouwen van voor de reformatie door de hervormden ook in gebruik genomen. Dat was de bedoeling en de opzet van de reformatoren, dat de christelijke kerk weer zou gaan leven naar het Woord Gods en alle dwalingen zou afschudden. Daarbij was het beginsel van de hervormers, dat een hervormde kerk telkens hervormd moest worden, omdat cr zo gemakkelijk allerlei menselijke dwalingen binnensluipen. Na meer dan vier eeuwen kerkhervorming zullen we daar meer dan ooit van overtuigd zijn.

Ook in ons land heeft de Heere dat machtige werk der hervorming tot stand gebracht. En de christelijke kerk in ons land heeft grote mannen gekend, die zeer klein geworden zijn voor God, en die juist daardoor van grote betekenis zijn geweest voor het kerkelijk leven en het geestelijk leven van ons volk. En velen hebben goed en bloed geofferd voor de zaak des Heeren. Ze zijn als martelaar gestorven omdat ze de Heere Jezus hebben liefgehad en zelfs hun leven voor Hem hebben overgehad. Het is goed om aan dit alles te herinneren op de gedenkdag van de kerkhervorming in het jaar onzes Heeren 1963, nu velen er aan twijfelen of we deze gedenkdag nog wel kunnen vieren.

Men mag zeer beslist de kerkhervorming niet op één lijn stellen met de scheuringen en scheidingen, die in dc laatste eeuw hebben plaats gevonden met name in ons land. Ik verblijd me over de kerkhervorming en ik bedroef me over de verschillende afscheidingen. Natuurlijk geloof ik wel, dat er mensen zijn geweest die met de beste bedoelingen zich hebben afgescheiden. Maar al hebben we goede bedoelingen, daarmee gaan we nog niet in dc weg des Heeren. En nu willen we onszelf beslist niet op de borst slaan omdat wij de Hervormde Kerk niet hebben verlaten, maar trouw gebleven zijn ondanks alle verzoekingen. Want ook voor ons geldt, dat we als gereformeerde belijders telkens gereformeerd moeten worden. Maar op het erf der Hervormde Kerk willen we getuigen van de waarheid Gods.

Ook nu weer wil ik de Hervormde Kerk terugroepen tot Schrift en belijdenis. En ook de gescheiden kerken mogen deze oproep wel ter harte nemen. Hoe groot zou het zijn wanneer we elkaar dan weer als één kerk in de waarheid konden vinden, in enigheid des waren geloofs.

Toch wel verandering ...

Zou ik nu willen beweren, dat er in de laatste tijd niets veranderd is in het klimaat waarin de verschillende kerken elkaar benaderen? Ds. H. J. Hoek schrijft in het Centraal Weekblad:

, .Nu, verandering is er stellig bij „Rome" te constateren in onze dagen. Na het concilie van Trente, dat in de zestiende eeuw de tegenstelling accentueerde en na de daarop volgende ontwikkeling, die de afstand vergrootte, mogen we juist in onze tijd een wending in het r.k. denken en ook in het kerkelijk leven zien, waarvoor we God kunnen danken.

Het zou dus niet recht zijn als we vandaag deden alsof er alleen het concilie van Trente is geweest en alleen die ontwikkeling, die nog in 1950 het dogma bracht van de ten-hemel-opneming van Maria.

Dat zou na de jaren van paus Johannes XXIII en in de periode, dat we na het eerste Vaticaanse concilie het tweede aan het werk mogen zien en daar mannen uit de kerk van de reformatie aanwezig mogen weten, niet recht zijn."

Ook ds. Landsman wijst er op, dat Rome zijn isolement verbroken heeft en dat er in het klimaat in elk geval veel veranderd is. Die verandering dateert nog maar van een enkel jaar terug: „In 1950 verscheen het Herderlijk Schrijven van de Generale Synode betreffende de Rooms-Katho-lieke Kerk. De synode schreef er dankbaar voor te zijn „op dat meest belangrijke punten een duidelijk getuigenis te kunnen laten horen omtrent de Waarheid Gods, die haar in de Heilige Schrift te kennen is gegeven".

In de inleiding zette de synode uiteen hoe de R.K. Kerk in de oorlogsjaren weer binnen het gezichtsveld van de Kerk van de Hervorming was gekomen, nadat beide kerken eeuwenlang langs elkaar heen hadden geleefd. Maar ook hoe de hoop dat er na de oorlog een nieuwe verhouding zou groeien helaas niet in vervulling was gegaan. De tijd van samenwerking was van korte duur geweest, aldus de synode. De R.K. Kerk trok zich spoedig weer welbewust in haar isolement terug om te trachten van daaruit met allerlei middelen haar invloed in het volksleven te vergroten. „Het hierbij aan de dag tredende machtsstreven" — zo lezen we verder — „heeft velen pijnlijk getroffen".

In 1956 schreef een waarlijk niet onverdraagzaam en on-oecumenisch denkend man als prof. dr. E. L. Smelik, in zijn „Gevraagde Postille" nog: „Er is dringende reden om de Hervormingsdag te gedenken. Zowel de in ons land opdringende macht en invloed der R.K. Kerk dwingt ons daartoe, als de uitdoving van het reformatorisch vuur. De verdeeldheid, de onwetendheid en argeloosheid bij velen, die de naam protestant of hervormd ijdel gebruiken, werken in het voordeel der in welberekende strategie uitgevoerde, met benijdenswaardige mensenkennis opgezette, pogingen tot consequente verroomsing van ons vaderland".

In 1962 verschijnen de richtlijnen van de generale synode voor „De reformatorische houding jegens de Rooms-Katholieke Kerk en haar leden". Maar hoe groot is het verschil in opzet met het herderlijk schrijven van ruim tien jaar geleden! Toen: een strakke uiteenzetting van de leer van Rome geput uit haar officiële leeruitspraken zoals deze b.v. zijn te vinden in de stukken van het concilie van Trente, dat het uitgangspunt werd van de contra-reformatie. Tegenover welke leer dan het bijbelse getuigenis werd gesteld, zoals het opnieuw ontdekt en gezuiverd van , , 't misbruyck in Godes kerck allengskens in gebracht", in de belijdenis der vaderen tot uitdrukking gebracht werd.

Nu: een voorzichtige benadering van een situatie, die zo ingrijpend schijnt te zijn veranderd, dat het moeilijk is geworden al te strakke lijnen te trekken. Die verandering vindt niet haar oorzaak in de herziening van het reformatorisch geloven en belijden! Het herderlijk schrijven van 1950 wordt trouwens in de richtlijnen van 1962 herhaaldelijk met instemming aangehaald."

Bij alle verandering in klimaat zou ik er echter toch op willen wijzen, dat de bisschoppen bij de aanvang van het concilie de vervloekingen hebben moeten herhalen, die over de reformatorische leer zijn uitgesproken en de roomse dogma's hebben moeten bezweren. Men spreekt bovendien wel van een eenheid, maar dan een eenheid onder de paus van Rome.

Daarom zullen gereformeerde belijders natuurlijk met belangstelling de ontwikkeling volgen. Maar van eenheid zal alleen dan sprake kunnen zijn rondom het Woord Gods. En wanneer we niet terugkeren tot de wet en de getuigenis, dan zal er voor die eenheid geen dageraad zijn. Daarom wek ik op om in gepaste dankbaarheid toch de hervormingsdag te „vieren".

Kroniekschrijver.

Dit artikel werd u aangeboden door: https://www.hertog.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van zaterdag 2 november 1963

Gereformeerd Weekblad | 8 Pagina's

KLEINE KRONIEK

Bekijk de hele uitgave van zaterdag 2 november 1963

Gereformeerd Weekblad | 8 Pagina's